Morgunblaðið - 12.11.2004, Blaðsíða 4

4 FÖSTUDAGUR 12. NÓVEMBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
BRETAR höfðu aldrei sýnt annan
eins ruddaskap. Það var mun heið-
arlegra af þeim að nota fallbyssurn-
ar og stoppa okkur með þeim hætti,
en þetta var högg fyrir neðan belt-
isstað,“ segir Guðmundur Kærne-
sted, fyrrverandi skipherra hjá
Landhelgisgæslunni og þjóðhetja
Íslendinga í þorskastríðunum við
Breta, um hið eftirminnilega atvik í
200 mílna landhelgisdeilunni 6. maí
1976 þegar breska freigátan
Falmouth sigldi harkalega á varð-
skipið Tý á Hvalbaksmiðum.
Var fjöldi gæsluliða í stórhættu
þegar Týr fór á hliðina en rétti sig
af með ótrúlegum hætti.
Atvikið og aðdragandi þess er
umfjöllunarefni Óttars Sveinssonar
í nýjustu útkallsbók hans, Týr er að
sökkva. Bókin er hin ellefta í út-
kallsflokki höfundar. Í tilefni af út-
komu bókarinnar hittust skipverjar
á Tý um borð í varðskipinu í
Reykjavíkurhöfn í gær ásamt Mark
Masterman undirforingja á freigát-
unni Falmouth og rifjuðu upp at-
vikið.
Guðmundur Kærnested sagði að
vel hefði gengið að rétta Tý af þótt
hann óttaðist að skipið færi aftur
niður.
„Týr er seigur og ég vissi alveg
hvað hann þoldi. Skipið er sterkt og
mjög vel búið undir þetta,“ sagði
hann.
Ekki segist hann hafa verið
reiður út í Bretana fyrir þetta
fólskubragð, en segist frekar vor-
kenna þeim fyrir annað eins stjórn-
leysi.
Elías Sveinbjörn Sveinbjörnsson
háseti á Tý í umrætt skipti var
nærri drukknaður í árekstrinum og
man atburðinn eins og hann hefði
gerst í gær.
„Við sáum Falmouth koma æð-
andi á okkur bakborðsmegin og það
skipti engum togum að hann keyrði
á okkur,“ sagði hann er hann lýsti
atvikinu með tilþrifum. „Maður
trúði því ekki að hann myndi gera
þetta en hann kom á fullri ferð inn í
hliðina á okkur. Við stukkum yfir í
stjórnborða en ég komst ekki nema
á stóra koppinn á spilinu og hékk
þar þegar hann keyrði á okkur. Það
fór allt á dúndrandi kaf og ég hélt
að þetta væri mitt síðasta. Síðan fór
skipið að rétta sig af aftur og það
var mikill léttir. Ég tel að við höfum
verið mjög hætt komnir.“
Elías sagði að hann hefði verið
bálreiður út í kafteininn á
Falmouth og sig hefði helst langað
til að stökkva á milli skipa þegar
hann kom úr kafinu og tuska
kafteininn til.
Guðmundur Kærnested skipherra hitti Mark Masterman undirforingja á Falmouth
„Allt fór á dúndrandi kaf“
Morgunblaðið/Golli
Það fór vel á með þeim sægörpum Guðmundi Kærnested og Mark Mast-
erman þrátt fyrir þau hörðu átök sem urðu á milli þeirra á árum áður.
Teikning/Sigurþór
Týr rétti sig af með ótrúlegum hætti eftir að Falmouth var siglt harka-
lega á hann. Varðskipið lagðist næstum því á hliðina.
„VIÐ höfum sagt að við viljum ekki
lög, en teljum gerðardóm skárri
kost,“ sagði Elín Thorarensen, fram-
kvæmdastjóri Heimilis og skóla –
landssamtaka foreldra, aðspurð um
afstöðu samtakanna til slíkra lausna
á kennaradeilunni. Elín taldi lög
vera neyðarúrræði, en það væri
spurning hvort ekki væri komið að
því.
„Við sjáum fram á að þetta leysist
ekki fyrir jól. Miðað við það sem við
heyrum frá foreldrum, þá gengur
þetta ekki lengur. Önnin er að verða
ónýt og við verðum að koma börn-
unum í skóla. Við leggjum einnig
áherslu á að fundin verði varanleg
lausn sem kennarar sætta sig við.
Við erum ósátt við ef þetta endar á
því að fá óánægða kennara í skólann.
Þess vegna leggjum við til að deilu-
aðilar fresti verkfallinu,“ sagði Elín í
samtali við Morgunblaðið.
Ráðaleysi samningsaðila
Heimili og skóli sendu í gær
áskorun til Kennarasambands Ís-
lands og Launanefndar Sambands
íslenskra sveitarfélaga. Samtökin
telja að samningsaðilar séu búnir að
gefast upp á því að finna lausn á
kjaradeilu grunnskólakennara og að
þeir séu löngu fallnir á tíma. Um það
beri ráðaleysi við að finna lausn
glöggt vitni. Þá telja samtökin að
frestun viðræðna um tvær vikur sé
með öllu óásættanleg. Þau fara fram
á að samningsaðilar hugi í alvöru að
hagsmunum og velferð barna og
fresti umsvifalaust verkfallinu með
vísan í lög um stéttarfélög og vinnu-
deilur þar sem stendur: „Jafnan er
heimilt að frestað boðaðri vinnu-
stöðvun og yfirstandandi vinnu-
stöðvun með samþykki beggja að-
ila.“
Þá segir í áskoruninni: „Til þess að
fresta verkfalli þarf því ekki að liggja
fyrir samningstilboð heldur einungis
vilji og manngæska af hálfu samn-
ingsaðila.
Verkfall grunnskólakennara hefur
bitnað á saklausum þriðja aðila alltof
lengi og samningsaðilar hljóta að sjá
að það er ekki hægt að bjóða börn-
unum upp á tvær vikur eða meira af
verkfalli. Heimili og skóli skorar á
samningsaðila að sýna í verki að
þeim er ekki sama um æsku þessa
lands og fresta verkfallinu. Alvarleg
brot á réttindum barna verða ekki
liðin deginum lengur.“
Samtökin Heimili og skóli telja lög
á verkfall vera neyðarúrræði
Skora á aðila að
fresta verkfalli
EIRÍKUR Jónsson, formaður Kennarasam-
bands Íslands, segir kennara hafa rökstutt
sjónarmið sín í kennaradeilunni á fundi með
fulltrúum ríkisstjórnarinnar sem forsætis-
ráðherra boðaði með viðsemjendum hvorum
í sínu lagi í gærmorgun.
„Við fengum að heyra á þessum fundi yfir-
ferð og mat ríkisstjórnar á stöðunni eins og
hún er. […] Þessum fundi lauk einfaldlega
þannig að forsætisráðherra mun hafa sam-
band við okkur ef til einhverra frekari tíð-
inda dregur frá hendi ríkisstjórnar,“ sagði
hann, og að kennarar hefðu í raun engu við
að bæta og engar nýjar hugmyndir lagt
fram frá því sem reifað var í fyrradag um
hugsanlega gerðardómsleið til lausnar deil-
unni.
„Við fórum yfir stöðuna, fórum yfir þetta
útspil sem við komum með [í fyrradag] og af
hverju við gerðum það. […] Ráðherrarnir
tóku við því og hugleiða það sjálfsagt og
taka síðan ákvörðun hvort og þá hvenær
ríkisstjórnin gerir eitthvað.“
Eiríkur sagði að kennarar væru ekki að
kalla eftir að lög yrðu sett á verkfallið þótt
þeir gætu hugsað sér að leggja málið í
gerðardóm, en viðurkenndi þó að deiluaðilar
væru ekki að ná saman.
Eiríkur Jónsson, formaður Kennarasambandsins
Kennarar ekki að kalla
eftir lögum á verkfall
GUNNAR Rafn Sigurbjörnsson, formaður
Launanefndar sveitarfélaganna, segir að í
sjálfur sér hafi ekkert breyst í afstöðu launa-
nefndarinnar eftir fund með ráðherrum ríkis-
stjórnarinnar í Stjórnarráðinu í gærmorgun.
Mjög vandlega hafi verið farið yfir stöðuna
án þess að hann geti tjáð sig um fundinn efnis-
lega.
„Við erum sammála sáttasemjara í grein-
ingu hans á stöðunni og höfum ekki miklu við
hana að bæta í sjálfu sér,“ sagði hann.
„Við lýstum skoðunum okkar, við lýstum því
hvaða skoðanir bakland okkar hefur, við höf-
um verið í miklu sambandi við sveitarstjórn-
armenn um allt land, við lýstum því fyrir ráð-
herrunum. Það var fyrst og fremst tilgangur
fundarins,“ sagði hann.
Gunnar Rafn sagði að setning laga á verkfall
kennara „færði deiluna bara til“.
„Þá eigum við og viðsemjendur okkar í
rauninni heilmikið mál eftir – að vinna úr því.
Við höfum reynslu af því í þessu þjóðfélagi.
Hins vegar er það auðvitað alveg ljóst gagn-
vart þjóðinni, gagnvart foreldrum, gagnvart
börnum, þá er auðvitað kominn tími til að starf
hefjist í skólanum,“ sagði hann.
Það væri ríkisstjórnarinnar að meta hvað
hún teldi heppilegast að gera í stöðunni.
Gunnar Rafn Sigurbjörnsson, formaður launanefndarinnar
Lagasetning á verkfallið
„færir bara deiluna til“
HALLDÓR Ásgrímsson forsætis-
ráðherra sagði eftir fundi með
kennurum, skólastjórnendum og
fulltrúum sveitarfélaganna í gær-
morgun að ljóst væri að deilan
væri í „mjög miklum hnút“.
„Okkur er það ljóst að það
verður vart leyst nema ríkis-
stjórnin komi að því. Við höfum
ekki útilokað lagasetningu í því
sambandi en það hefur ekki verið
ákveðið,“ sagði hann.
Málið yrði borið undir þing-
flokka ríkisstjórnarinnar og
stjórnarandstöðu.
Ríkisstjórnin væri m.a. farin að
hugleiða mögulega lagasetningu.
„Það er alveg ljóst, og við höfum
gert aðilum það ljóst að það sé
uppi á borðinu miðað við þá alvar-
legu stöðu sem málið er í. En það
er hins vegar alveg ljóst að okkur
finnst það mjög slæmt og við telj-
um að það sé algjört neyðar-
úrræði og þykir mjög vont að
málið sé ef til vill að komast í þá
stöðu.“
Morgunblaðið/Sverrir
Halldór Ásgrímsson forsætisráðherra sagði eftir fund með fulltrúum Launanefndar sveitarfélaga og Kennara-
sambands Íslands í gærmorgun að ríkisstjórnin gæti ekki útilokað lagasetningu til að binda enda á verkfall grunn-
skólakennara. Verkfallið hófst 20. september og hefur nú staðið með hléi í samtals sjö vikur.
Halldór Ásgrímsson forsætisráðherra
Lög á verkfall „uppi á borðinu“