Morgunblaðið - 29.11.2004, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 29. NÓVEMBER 2004 19
UMRÆÐAN
ÉG ER 23 ára gamall. Ég hef
glímt við tvo erfiða sjúkdóma mest-
allt mitt líf, offitu og þunglyndi.
Þessir sjúkdómar hafa að vissu leyti
gert mér lífið erfiðara, þ.e. ég hef
ekki verið jafnvirkur í þjóðfélaginu
og hver annar. Samt
er ég mjög heppinn
hvað mín veikindi
varðar því ég hef getað
unnið með þeim.
En það sem mig
langar að koma að hér
í þessari frásögn er
það að ég hef fengið
bætur frá Trygg-
ingastofnun ríkisins.
Ég er búinn að fá bæt-
ur frá þeim í bráðum
fimm ár. Í þessi fimm
ár, sextíu mánuði, hef
ég verið á lúsarbótum.
Bæturnar hafa hækk-
að eitthvað, en það er
bara smáræði.
Við sem yngst erum
höfum ekki ráðrúm til
að gera eitt eða neitt.
Við getum ekki lifað lífinu eins og
jafnaldrar okkar. Við höfum ekki
efni á að borga í skemmtanir eða
neitt annað er viðkemur skemmtun
og leik. Allir okkar peningar fara í
að borga húsaleiguna, bílinn, símann
og svo margt annað sem við þurfum
að borga til að standast hið daglega
líf.
Mig langar að segja ykkur hvern-
ig mínar tekjur skiptast á mánuði
hverjum.
Laun: 92.500 kr.
Húsaleiga: 40.000 kr.
Bílalán: 12.000 kr.
Tryggingar: 8.000 kr.
Sími og ADSL: 9.900 kr.
Skuldabréf: 8.550 kr.
Tölvulán: 4.000 kr.
Lyf, vítamín: 4.000 kr.
Samanlagt: 86.450 kr.
Afgangur: 6.050 kr.
Þá á ég eftir að kaupa mat fyrir
mig. Þá á ég eftir að kaupa smáræðis
bensín á bílinn minn, þá á ég eftir að
kaupa mér föt, þá ég eftir að fara í
bíó, þá á ég eftir að borga söngskól-
ann minn, þá á ég eftir að … Ég á
nákvæmlega ekkert eftir handa
sjálfum mér.
Svo ef ég reyni að fá mér ein-
hverja smávinnu meðfram því að
vera á vonlausum bótum frá Trygg-
ingastofnun þá eru öll launin mín frá
þeim vinnustað tekin í
skatta. Ég meina það,
er verið að refsa mér
fyrir að vinna. ÞAÐ ER
VERIÐ AÐ REFSA
MÉR FYRIR AÐ
REYNA AÐ VINNA.
Ég geri aldrei neitt
fyrir sjálfan mig. Ég fer
aldrei neitt, ég fer aldr-
ei í bíó með vinum mín-
um, ég fer aldrei í leik-
hús o.s.frv. Finnst
ykkur þetta hægt kæru
Íslendingar? Mér er
spurn? Ég er ósköp
venjulegur 23 ára
drengur. Mér finnst ég
órétti beittur.
Ég leigi mér íbúð á
frjálsum markaði. Ég
borga ofurskatta. Ég
endurtek. ÉG BORGA OF-
URSKATTA. Mér finnst þessi sitj-
andi ríkisstjórn ekki hugsa um neitt
annað en hvítflibbana í þjóðfélaginu.
Menn með milljón og meira í mán-
aðarlaun njóta sín vel meðan rík-
isstjórn Halldórs Ásgrímssonar er
við völd. Við unga fólkið í landinu,
sem vegna sjúkdóma eða slysa get-
um ekki séð fyrir okkur, við erum
látin sitja í skítnum. Ykkur er ná-
kvæmlega sama um okkur. Það
snertir ykkur ekki spönn að sjá
minningargreinarnar í blöðunum um
ungt fólk sem hefur tekið líf sitt m.a.
vegna lágra bóta. En það er stað-
reynd. Staðreynd sem ég veit, og svo
margir aðrir.
Bankarnir á Íslandi. Þeir hindra
öryrkja í að taka bankalán. Þeir
treysta okkur ekki. Okkur er ekki
treystandi vegna þess að við erum á
örorkubótum. Lán sem eru yfir
100.000 í bönkunum eru ekki veitt
okkur sem erum öryrkjar.
Sumt fólk í þessu landi lítur á okk-
ur sem eitthvert óþverralið. Þá er ég
ekki að tala bara um stjórn-
málamennina, sem stjórna þessu
landi, ég er líka að tala um hinn al-
menna borgara. Við megum ekki
labba niðri í bæ, þá erum við litin
hornauga. Af hverju erum við bara
ekki drepin? Það væri hægt að út-
rýma okkur á einni viku. Þetta er
ömurlegt. Mér finnst þetta bara til
háborinnar skammar.
Svona í lokin langar mig að tala
aðeins um Tryggingastofnun. Ég er
orðinn hundleiður á því að eiga sam-
skipti við þessa stofnun. Framkoma
starfsfólksins þarna niðri á Lauga-
vegi er til háborinnar skammar fyrir
íslensku þjóðina. Það býður fólki
ekki góðan dag. Fólk þarf endalaust
að fara þarna niðureftir og sækja um
hitt og þetta. Endalaust að sækja
um það sem það telur sig eiga inni,
ýmis fríðindi og sporslur sem eru
svo fáránlega lágar að það er fárán-
legt. Við erum að tala um upphæðir
sem geta verið allt frá fimmtíu kr.
upp í nokkur þúsund krónur. Maður
þarf endalaust að bíða, endalaus bið.
Endalausar synjanir sendar heim í
pósti. „Því miður, beiðni þinni var
synjað.“ Og svo fyrir neðan það er
neðanmálsgrein þar sem stendur.
„Bent er á að þú getur skotið synjun
þessari til úrskurðarnefndar.“
Þetta er bara svo asnalegt. Af
hverju er þetta apparat ekki lagt
niður? Ég er hættur að fara þarna
niðureftir. Ég geri mig ekki að því
fífli að standa þarna í þessum þjón-
ustusal þarna niðurfrá og bíða eftir
dónalegu starfsfólki sem er búið að
vinna þarna alltof lengi. Ég veit að
ég fæ ekki réttar bætur frá þessari
ömurlegu stofnun, ég segi ömurlegu,
því hún er ömurleg. Ég hef aldrei
fengið réttar bætur. Ég veit aldrei
hver réttur minn er og hann er alltaf
brotinn. Maður telur sig eiga rétt á
einhverjum peningum en það er allt-
af reynt að komast hjá því að virða
réttinn.
Hvers eigum við að
gjalda? Hvað er að?
Valgeir Matthías Pálsson
fjallar um offitu og þunglyndi
Valgeir Matthías
Pálsson
’Það er alltafverið að brjóta
á okkur.‘
Höfundur er nemandi og er að
undirbúa stofnfund samtaka þeirra
sem glíma við offitu.
ANDLEGT ofbeldi er eitt af þeim
hugtökum sem er oft farið frjálslega
með án þess að skilningur fylgi.
Andlegt ofbeldi karla gagnvart kon-
um er stjórntæki ekki
síður en líkamlegt of-
beldi og lýsir sér í því
að sjálfsmynd kon-
unnar brotnar niður.
Maðurinn hefur þá
meiri áhrif á líðan
hennar, hegðun og
skoðanir heldur en hún
sjálf. Fleiri konur leita
stuðnings hjá Kvenna-
athvarfinu vegna and-
legs ofbeldis en lík-
amlegs og er það til
marks um hversu al-
varlegt það getur ver-
ið. Þó að hugtakið sé
notað frjálslega í dag-
legu tali eru til skil-
greiningar á birting-
armyndum andlegs
ofbeldis.
Andlegt ofbeldi get-
ur birst í einangrun
þar sem komið er í veg
fyrir að konan hitti vini
og fjölskyldu, jafnvel
að hún stundi vinnu
eða nám og stjórnað er
með afbrýðisemi sem
oft er mistúlkuð sem
ást. Efnahagsleg
stjórnun lýsir sér í því
að aðgangur konunnar
að peningum er tak-
markaður og hún hefur ekki áhrif á
hvernig fjármálum heimilisins er
hagað. Hótanir og ógnanir geta
sömuleiðis verið áhrifaríkt stjórn-
tæki þar sem stjórnað er með svip-
brigðum og bendingum, hlutir eyði-
lagðir og vopn munduð sem ógn.
Tilfinningaleg kúgun verður þegar
kona er brotin
niður með háði
og uppnefnum,
hún stöðugt
gagnrýnd og
látin finna fyrir
vanmetakennd.
Andlegt of-
beldi getur verið mjög
lúmskt og ferlið tekið
mörg ár án þess að
nokkurn tímann séu
lagðar hendur á kon-
una. Án þess að fólk
átti sig á því getur of-
beldið verið orðið mjög
gróft en viðmiðin hafa
færst til og það sem
eru óeðlileg samskipti
þykja hversdagsleg.
Þegar kona er farin að
breyta hegðan sinni og
lífi sínu þannig að mað-
urinn þurfi ekki að
hafa ástæðu til af-
brýðisemi, til dæmis að
forðast að tala við aðra
karlmenn, er maðurinn
farinn að stjórna kon-
unni og ástandið orðið
óeðlilegt. Sömuleiðis ef
konunni er sagt hvað
hún eigi að segja og
hugsa, í hverju hún
eigi að vera og svo
framvegis. Andlegt of-
beldi karla gegn kon-
um er kynbundið of-
beldi ekki síður en
líkamlegt.
Samtök um kvenna-
athvarf boða til opins
félagsfundar í kvöld á Vesturgötu 7
þar sem Sigríður Halldórsdóttir
prófessor fjallar um afleiðingar of-
beldis gegn konum.
Ef andlegt ofbeldi sæ-
ist myndum við mörg
hver líta okkur nær
Drífa Snædal fjallar um
andlegt ofbeldi gegn konum
’Fleiri konurleita stuðnings
hjá Kvenna-
athvarfinu
vegna andlegs
ofbeldis en lík-
amlegs og er
það til marks
um hversu al-
varlegt það get-
ur verið. ‘
Drífa Snædal
Höfundur er fræðslu- og
framkvæmdastýra Samtaka um
kvennaathvarf.
NEVER TURN YOUR MATTRESS AGAIN
Technology so advanced, it´s
TURN-FREE
Amerískar
lúxus heilsudýnur
á tilboði
TURN-FREE
Queen 153x203 cm
Verð frá 89.900.-
Skipholt 35
Sími 588 1955
www.rekkjan.is
Heitir & fallegir
www.ofn.is // ofnasmidjan@ofn.is
Háteigsvegi 7
Sími: 511 1100
Ofnar
Ofnlokar
Handklæðaofnar
Sérpantanir
afsláttur af
öllum ofnum
til jóla
25%
HÚS & HEIMILI
AUGLÝSINGADEILD
netfang: augl@mbl.is eða sími 569 1111