Íslendingaþættir Tímans - 11.05.1972, Blaðsíða 10

Stefán Tryggvason
Hallgilsstöðum
Hinn 31. október féll að foldu einn
hinna þróttmiklu aldamótamanna,
maður sérstæður og eftirminnilegur,
Stefán Tryggvason, bóndi og fyrrver-
andi oddviti á Hallgilsstöðum i
Fnjóskadal. Hann lézt i heilsuhælinu i
Kristnesi eftir fárra vikna dvöl þar.
Var hann áttræður að aldri og þrotinn
að heilsu. Fæddur var Stefán 18.6. 1891
að Krossi i Ljósavatnshreppi. Voru
foreldrar hans Tryggvi Jónsson frá
Arndisarstöðum i Bárðardal og Jó-
hanna Stefánsdóttir frá Tungu á Sval-
barðsströnd. Þau voru gáfuð merkis-
hjón. Um aldarþriðjungsskeið bjuggu
þau á Arndisarstöðum, eignuðust
margt mannvænlegra og velgefinna
barna, og þar ólst Stefán upp i stórum
systkinahópi.
Haustið 1912 fór Stefán i bændaskól-
ann á Hólum i Hjaltadal og braut-
skráðist þaðan vorið 1914. Fór hann þá
heim i föðurgarð og vann nokkur ár að
búi foreldra sinna. Vorið 1921 gekk
Stefán að eiga Hólmfriði Sigurðar-
dóttur Jónssonar, ráðherra i Yzta-
Felli i Ljósavatnshreppi, og lifir hún
mann sinn. Hófu ungu hjónin þá
búskap á Arndisarstöðum i tvibýli
móti foreldrum Stefáns. Arið 1926
keyptu þau Hallgilsstaði i Fnjóskadal
og bjuggu þar yfir 40 ár. Þau Stefán og
Hómfriður eignuðust sjö börn, þrjá
syni og fjórar dætur. Elzti sonurinn
Helgi, fórst af slysförum i blóma ald-
urs, mikill myndarmaður, er ávann
sér allra traust og miklar vonir voru
tengdar við. Hin systkinin eru öll dug-
legt o& myndarlegt manndómsfólk.
Fjögur þeirra eru gift og búsett i
Fnjóskadal, en tvær systurnar búa
annarsstaðar.
Ungu hjónin, sem reistu bú á
Arndisarstöðum fyrir hálfri öld,
munu, eins og oft átti sér stað á þeirri
tið, hafa byrjað meö fremur litil efni.
Arin liöu, börnunum fjölgaði og um
1930 og árin þar á eftir var oft erfitt
hvað tiðarfar og verð á framleiöslu-
vörum bændanna snerti. Urðu bændur
og búalið þeirra tima að beita fyllstu
orku til að sjá sér og sinum farborða
Var á orði haft, hve þau Hallgils-
staðahjón lögðu hart að sér og unnu af
miklu kappi og dugnaði. Fór svo fram
um mörg ár, enda slitu þau sér út um
aldur fram. En þau hjónin höfðu
barnalán, og systkinin á Hallgils-
stöðum voru ung að árum, þegar þau
fóru að hjálpa til við bústörfin svo um
munaði og var öll f jölskyldan samhent
um velferð heimilisins.
Eftir að Stefán fluttist i Hallgilsstaði
hlóðust fljótt á hann ýmis trúnaðar-
störf fyrir sveitina og héraðið. Fór það
mjög að vonum, þvi hann var allt i
senn, framgjarn, afburða ósérhlifinn
og traustur sem bjarg. Ariö 1928 var
Stefán kosinn i hreppsnefnd Hálsa-
hrepps og átti þar sæti i 26 ár og var
oddviti i 23 ár við ágætan orðstir
skattanefndarmaður yfir 30 ár, sat i
stjórn Kaupfélags Svalbarðseyrar um
árabil og gegndi ýmsum öðrum
trúnaðarstörfum lengri eða skemmri
tima. 011 framantalin störf leysti hann
af hendi með mikilli elju og árvekni.
Erstundir liðu fram, batnaði árferði
og blómgaðist þá hagur Hallgilsstaða-
hjóna og á árunum 1944-45 var byggt
þar ibúðarhús, enda gamli bærinn þá
fremur lélegur orðinn. Einnig var
mikið unnið að ræktunarframkvæmd-
um. Og enn, árið 1964 lét Stefán
byggja annað hús, minna, örstutt frá
hinu,er fyrr var byggt. 1 þessu húsi
bjuggu gömlu hjónin hin siðustu ár, er
þau voru orðin ein. Sýnir það hyggindi
þeirra og þann mikla starfsáhuga, er
entist þeim til elliára. Greiðasöm og
gestrisin voru þau Hallgilsstaðahjón
og munu margir, sem nutu, minnast
með gleði og þökk þeirra stunda er
blandað var geði við þau. Voru þau
jafnan skemmtileg, hispurslaus og
hress i máli.
Er svo bar til, að þeim Hallgils-
staðahjónum gæfist stund til að létta af
sér erfiðinu, bregða sér bæjarleið eða
á mannamót, þá nutu bæði þess mjög
vel að gleðjast með frændum, vinum
og sveitungum, ekki sizt, ef tekið var
lagið og liðugt varð um tungutak.
Fluttu þá bæði hjónin stundum ræður.
Tók Stefán oft til máls enda var hann
ágætur ræðumaður, hvort heldur hann
flutti tækifærisræður eða á öörum
vettvangi. Var honum létt um mál,
talaði djarflega og skörulega, og rynni
honum i skap á fundum streymdu orð-
in af vörum hans hvöss sem stál og það
sópaði af honum, mun það minnistætt
verða þeim, er á hlýddu. Ekki hikaði
hann við, hver sem i hlut átti, að segja
til syndanna fyndist honum þess þörf.
Fyrirgafst honum mikið þvi flestum
var fullkomlega ljóst, að hann var
„hreinskilnin klöppuð úr bergi.”
Stefán á Hallgilsstöðum var hár
vexti, fremur grannur léttleikamaður
langt fram eftir ævi, ákafur og ósérhl-
ifinn, — maður mikillar gerðar.
Þegar litið er yfir æviferil Stefáns,
kemur glöggt i ljós, að hann var á
margan hátt gæfumaður. Hann átti
ágæta foreldra, góð systkini og vel virt
æskuheimili eignaðist góðan lifsföru-
naut, góð og dugmikil börn, naut
trausts og vinsemdar margra sinna
samtiðarmanna, skilaði miklu, vel
unnu ævistarfi, sá og naut árangurs
iðju sinnar i ræktun, byggingum og
batnandi lifskjörum. En Stefán var
ekki einn að starfi. Hólmfriður kona
hans stóð traust við hlið bónda sins i
bliðu og striðu og lét eigi sinn hlut eftir
liggja. Ljóst má vera, að oft hefur
mikið hvilt á hennar herðum og barn-
anna, er þau voru ung og hún varð
dögum oftar að sjá um búið jafnt úti
sem inni, þá húsbóndinn var fjarver-
andi að sinna skyldustörfum, er
honum voru falin.
Stefán Tryggvason var sá láns-
maður að lífið lét honum i té það ævi-
starf, er honum var hugleiknast, —
bóndastarfið. Hann var kjörinn bóndi
og stoltur fyrir stéttar sinnar hönd. Ég
hefði ekki getað óskað honum annars
ævistarfs og ekki heldur imyndað mér
hann öðruvisi en hann var.
Þá svo bar við, að hjálpar væri þörf,
er oft á sér stað, var Stefán jafnan
fljótur til að leggja lið og munaði þá
um hann þar sem annarsstaðar. Hann
var réttlátur og þoldi engum að sýna
yfirgang né rangsleitni, án þess að
snúast til varnar, og ætið reiðubúinn
að rétta hlut þeirra, er minni máttar
voru, þvi hann var mikill dreng-
skaparmaður.
Stefán á Hallgilsstöðum er genginn
til hvilu eftir langan erilsaman dag.
Miklu, giftudrjúgu og góðu dagsverki
var skilað. En þótt hann sé horfinn
sýnum, varir minningin — minning
um starfsglaðan, rismikinn mann,
röskan i spori með reisn- svip. Vist er,
að Stefán mun hafa gert miklar kröfur
til annarra, en vafalaust mestar til
sjálfs sin, hvenær sem skyldan bauð
og réttlætið krafðist.
Ég kveð Stefán með kærri þökk fyrir
löng og góð vinarkynni, gott samstarf
og samskipti öll á liðnum árum.
Nú við þáttaskil, er hann stefnir för
yfir á æðri svið til betri og bjartari
heima, þá fylgi honum fararheill.
Páll Ólafsson
frá
Sörlastöðum
10
íslendingaþættir