NT - 14.08.1984, Blaðsíða 7

■ Biskupinn og ekkjan unga. Jan Malmsjö og Ewa Fröling í hlutverkum sínum í Fanny og Álexander.
Regnboginn:
Þriðjudagur 14. ágúst 1984 7
Háskólabíó:
Skrykk, skrykk
-Vá,vá,vá!
■ Beat Street (Taktagata).
Bandaríkin 1984. Handrit: Stev-
en Hager, Andy Davis, David
Gilbert, Paul Golding. Leik-
endur: Guy Davis, Robert Tayl-
or, Dean Elliot, Rae Dawn
Chong, Frank Reyes, Leon
Grant, auk skrykkdansara og
tónlistarmanna. Leikstjóri:
Stan Lathan.
■ Sem kvikmynd er Taktagata
harla lítils virði, ófrumleg og
flatneskjuleg í alla staði, stund-
um klaufaleg. Leikstjórinn hef-
ur greinilega ekki jafn mikið
vald á tjáningartæki sínu og
dansararnir hafa á sínu. Takta-
gata mun því fljótlega falla í
gleymsku og dá, löngu áður en
skrykkið líður undir lok.
Ef listrænar mælistikur eru
lagðar til hliðar, má segja að
Taktagata sé hin þokkalegasta
mynd. Pað er nefnilega hægt að
hafa af henni þó nokkra
skemmtun á köflum. Sérstak-
lega höfðar hún þó til yngri
kynslóðarinnar, m.a.s. þeirrar
alyngstu. Par er það skrykkið,
sem gerir útslagið. Hvað annað.
Töluvert er um þennan undar-
lega dans í myndinni og ekki
annað hægt en að dást að fimi
flytjendanna. Stundum er eins
og vanti á þá öll venjuleg liða-
mót.
Og þar sem er breikað, er líka
tónlist. Hún er mikil í myndinni
og oft rnjög góð, af svona dæg-
urtónlist að vera. Sérstaklega er
þó minnisstæður tlutingur
Grand Master Melle Mel and
the Furious Five í lokaatriðinu.
Þrusugóður talsöngur með
þéttfj sándi á bak við. Og það
sem maður gat skilið af ljóðinu,
sem flutt var, lofaði góðu. Því
miður hafði þýðanda ntyndar-
innar láðst að snara því yfir á
íslensku.
En svona til að þreyta ekki
áhorfendur með endalausum
dansi, þá hafa höfundarnir búið
til lítinn söguþráð, þar sem
uppistaðan er tilraunir ungra
litaðra pilta til að láta drauma
um betra líf rætast. Og það
gengur svo upp og ofan.
Leikarar myndarinnar eru
allir ungir að árum og sjálfsagt
hafa þeir flestir litla reynslu að
baki, eins og raunar sést á
frammistöðu þeirra. En þeir
hafa gaman af þessu öllu og við
líka, mismunandi mikið þó. Það
fer eftir aldri.
Guölaugur Bergmundsson
Líf ið er leikhús
Fanny og Alexander (Fanny
och Alexander). Svíþjóð, 1983.
Handrit og leikstjórn: Ingmar
Bergman. Kvikmyndataka:
Sven Nykvist. Leikendur: Ewa
Fröling, Jarl Kulle, Allan
Edwall, Jan Malmsjö, Erland
Josephson, Gunn Vállgren,
Pernilla Allwin, Bertil Guve,
Börje Ahlstedt, Stina Ekbiad.
■ Bergman hafði um það stór
orð á sínum tíma, að Fanny og
Alexander væri hans síðasta
mynd, framvegis ætlaði hann að
helga sig uppfærslum fyrir sjón-
varp og óperu. Hann hefur að
vísu ekki staðið við það fyrir-
heit, því að á kvikmyndahátíð-
inni í Cannes í vor var frumsýnd
eftir hann lítil mynd, Eftir æf-
inguna. Hvort sem Fanny og
Alexander verður í raun síðasta
kvikmynd leikstjórans, þá er
hún að minnsta kosti verðugur
endapunktur glæsilegs ferils,
sem spannar nálægt 40 ár.
Undurfalleg mynd, sem stendur
fyllilega undir fernum óskars-
verðlaunum, andstætt ameríska
ruslinu, sem sankar að sér enn
fleiri styttum.
Fanny og Alexander er að
mörgu leyti óvenjuleg mynd,
miðað við fyrri verk Bergmans.
Hún er uppfull af kómíkk, bæði
í orðum og æði, svo mikilli og
ærslafenginni á köflum, að það
jaðrar við slappstikk. Atriði
eins og þegar rúmið brotnar
undan einni aðalpersónunni og
þjónustustúlkunni er sem klippt
út úr besta búlevardfarsa.
Viðfangsefni Bergmans í
þessari mynd er leikhúsið.
Leikhúsið sem lífið og lífið sem
leikhús. Og þegar menn neita
að líta á lífið með þeim augum,
þá fer illa.
Fanny og Alexander segir frá
Ekdahl fjölskyldunni - þar sem
menn eru leikarar mann fram af
manni - gleði hennar og
sorgum, fæðingum og dauða,
þar sem sérhver atburður gefur
tilefni til „leikrænnar uppsetn-
ingar“. Börnin, sem myndin
dregur heiti sitt af, fá þannig að
alast upp í umhverfi, sem gefur
ímyndunarafli þeirra lausan
tauminn. Þegarfaðirþeirradeyr
og móðirin giftistis biskupi stað-
arins, strangtrúuðum meinlæta-
manni, fer að síga á ógæfuhlið-
ina. Afleiðingarnar eru alvar-
legar. Jafnvægi kemst ekki aftur
á fyrr en börnin hverfa aftur í
sinn fyrri heim, heim leikhúss-
ins.
Persónur myndarinnar eru
fjölmargar og margslungnar og
Bergman sannar hér enn einu
sinni, að hann er meistari í að
blása lífi í sköpunarverk sín.
Persónurnar eru hver annarri
ólíkari og um leið hver annarri
eftirminnilegri. Þæreru byggðar
upp styrkri hendi allt frá byrjun.
Uppbygging myndarinnar er
hæg - kannski stundum einum
um of, en það er smekksatriði -
uns hápunktinum er náð og ró
færist yfir að nýju í lokin.
En kvikmynd er ekki verk
eins manns, heldur sameiginlegt
átak samstillts hóps. Og Berg-
man hefur rétt einu sini valið
rétta fólkið til samstarfs við sig.
Margir eru gamlir kunningjar
frá fyrri myndum og allir sem
einn eru þeir í einu orði stórkost-
legir. Sérstaklega minnisstæður
verður kannski hinn ungi Bertil
Guve í hlutverki Alexanders.
Kvikmyndataka Svens Nykvist
TRYGGIR ÞÉR ÞÆGINDI FYRSTA SPÖLINN
Bíll frá Hreyfli flytur þig þægilega og á
réttum tíma á flugvöllinn.
Pú pantar fyrirfram
Viö hjá Hreyfli erum tilbúnir aö flytja þig á
Keflavíkurflugvöll á réttum tíma í mjúkri limosínu.
Máliö er einfalt. Þú hringir í sima Ó85522 og
greinir frá dvalarstað og brottfarartima. Viö
segjum þér hvenær bíllinn kemur.
Eitt gjald fyrir hvern farþega
Viö flytjum þig á notalegan og ódýran hátt á
flugvöllinn. Hverfarþegi borgarfastgjald. Jafnvel
þótt þú sért einn á ferö borgaröu aöeins
fastagjaldið.
Viö vekjum þig
Ef brottfarartírni er aö morgni þarftu aö hafa
samband við ollur mijli kl. 20:00 og 23:00 kvöldiö
áöur. Viö getum séö um að vekja þig meö góöum
fyrirvara, ef þú óskar. Þegar brottfarartimi er
síödegis eöa aö kvöldi nægir aö hafa samband
við okkur milli kl 10:00 og 12:00 sama dag.
UREYFILL
Ó85522
er eins og við mátti búast,
óaðfinnanleg. Búningarogleik-
rnynd eru mjög íburðarmikil og
hefur verið lögð gífurleg vinnaí
þann þáttinn. Umgjörðin á
heldur ekki hvað minnstan þátt
í að endurskapa borgaralegt
andrúmsloft frá upphafi aldar-
innar.
Fanny og Alexander er fund-
inn fjársjóður, sem menn ættu
að reyna að halda í sern lengst.
Allir í bíó.
Guðlaugur Bergmundsson
P.S. Mikið saknaði ég þess að
fá ekki íslenskan texta með
myndinni. fslenskir kvikmynda-
húsagestir eiga kröfu á því að
þurfa ekki að berjast við danska
texta á almennri kvikmyndasýn-
ingu á íslandi.
■ Það er mikið breikað í Taktagötu Háskólabíós, en beta er að reyna ekki að líkja eftir snillingunum.
Látum okkur nægja að horfa á.