Heimilistíminn - 20.02.1975, Blaðsíða 4

ár kvenna
í Oman
&
Nýtt líf
Tuttugasta öldin byrjaði i Oman fyrir fimm árum.. sjötiu árum
of seint. Oman er litið soldánsriki við Persaflóa. Fimm manna
nefnd kvenna frá UNICEF hefur dvalið í Oman og safnað upp-
lýsingum frá þúsundum kvenna þar. Nú er verið að vinna úr
þessum upplýsingum.
1975 —
Alþjóðlegt
Michel G. Iskander, sem nú
starfar að áætlanagerð i aðal-
stöðvum SÞ. fór til Oman i
marz 1971 samkvæmt beiðni
soldánsins unga, sem þá var
nýtekinn við völdum af föður
sinum. Ferð Iskanders var
eins konar könnunarferð til
lands, sem hafði verið lokað
umheiminum um langan tima.
Þannig segist honum frá:
Bg fór upp i flugvélina og hafði ekki
minnstu hugmynd um, við hverju ég ætti
aö búast. Flugvöllurinn var frumstæður
og þegar loks einhver kom til að taka á
móti mér, var það ekki Omanbúi, heldur
Hollendingur, yfirmaður heilbrigðismála
landsins. Engin hótel voru þarna og bú-
staður minn varhjá indverskri fjölskyldu.
Ég man að það kostaði 27$ á dag. Nú er
hótel þarna með 40 eða 50 herbergjum, en
það er enn óskaplega dýrt fyrir útlend-
inga að búa þarna.
t Matrah var verið að byggja nýja höfn
úr steinsteypu, sem flytja þurfti inn eins
og flest annað i landinu.
Enginn vissi hvað ibúar landsins voru
margir. Frjósemin var svipuð og i ná-
grannalöndunum, en barnadauði hlýtur
að hafa verið mikill i Oman. Að slepptum
bandariskum trúboðasjúkrahúsum i
Muscat, var hvergi haft eftirlit með heilsu
fólks, engar bólusetningar á almennum
grundvelli, ekki einu sinni gegn bólusótt,
sem tiðkast þó jafnvel i fátækustu löndum
heims. Flugur voru alls staðar, skriðu
jafnvel i augum smábarnanna. Enginn
hugsaði um að fæla þær burtu. Ég sá ekki
nokkra manneskju með fyllilega heilbrigð
augu allan tímann, sem ég var þarna og
það var staðfest siðar i skýrslu Heil-
brigðisstofnunarinnar (WHO) að 90%
þjóðarinnar gengi með augnsjúkdóma.
Handahófskennd skólaganga
Hvað skólagöngu varðar, hafði nún svo
til engin verið fram til 1970. Qaboos soldán
sagði mér að faðir hans hefði látið undan
fortölum háttsettra manna og leyft að
opna skóla, en honum var lokað aftur,
áður en börnin höfðu numið i fimm ár, en
það veitti þeim rétt til að fara i háskóla,
þótt þau hefðu þá orðið að fara úr landi til
þess.
Mikill fjöldi fólks fór úr landi, að sjálf-
sögðu ólöglega, þvi vegabréf voru ekki til.
ÍWargt af þessu fólki hafnaði i Austur-
Evrópu, Rússlandi, Ungverjalandi og
Búlgariu. Þar var það velkomið, gekk i
háskóla og tók próf i m.a. efnaverkfræði
og jarðfræði. Á meðan ég var I Oman var
mikið rætt um hvort þetta fólk kæmi aftur
heim, og soldáninn var spurður hvort
hann hefði áhyggjur af þvi að það kæmi til
að kenna. Hann hafði þær ekki, en sagði:
— Jarðfræðingur er jarðfræðingur. Hann
hafði mestan áhuga á að slikt fólk léti eitt-
hvað af sér leiða heima fyrir.
En að sjálfsögðu þurfti Oman mest á að
halda fólki með venjulega meðalmennt
un, fólki til starfa á skrifstofum, i heilsu-
gæzlumiðstöðvum og þess háttar. Við fór-
um i félagsmálaráðuneytið og það vai
eins og ráðherrann sjálfur orðaði það: —
Ég sjálfur er skrifstofan og Hassan hitai
kaffið.
Að sjá gegnum
blæjuna
Hvað varðar konurnar, eru þær ekki
eins ihaldssamar og búast mætti við
Andlit þeirra eru ekki hulin eins og gerist i
Saudi-Arabfu, einhvernveginn hefur sá
siður ekki náð sömu fótfestu i Oman. Al
minnsta kosti er það svo i Muscat, að kon-
ur hika ekki við að ýta við karlmanni til að
koma skoðunum sínum á framfæri, þær
rífast meira að segja við karlmenn á al-
mannafæri.
En auðvitað eru þær þó taldar óæðri
karlmanninum þar eins i flestum Araba-
löndum. Til dæmis getur stúlkubarn að-
eins erft helming af þvi sem drengur erf-
ir, en þetta er allt að breytast.
öll þessi atriði voru hluti þess grund-
vallar, sem við urðum að taka tillit til,
þegar við reyndum að ákveða hvaða
stefnu UNICEF skyldi fylgja i þróunar-,
málum iandsins. Að minnsta kosti eitt
stórvandamál var ekki fyrir hendi. Oman
átti ekki við offjölgun fólks að stríða. En
það sem vantaði mest voru vegir, flug-
vellir og stjórnunarkerfi. Þetta eru hlutir,
sem hægt er að koma upp á 10 árum með
góðri stjórn mála og ég held að á þeim
tima geti Oman orðið gott land fyrir ibúa
sina.
Ali Othman, fulltrúi UNICEF við
Persaflóa kannaði stöðu kvenna i Oman.
Hann segir hér, hvað honum fannst nauð-
synlegast að hver árangurinn gæti orðið:
— Eftir fyrstu heimsókn Iskanders
varð ljóst að þar sem UNICEF varð fyrst
stofnana SÞ til að setja upp miðstöð i
Oman, yrði það að finna beztu leiðina til
að aðstoða stjórn landsins.
Viö gátum ekki búizt við neinni aðstoð
i formi skýrslna af þeirri einföldu ástæðu
að þær voru engar til eða frá stjórnvöld-
um sem áttu fullt i fangi með að móta
starfsgrundvöll sinn um þessar mundir.
Við urðum sjálf að finna okkar hlutverk
og gera siðan allt sjálfir.
Mér virtist svo að við gætum ekki gert
neinar áætlanir varðandi konur og mæð-
ur, nema skilja aðstöðu þeirra, skoðanir
og hlutverk, en allt þetta var ókunnugt
öllum öðrum en þeim sjálfum.
4