Morgunblaðið - 20.10.2004, Blaðsíða 34

34 MIÐVIKUDAGUR 20. OKTÓBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGARUMRÆÐAN
Í DAG er alþjóðlegur dagur flug-
umferðarstjóra, 20. október 1961
voru Alþjóðasamtök félaga flug-
umferðarstjóra, IFATCA, stofnuð.
Að stofnuninni stóðu 12 félög flug-
umferðarstjóra, Félag
íslenskra flugumferð-
arstjóra, þar á meðal.
Nú eru 128 félög flug-
umferðarstjóra aðilar
að alþjóðasamtök-
unum.
Flugumferðar-
stjórn á Íslandi
Sögu flugumferð-
arstjórnar á Íslandi
má rekja til hernáms
Breta, breskir her-
menn voru þeir fyrstu
sem störfuðu við flug-
umferðarstjórn hér á landi. Í maí
árið 1946 tóku Íslendingar við flug-
umferðarstjórn í flugturninum á
Reykjavíkurflugvelli. Í dag telur
FÍF rúmlega 120 félagsmenn og
starfar stærstur hluti þeirra í flug-
stjórnarmiðstöðinni á Reykjavík-
urflugvelli. Íslenska flugstjórn-
arsvæðið nær í grófum dráttum frá
norðurströnd Skotlands til Norð-
urpóls og frá vesturströnd Noregs
til austurstrandar Kanada; svæðið
er alls um fimm milljón ferkíló-
metrar að stærð. Flugumferð-
arstjórn fer einnig
fram á flugvöllunum í
Keflavík, Reykjavík,
Akureyri og Vest-
mannaeyjum. Þá
starfa íslenskir flug-
umferðarstjórar á
flugvöllunum í Pristina
og Kabúl.
Menntun og
starf flugumferð-
arstjórans
Menntun flugumferð-
arstjóra er afar sér-
hæfð og gerð er krafa
um reglulega endurþjálfun. Miklar
kröfur eru einnig gerðar um heilsu-
far flugumferðarstjóra og þeim er
gert að hætta störfum við 60 ára
aldur. Starf flugumferðarstjórans
felst í stuttu máli í því að viðhalda
öruggu, skipulögðu og skilvirku
flæði flugvéla. Auk þess að starfa í
framlínu við flugumferðarstjórn
sinna flugumferðarstjórar fleiri
verkefnum, s.s. kennslu, þróun
fluggagnavinnslukerfis og gerð
verklagsreglna. Hvert sem verk-
efnið er, er flugöryggi ætíð efst í
huga flugumferðarstjórans.
Ábyrgð starfsins
Á „góðum degi“ eins og við flug-
umferðarstjórar köllum þá daga
þegar flugumferð er mikil, fljúga
allt að 140 þúsund farþegar í ís-
lenska flugstjórnarsvæðinu. Á sl.
sex mánuðum má áætla að um 13
milljónir flugfarþega hafi notið
góðs af þjónustu íslenskra flug-
umferðarstjóra. Flugumferð-
arstjórar eru mikilvægur hlekkur í
því heildarkerfi sem hefur að mark-
miði að koma hverri flugvél örugg-
lega frá brottfararstað til lending-
arstaðar. Flugumferðarstjóra-
starfinu fylgir mikil ábyrgð og hana
tökum við alvarlega. Skemmst er
þess að minnast að flugumferð-
arstjóri var myrtur fyrr á þessu
ári. Hann var við störf þegar tvær
flugvélar rákust saman yfir Ub-
erlingen, Þýskalandi, í júlí 2002
með hörmulegum afleiðingum.
Morðingi flugumferðarstjórans
missti ættingja í slysinu. Morðið
vakti flugumferðarstjóra svo um
munar til vitundar um hugsanlegar
afleiðingar starfsins. Rannsókn
flugslyssins leiddi í ljós röð atburða
(mistaka) þar sem þáttur flug-
umferðarstjórans var síst stærri en
annarra orsakaþátta slyssins. Að
gera flugumferðarstjórann einan
ábyrgan líkt og hér var gert er
óásættanlegt, hvort sem er af al-
menningi, fjölmiðlum eða yfirvöld-
um. Þrátt fyrir tilvik sem þetta er
margt sem gerir starf flugumferð-
arstjóra eftirsóknarvert enda er
það krefjandi, lifandi og spennandi
starf. Ég óska flugumferðarstjórum
til hamingju með daginn.
Alþjóðlegi flugumferðar-
stjóradagurinn
Hlín Hólm fjallar um alþjóð-
legan flugumferðarstjóradag ’Á sl. sex mánuðum mááætla að um 13 milljónir
flugfarþega hafi notið
góðs af þjónustu ís-
lenskra flugumferð-
arstjóra.‘
Hlín Hólm
Höfundur er formaður Félags ís-
lenskra flugumferðarstjóra.
UM árabil hefur nær öll umræða
um forvarnir gegn beinþynningu
snúist um konur, enda er megin-
hluti allrar þekkingar um beinþynn-
ingu til komin vegna
rannsókna þar sem
þátttakendur voru ein-
göngu konur. Faralds-
fræðileg þekking á
sjúkdómnum og hegð-
un hans; fjöldi bein-
brota, beinumbrot og
starfsemi einstakra
frumna beinvefsins
(þ.e. beinbyggja og
beinbrjóta), árangur
lyfjameðferðar og þýð-
ing beinþéttnimælinga
ásamt spágildi þeirra
um beinbrot síðar á
lífsleiðinni – allt þetta byggt á upp-
lýsingum úr kvennarannsóknum!
Sannleikurinn er sá að þrjú af
hverjum 5 beinbrotum verða hjá
körlum og þriðjungur allra bein-
þynningarbrota er hjá körlum.
Samkvæmt nýlegri íslenskri rann-
sókn má gera ráð fyrir, að þriðji
hver fimmtugur karlmaður hér
landi verði fyrir því að beinbrotna
síðar á lífsleiðinni.
Á allra síðustu árum hefur þekk-
ing á beinþynningu hjá körlum farið
vaxandi og upplýsingar frá Reykja-
víkurrannsókn Hjartaverndar sýna
að 20 af hverjum þúsund 60–69 ára
reykvískum körlum og 50 af hverj-
um þúsund 85 ára og eldri körlum
beinbrotna árlega. Þá sýna erlendar
rannsóknir að körlum farnast verr
en konum í kjölfar
beinbrota. Færni
þeirra til sjálfsbjargar
skerðist meira en
kvenna og dánartíðni
þeirra er einnig hærri
miðað við jafnaldra
sem ekki brotna. Líf-
tími þeirra karla sem
t.d. mjaðmarbrotna
styttist um heil sjö ár.
Mikilvægt er að skoða
þessar algengistölur
og meta afleiðingar
beinbrota hjá körlum í
ljósi mannfjöldaspár
Hagstofunnar. Hún gerir ráð fyrir
því að tala Íslendinga 65 ára og
eldri komi til með að tvöfaldast á
aðeins 20–30 árum.
Beinvernd hefur áætlað að árlega
verði um 1.200 beinbrot hér á landi
vegna beinþynningar. Að öllu
óbreyttu má því gera ráð fyrir allt
að 3.000 beinbrotum vegna bein-
þynningar hér á landi um 2020!
Með hliðsjón af því að íslenskir
karlar verða elstir karla í heiminum
í dag er nauðsynlegt fyrir karla á
öllum aldri, og ekki síst fyrir unga
menn að gefa beinvernd gaum.
Bein karla eru bæði stærri og
með þykkari beinskel en bein
kvenna og þeir ná hærri hámarks-
beinþéttni en konur, þannig eru
þeir betur varðir gegn beinbrotum
á efri árum. Karlar ná hámarks-
beinþéttni á þrítugsaldri, en við 13–
17 ára aldur fimmfalda drengir
beinmassa sinn. Karlar „leggja því
inn á beinabankann“ strax á ung-
lingsárum, en svo að innistæðan
endist og sé til varnar beinbrotum á
efri árum er körlum á öllum aldri
nauðsynlegt, eins og raunar konum,
að tryggja sér bæði kalk- og D-víta-
míninntöku, reglulegar líkams-
æfingar og þegar aldurinn færist
yfir einnig jafnvægisæfingar til
þess að forðast byltur. Þannig má
með góðum lífsháttum tryggja lífs-
gæði karla á efri árum og spara
samfélaginu miklar fjárhæðir í
umönnunarkostnað.
Beinvernd fyrir karla
Dr. Björn Guðbjörnsson skrifar
vegna alþjóðlega beinvernd-
ardagsins 20. október ’Á allra síðustu árumhefur þekking á bein-
þynningu hjá körlum
farið vaxandi …‘
Björn Guðbjörnsson
Höfundur er formaður Beinverndar.
✝ Ásdís Arn-finnsdóttir
fæddist á Vestra-
Miðfelli í Hval-
fjarðarstranda-
hreppi 20. marz
1924. Hún lést á
Landspítalanum
við Hringbraut 12.
október síðastlið-
inn. Foreldrar
hennar voru Arn-
finnur Scheving
Björnsson, skipa-
smiður frá Eyri
við Kollafjörð í
Austur-Barða-
strandasýslu, f. 16. desember
1893, d. 13. desember 1970 og
Ragnheiður Jónasdóttur frá
Bekanstöðum í Skilmanna-
hreppi, f. 4. marz 1891, d. 31.
janúar 1984. Systkini Ásdísar
eru Björn Scheving, f. 1918, d.
1990, Guðrún Lára, f. 1919,
Grétar, f. 1927, dó í æsku, Arn-
finnur Scheving f, 1929, Mar-
grét, f. 1930, Ragnar Scheving,
f. 1932, d. 1992,
Guðrún Aðalheiður,
f. 1921, Sigríður, f.
1922 og Jónas
Scheving, f. 1925.
Ásdís giftist 1960
Þorleifi Finnssyni.
Börn Ásdísar eru:
a) Sigurður Arnar,
f. 1948, maki Ísa-
bella Daníelsdóttir,
börn þeirra eru
Finnur, Ari og
Agnes. b) Kristján
Jens, f. 1950, sam-
býliskona Anna Sig-
ríður Jónsdóttir.
Börn Kristjáns og Guðrúnar
Ólafsdóttur eru Ólafur, Matthías
og Ásdís. c) Sigríður Scheving
Þorleifsdóttir, f. 1960, börn
hennar eru Þórleifur Scheving
og Brynjar. Barnabörnin eru
átta og langömmubörnin eru
einnig átta.
Útför Ásdísar fer fram frá
Akraneskirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 14.
meira. Þá var mamma glöð. Fyrir
okkur bræðurna að alast upp í sam-
félagi sem þessu var eflaust ekki
auðvelt fyrir mömmu því á svona
stað gerist margt sem ekki var hollt
fyrir litla drengi að horfa uppá.
Prakkarastrikin sem ollu henni höf-
uðverk af okkar hálfu eru enn í
minnum í sveitum Borgarfjarðar.
Uppeldið tók á sig aðra mynd þegar
hún kynntist nemanda að nafni Þor-
leifur Finnsson frá Þverdal í
Saurbæ Dalasýslu, þau ákváðu að
ganga saman veginn og lifir Leifi
móður mína eftir 44 ára hjónaband,
henni og okkur til mikilla heilla.
Þrautagöngu móður minnar í
veikindum sínum er ekki hægt að
minnast á svo tárum taki, það væri
allt of langt mál enn eitt er víst að
skapferli hennar í þeim veikindum
sem á hana var lagt, var til af þeirri
lífsreynslu sem hún upplifði í gleði
og sorg.
Guð þig blessi og hvíl þú í friði.
Þinn sonur.
Kristján Jens.
Ég kynntist tengdamóður minni
árið 1966. Þá bjuggu hún og maður
hennar Þórleifur á Laugardælum
við Selfoss, en þar var rekið til-
raunabú af Búnaðarsambandi Suð-
urlands og var Þórleifur þar fjósa-
meistari.
Það var ekki laust við að ég væri
örlítið smeyk, svona fyrst í stað, við
þessa svipmiklu, sterklegu konu.
Hún var beinskeytt, talaði hreint út
og tæpitungulaust . Spurði og ætl-
aðist til svars. Maður þurfti ekkert
að velkjast í vafa um hvað hún
meinti.
Og þannig var hún alla tíð. Það
átti enginn neitt inni hjá henni. En
hún var líka létt í skapi og með húm-
orinn í lagi.
Við urðum miklar vinkonur þegar
árin liðu og óteljandi eru ferðirnar
okkar saman upp í Svínadal, þar
sem sumarbústaðirnir okkar eru.
Það var hennar líf og yndi að vera í
sveitinni. Og óskaplega fannst henni
gaman þegar komu gestir, og hún
gat farið að sýsla með mat og kaffi.
Og það var gestkvæmt, bæði þar og
heima á Krókahrauni.
Jólaboðin heima hjá Ásdísi og
Þórleifi eru eftirminnileg. Þá kom
stórfjölskyldan saman og öllum var
komið fyrir við langborð í stofunni.
Fyrstu árin eftir að barnabörnin
fæddust var þetta auðvelt og allir
komust vel fyrir, en svo fjölgaði
börnunum og borðið í stofunni
lengdist og lengdist þar til með
herkjum var hægt að koma fólkinu
fyrir. En þá var nú Ásdís í essinu
sínu og hlóð kræsingum á þetta
langa borð svo það svignaði.
Hún hafði mikið yndi af börnum
og langömmustelpurnar sínar elsk-
aði hún út af lífinu og fékk aldrei nóg
af þeim. Hún gætti dóttursona sinna
meðan mamma þeirra var að vinna,
frá því þeir voru smábörn og alveg
ÁSDÍS
ARNFINNSDÓTTIR
Kveðja til móður minnar.
Ég sendi þér kæra kveðju,
nú komin er lífsins nótt.
Þig umvefji blessun og bænir,
ég bið að þú sofir rótt.
Þó svíði sorg mitt hjarta
þá sælt er að vita af því
þú laus ert úr veikinda viðjum,
þín veröld er björt á ný.
Ég þakka þau ár sem ég átti,
þá auðnu að hafa þig hér.
Og það er svo margs að minnast,
svo margt sem um hug minn fer.
Þó þú sért horfinn úr heimi,
ég hitti þig ekki um hríð.
Þín minning er ljós sem lifir
og lýsir um ókomna tíð.
(Þórunn Sigurðardóttir.)
Takk fyrir allt og hvíl í friði.
Þín dóttir,
Sigríður Sch.
Ásdís fékk uppeldi sem tíðkaðist
á þeim tíma til sveita, en fór að
heiman átján ára gömul á vit æv-
intýranna niðurá Skaga. Þá stóð
stríðið sem hæst og margt um
manninn á Íslandi þá dagana. Fékk
vinnu í Bárunni sem var aðal-
skemmtistaður á Skaganum, bíó og
veitingastaður, var hún þar allt í
öllu, hún talaði oft um þessa tíma,
því miður er ég ekki nægilega fróð-
ur um það.
Það er of langt mál að færa í letur
sem á daga hennar dreif, því að
raunirnar og sorgirnar sem hún átti
eftir að lenda í og standa ein með
okkur drengina sína, undirritaðan
og Arnar bróður, það þyrfti penna-
færari mann en mig í það. Því er
vert að minnast þess sem er efst í
minninu og vekur gleði, þær stundir
sem hún undi sér vel og leið best.
Árið 1955 urðu tímamót í lífi
þessarar litlu fjölskyldu og hún flyt-
ur búferlum upp á Hvanneyri þar
sem mamma verður ráðskona á
bændaskólanum og eldar ofaní
nemendur og starfsfólk, það kunni
hún af hjartans list. Það má segja
að þá fyrst sá hún til sólar í langan
tíma. Þar sem mamma var og fór
var engin lognmolla, hún var hrókur
alls fagnaðar, stjórnsöm og ósérhlíf-
in með krafta á við sterkan karl-
mann.
Að sitja í gluggakistunni í eldhús-
inu á Hvanneyri var upplifun útaf
fyrir sig. Pottarnir á stærð við bjór-
ámur og sleifarnar á stærð við
skóflur. Þá var sú gamla í stuði, allt
var unnið í höndum, þegar hún bjó
til kjötbollurnar, ég hef aldrei séð
annað eins, að matbúa ofan í 90–100
manns í þá daga, maður minn, eða
þegar tekin voru slátur, vel á annað
hundrað, allt á fullu, þá undi
mamma sér vel.
Í þá daga voru nemendur skólans
vigtaðir, á reizlu að hausti og að
vori, ja viti menn. Það þótti ekki
sæmandi en að nemendur hefðu
bætt á sig ca 10–15 kílóum og sumir
Kokkabókastatíf
Verð 3.990 kr.
Klapparstíg 44
Sími 562 3614
Litir: Svart, blátt,
grænt, grátt
Nýtt! drapplitur
flísar
Stórhöfða 21, við Gullinbrú,
sími 545 5500.
www.flis.is
netfang: flis@flis.is
Allt fyrir baðherbergið