Íslendingaþættir Tímans - 14.12.1983, Page 4

á þcssari litlu jörð. Þorsteinn og Sesselja eignuðust
tvö börn saman: Regínu, sem andaðist úr berklum
um tvítugsaldur, og Vigfús, sem nú lifir einn eftir
af þeim systkinum tœplega áttræður og er búsettur
á Akureyri.
Jón Vigfússon ólst upp á Jökli og tók þar út
góðan þroska. Að vísu var hann ekki hávaxinn
maður en þreklegur og fylginn sér til verka. Hann
var einnig snar í snúningum og gat verið skjót-
ráður, en allar hans ákvarðanir og hreyfingar voru
þó lausar við fum og fljótræði. Hann gekk
ákveðinn að hverju verki og var gæddur þeim
einstæða hæfileika að finna á sér hvenær var
hentugast að vinna hvert verk og hann vissi jafnan
fyrirfram, hvort verkin gengju vel eða illa. Þar af
leiðandi lánuðust öll hans störf óvenjulega vel.
Jón vildi ekki vera áberandi maður, en samt bar
hann þá persónu, að það var tekið eftir honum
hvar sem hann fór. Hann var aldrei hikandi í
framkomu sinni og höfðingjadjarfur var hann, ef
því var að skipta.
Eitt var það sem heillaði Jón öðru fremur strax
á unga aldri, en það voru íslensku öræfin og
seinustu æviár sín dvaldi hann þar löngum í
huganum. Tvítugur að aldri fór Jón í fyrstu
öræfaleit sína ásamt þremur öðrum Eyfirðingum.
Þeir leituðu suður á Pjórsárkvíslar og vestur að
Hofsjökli svo sem venja var, en hrepptu vonsku-
veður þegar líða tók á leitina og urðu að lokum
að halda kyrru fyrir í einn sólarhring í hvamminum
við Geldingsá. Heim komust þeir samt að lokum
með allt féð þótt harðsótt væri. Það gæti margur
maðurinn álitið að öræfin hefðu síður en svo
heillað huga hins unga manns með svo óblíðum
viðtökum, en reyndin varð samt önnur. Honum
leið jafnan best á þessum slóðum og þessa fyrstu
ferð, ásamt mörgum öðrum ferðum, mundi hann
glögglega til hinstu stundar. Sumarið 1920 dvaldi
Jón eina viku í hvamminum við Geldingsá þar sem
hann hafði orðið hríðtepptur fjórum árum fyrr.
Þar voru saman komnir fimm ungir Eyfirðingar til
að byggja leitarmannakofa, sem stendur enn
óhaggaður á sínum stað. Sesselja móðir Jóns hafði
forgöngu um að þessi leitarmannakofi var
byggður. Jón var verkstjórinn við bygginguna, en
frá þessu er sagt í Göngum og réttum og víðar.
Þessi vika virðist hafa orðið hin eftirminnilegasta
í lífi Jóns. A gamalsaldri mundi hann alla tilhögun
við verkið og hvernig því mjðaði á hverjum degi.
Eftir að ég var farinn að venja ferðir mínar á
þessar slóðir, bauð ég Jóni stundum mcð mér.
Hann var þó orðinn aldraður og að mestu hættur
búskap. Oftast þáði Jón boðið enda þótt heilsa
hans væri stundum etki í sem bestu lagi. Ef Jón
þáði boð mitt án umhugsunar, vissi ég að ferðalag-
ið mundi ganga vel í alla staði, enda brást mér það
aldrei. Mér er þó ein ferð minnisstæðari en aðrar
í þessu sambandi, en hún verður þó ekki sögð hér.
Hún er geymd annars staðar. Ég mátti aftur á móti
búast við erfiöleikum ef Jón vildi ekki fara með
mér, sem sjaldan kom fyrir. Einu sinni frestaði ég
einu ferðalagi um eina viku vegna þess að Jón vildi
ekki fara. Hann hafði ekki mörg orð um það, en
sagði eitthvað á þá leið, að sér iitist ekki nógu vel
á að fara. Það kom svo í Ijós að við hefðum Ient
í hrakningum, ef við hefðum farið þá, en viku
seinna fór Jón hinn glaðasti með mér, enda gekk
okkur þá allt að óskum. Það var sem sagt örugg
trygging fyrir góðri ferð að hafa Jón með.
Einu sinni, þegar ég kom að Arnarstöðum til að
bjóða Jóni með í leiðangur suður á Laugafells-
4
jÞórður Halldór
Ágúst Ólafsson
bóndi á Stað í Súgandafirði
Fæddur 1. ágúst 1911
Dáinn 4. des. 1983
Þórður Halldór Ágúst Ólafsson, bóndi á Stað í
Súgandafirði varð bráðkvaddur 4. desember 1983.
Hann var fæddur á Suðureyri þ. 1. ágúst 1911,
sonur hjónanna Jónu Margrétar Guðnadóttur og
Ólafs Þórarins Jónssonar.
Ólst hann upp í stórum systkinahópi á mjög og
í sveit síns heimafjarðar allt til þess tíma að hann
hélt til búfræðináms að Hvanneyri í Borgarfirði
haustið 1933, hvaðan liann lauk prófi vorið 1935.
Með námi sínu treysti hann undirstöðu ævistarfs,
sem seinna varð.
Haustið 1937 gekk hann að eiga konu sína
Jófríði Pétursdóttur f. 7. 9. 1916, d. 2. 6. 1972,
mikla mannkostakonu, frá Laugum í Súganda-
firði.
Þau hófu búskap á Stað vorið 1938, en Staður
er kirkjujörð og var jafnframt prestssetur.
Björn þeirra hjóna eru Þóra f. 6. 7. 1939,
kennari gift Guðmundi Valgeir Hallbjörnssyni
útg.m. Suðureyri. Ólafur Þórarinn f. 8. 12. 1940
alþ.m. kvæntur Þóreyju Eiríksdóttur kennara,
búsett í Kópavogi. Lilja f. 13. 6. 1943 d. 28. 5.
1948, Pétur Einir f. 9. 12 1949 rafm. verkfr.
kvæntur Jónu H. Björnsdóttur versl.st. búsett í
Hafnarfirði og Þorvaldur Helgi f. 22. 12. 1953
öræfi, var hann búinn að vera dálítið lasinn um
tíma og treysti sér illa til að fara. Ég spurði hann
þá hvort hann héldi að ferðin gengi illa, en hann
var ekki hræddur um það, það var bara heilsan
sem hann var hræddur við. Þegar Helga kona hans
heyrði það, leit hún brosandi til hans og sagði með
sinni venjulegu hógværð: „Ég held þú ættir bara
að fara rheð honum. ég veit að þú hressist við
það". Meira þurfti ekki. Jón fór með mérog þetta
fór eins og Helga bjóst við. Jón kom hressari heim
aftur þótt ferðalagið væri dálítið erfitt á köflum.
Þannig orkuðu öræfin á Jón.
Ég hef nú lokið við að segja frá þeim þættinum
sem tengdi okkur Jón hyað traustast saman, en ég
get ekki hætt við minningu þessara vina minna, án
þess að rekja lífsferil þeirra örlítið nánar.
Helga og Jón voru gefin saman árið 1922 og þá
fóru þau að búa í Hólsgerði. Ári seinna fæddist
Sigfús sonur þeirra. Eftir eins árs búskap í
Hólsgerði fluttu þau að Arnarstöðum og þar
fæddist Klara dóttir þeirra. Á -Arnarstöðum
bjuggu Jón og Helga til ársins 1960, en þá tók
Sigfús sönur þeirra að mestu við jörðinni ásamt
konu sinni Elsu Grímsdóttur. Þau eru nú flutt til
Akureyrar og eiga tvö uppkomin börn. Klara
giftist Eiríki Björnssyni og þau hafa búið f
Arnarfelli til þessa dags og hafa eignast 6 börn og
allmörg barnabörn. Arnarfell var upphaflega
byggt á hálflendu Arnarstaða árið 1939 af Frí-
ntanni Karlssyni.
Árið 1981 voru gömlu hjónin orðin fremur
búnaðarráðunautur kvæntur Rósu G. Linnet
húsm. búsett í Stykkishólmi.
Eina dóttur eignaðist hann áður Arndísi f. 24.
heilsuveil og gátu ekki lengur séð um sig sjálf.
Tengdadóttir þeirra, sem hafði annast þau, var
líka orðin sjúklingur svo þau voru tekin á
Kristneshæli til umönnunar og þar dvöldu þau uns
þau önduðust bæði á þessi ári með tæplega 8
mánaða millibili.
Eins og fram hefur komið, kom ég oft í
Arnarstaði til Jóns og Helgu. Oftast kom ég til að
leita mér fróðleiks. Þau voru bæði mjög minnug,
Helga var þó enn öruggari í minni sínu. Ég dáðist
oft að öryggi þessarar gömlu konu þegar ég var að
spyrja hana að einhverju gömlu. Það var sama
hvort ég spurði hana um menn. málefni vinnu-
brögð eða áhöld frá gamalli tíð, á öllu þessu vissi
hún glögg skil. Ég iðrast þess nú að hafa ekki
skrifað meiri fróðleik eftir þeim meðan minni
þeirra var enn öruggt, en skyndilega fann ég að ég
var orðinn of seinn. Nútíminn var að fjara út úr
minninu. þótt gamli tíminn hefði þar sess nokkru
lengur, en þetta er ekki annað, en það sem ellin
er stöðugt að gera okkur gamla fólkinu og við það
vcrða allir að sætta sig sem fyrir því verða.
Þótt Jón og Helga séu horfin mér sjónum um
sinn, þá efast ég ekki um að ég á eftir að hitta þau
aftur á öðrum leiðum og mér finnst afar notaleg
tilhugsun að vita að ég verð örugglega velkomin
gestur hjá þeim þegar þar að kemur. Þá ætti
ekkert að þurfa að hefta för okkar Jóns unt
ókunnar sem kunnar öræfa slóðir.
Angantýr H. Hjálmarsson
frá Villingadal
islendingaþættir