Vikublaðið - 08.12.1995, Blaðsíða 3

VTKUBLAÐIÐ 8. DESEMBER 1995
Þriðja siðan
ANDSKOTAR
„Almenna bókafélagið sem er nýkomið úr hremmingum
nauðasamninga með hótun um gjaldþrot vofandi yfir höfði sér
otar harðsnúnum símaflokkum á hrekklausan almúgann. Tin-
andi gamalmenni reika óstyrkum fótxun þegar kvöldverðargrið
eru rofin með síbylju símans og aðgangshörð og ýtin ung-
menni knúin af gróðahyggju ftjálsa framtaks-
ins suða í ellimóðum og langlúnum kennitölu-
númerum sem fálma eftir símtóhnu og eru of-
urseld þrautþjálfuðxun lærisveinum Hannesar
Hólmsteins og Marðar í flóðmælsku og sókn-
arþunga."
Pétur Pétursson þulur í Morgúnblaösgrein
I bakspeglinum
„Flutt í ríkissjóð... Fríhöfii á
Keflavíkurflugvelli, 550 inillj-
ónir króna... Póst- og síma-
málastofnunin, 850 milljónir
króna, Afengis- og tóbaksversl-
un ríkisins, 6.600 milljónir
króna, Rafinagnsv'eitur ríkisins,
80 miíljónir króna...“
- Ur rikisreíkningi 1994, rifjað
upp í tilefni af umræðu um
einkavæðingu og nýskipan i rik-
isrekstri.
Úr alfaraleið
Drasl Stöðvar 2 á Sýn
„Nokkuð ffóðlegt hefur ver-
ið [...] að fylgjast með stríði
hinna tveggja nýju sjónvarps-
stöðva. Þegar virðist hægt að slá
því föstu að meðaltalsgæði þess
sjónvarpsefhis sem boðið er upp
á hérlendis hafa ekki aukist með
tilkomu þessara stöðva. Sér-
staklega kemur Sýn illa út í
samanburðinum, enda virðist
efni hennar samanstanda af
draslinu sem Stöð 2 var búin að
henda.“
Viðskiptablaðið, Reykjavik
Fjölskyldumar fjórtán í
Fríhöfhina
„Nú hafa tveir þingmenn
(Guðmundur Flallvarðsson og
Kristján Pálsson) lagt ffam til-
lögu til þingsályktunar um
einkavæðingu Fríhafnar [...]
Um 100 fjölskyldur á Suður-
nesjum byggja afkomu sína á
störfuin í Fríhöfhinni. Nú er
störfum þeirra ógnað. Miðað
við atvinnuástand á Suðumesj-
um finnst mér það skjóta heldur
skökku við. Fríhöínin veitir
góða þjónustu, þjónustu sem
byggir fyrst og freinst á ffam-
Iagi starfsfólksins. Það skyldu
þó ekki verða 14 fjölskyldur
sem ná rekstri Fríhafharinnar ef
tillagan verður samþykkt.?“
Fijálmar Ámason þingmaður í
Víkurfréttum, Keflavík
Leyniskjöl Sverris
„Áður en Sverrir Hermanns-
son menntamálaráðherra [nú-
verandi bankastjóri Landsbank-
ans] ákvað að leggja Hús-
mæðraskóla Suðurlands niður
vorið 1986 sendi hann sérstakan
erindreka sinn á Laugarvatn til
að fylgjast með skólastarfinu
þar og gefa sér skýrslu um það.
Við rannsókn á sögu skólans var
Eyrúnu Ingadóttur neitað um
heimild til að Ijósrita sum gögn
um skólann sem liggja í ráðu-
neytinu, e.t.v. þau sömu og sér-
stakur erindreki setti saman
undir stjóm Sverris og Iögð
vom til gmndvallar þegar
skyndilega var tekin ákvörðun
um að leggja skólann niður.“
Sunnlenska fréttablaðið, Sel-
fossi
Kaþólski söfiiuðurinn
„Nú þegar nýr biskup hefur
Vikublaðstölur
Árið 1993 fékk ríkissjóður smá
búbót fríi byssuglöðum þcgn-
um þcssa lands, en það árið
voru tckjur ríkisins vegna út-
gáfú skotvopnaleyfa kr.
1.266.000 - tæplega 1,3 miUj-
ónir. Það cr ckki ýkja mikið og
því hlýtur Ijármálaráðhcrra að
bafa orðið glaður næsta ár eða
1994 þegar tckjur hans af skot-
vopnaleyfunum fóm upp í kr.
2.410.000 eða yfir 2,4 milljón-
ir. Þetta er 90% hækkun milli
ára. Iin ólíkt mcira fckk Eriðrik
í sjóð sinn vcgna lieiðna um
tjániám og nauðungarsölu eða
yfir 390 núlljónir. 'Eckjur af
bæði skotvopnaleyfum og
„liamarshöggum" lara hækk-
andi og spuming hvtirt eitt-
hvert samhcngi sé þar á mflU?
hafið störf hér er ff óðlegt að líta
á starfsaðstöðu hans. Fær hann
samhentan og skipulagðan
söfnuð til að leiða? Eða
sundraða hjörð sem jafnvel
berst leynt og ljóst gegn honum
ef hann er ekki nákvæmlega
eins og við höfðum hugsað okk-
ur hann? Líti nú hver í sinn
barm.“
Sæmundur C. Sigurþórsson í
Kaþólska kirkjublaðinu, Selfossi
55
Ofbeldið á skjánum
hefur aukist bæði hvað
varðar magn og „styrk-
leika“. Og skjáunum
hefur fjölgað. Það er
löngu sannað að ofbeldi
á skjánum hefur nei-
kvæða verkan á þann
sem horfir, þó í mis-
miklum mæli sé. Verst
verða þó bömin úti,
einkum þau sem eru á
einhvem máta illa stödd
fyrir. Þessi illa verkan,
skaðsemi, er margþætt.
I fýrsta lagi telst sannað
að það sé um bein
tengsl að ræða á mill á-
rásarhneigðar einstak-
lings og „skjáofbeldis“
sem hann „neytdr“ í
bemsku. I öðru lagi er
ofbeldi oft sýnt sem ár-
angursrík leið til að
leysa vandamál. Góðu
hetjumar mega beita
andstæðinga sína,
vondu mennina, ofbeldi
í nafni réttlætisins.
Böm samsama sig hetju
myndarinnar og um
leið verða gjörðir henn-
ar fyrirmynd.
Bergþóra Gísladóttir í
Borgfirðingi, Borgarnesi
U
Umræða að utan
Þrátt fyrir aukið ffamboð
af störfum hefur banda-
ríska hagkerfið lítið gert
fyrir atvinnulaust fólk
sem lengi hefúr verið án
atvinnu. Hjá atvinnuleys-
ingjum hefur hlutfall
þeirra sem hafa ekki verið
í vinnu í eitt ár eða lengur
meira en tvöfaldast frá ár-
inu 1990, úr 5,6% í
12,2%. Fjöldi starfa hefur
aukist jafnt og þétt síðan
um mitt ár 1992 og at-
vinnulausum hefúr fækkað
úr 7,7% niður í 5,5%.
Störfin hafa farið til þeirra
sem höfðu misst vinnuna á
undangengnu samdráttar-
skeiði og til manna og
kvenna sem nýlega eru
komin á vinnumarkaðinn.
Ofaglært fólk hefur í
minna mæli gengið í þau
störf sem bjóðast og þessi
hópur fer ört stækkandi.
Samkvæmt skýrslu
OECD er þetta langtíma-
þróun. Samfélagshópurinn
sem stríðir við langtíma-
atvinnuleysi, hefur verið
án atvinnu í 15 vikur eða
lengur, hefur stækkað jafnt
og þétt frá árinu 1980.
- The Economist
XAÞil N0NNI!
MÍN KWKKA FFT
AHTAn&T
P ó I i t ís kt I e s m á I
Páll Skúlason: í skjóli heim-
spekinnar
Háskólaútgáfan 1995
„Spurningin er þá þessi: í
hverju felst þessi notkun
skynseminnar (rökvitsins) á hin-
um opinbera vettvangi? Hér er
að tvennu að hyggja: annars veg-
ar hvað felist í því að hugsa á
gagnrýninn hátt, hins vegar hvað
telist í hinum opinbera vettvangi.
Að beita skynseminni og hugsa á
gagnrýninn hátt er skjótt frá að
segja þetta: Að fallast ekki á neina
skoðun eða staðhæfingu nema
skilja hvað í henni felst og vita
hvaða rök liggja henni dl grund-
vallar. Þetta er kjami hinnar
fræðilegu, gagnrýnu hugsunar.
Og henni tengist frumlögmál
hins fræðilega samfélags: Hver
sem er má halda ffarn hverju sem
er svo fremi sem hann sé fús tíl
að leggja það ffarn til opinberrar
skoðunar og umræðu.“ Páll
Skúlason heimspekiprófessor
hefur um árabil velt fyrir sér
vanda skynsamlegrar opinberrar
orðræðu. Hann lét einu sinni svo
um mælt að það væri undarlegt
með háskólakennara sem yrðu
stjórnmálamenn að þótt þeir
væra þjálfaðir í vísindalegri rök-
ræðu virtust þeir gleyma henni
um leið og á vettvang stjórnmál-
anna væri komið. 1 þessari bók er
að finna fimmtán erindi og
greinar sem sumar hafa _ birst á
strjáli en aðrar ekki. I fimm
greinum og erindum er íjallað
um menninguna, sex taka til
samskipta okkar, einingar og
sundurlyndis og fjórar tíl afstöðu
okkar til veruleika náttúrunnar.
Hér er komin jólabókin fyrir vit-
undina. í lokin aðvörun til þeirra
sem vilja fá Pál Skúlason í for-
setaframboð: Hann er alltof dýr-
mætur sem heimspekingur.
Dissent
Haust 1995
Dissent er sem fyrri daginn
smekkfullt af áhugaverðu efni. I
haustheftinu skrifar Johan Gray
grein um hnignun Ihaldsflokks-
ins í Bretlandi. Gray hefur komið
við sögu á síðum Vikublaðsins en
hann var á síðasta áratug kenn-
ingasmiður frjálshyggjunnar og
tók m.a. Hannes Hólmstein
Gissurarson í læri í Oxford. Þeg-
ar leið á valdatíma Margrétar
Thatchers fyllist Gray efasemd-
um og síðan vantrú á hugmynda-
ffæði frjálshyggjunnar. Greinin í
Dissent, „The Strange Death of
OiSgnll
$7.50/Fall 1995 tasocawðí
The Formatlon o! a
Chlnese Feminist
UHCMW
The Sttanse Death
ol Tory England
The Wondertul
Mid-Lite Woman
Oscar Wilde s Soclalism
ARGUMENTS: Lani Guinicr and
Oavid Piotke disag'ee about raöal politics
FredericK Crews and Eugene Goodhean
disagree aoout Sigmund Freud
Stolt norskt ESB - nei eins árs
Rúmt ár er síðan að Norð-
menn höfnuðu í þjóðarat-
kvæðagreiðslu aðild að Evr-
ópusambandinu. Þrátt fyrir
hrakspár Evrópusambands-
sinna stendur norskt efha-
hagslíf betur en nokkru
sinni áður.
- Ef norska þjóðin segir nei
28. nóvember mun efnahags-
leg hnignun hefjast daginn
eftír, sagði Karl Glad formað-
ur samtaka norskra atvinnu-
rekenda, NHO, í fyrra.
Reyndin hefur orðið önnur.
Vextir hafa lækkað, iðnaðar-
framleiðslan aukist, útflutn-
ingur er meiri og vísitala
hlutabréfamarkaðarins hefur
hækkað. Þá stefnir í að fjár-
festingar í Noregi aukist um
þrjátíu prósent, - og imi í
þeirri tölu er olíuiðnaðurinn
ekki talinn með.
Fyrir þjóðaratkvæðagreiðsl-
TEMA
NORGE SA NEI
28. NOVEMBER
-ETT ÁR ETTER
Súr Gro daginn efrir að Norðmenn höfiiuðu
aðild að Evrópusambandinu.
una sagði Gro Harlem
Brandtland forsætisráðherra
að matvöraverð yrði til muna
lægri í Evrópusambandsríkinu
Svíþjóð, færi svo að Norð-
menn höfúuðu aðild. Aðrir
stjómmálamenn bættu um
betur og sögðu að ef þjóðin
hafnaði aðild wðu landamær-
in milli SvTþjóðar og Noregs
eitt risastórt búðarborð þar
sem Norðmenn þyrptust úl að
kaupa fnatvöra á ESB-verði
ffemur en að borga miklu
hærra verð heima fyrir. Þetta
gekki ekki eftír. Matvöraverð í
Svíþjóð er svipað og það var
fyrir ESB-aðild Svía og
landamæraverslunin jókst ekki
við norskt nei.
Hvað gerðist? Jú, eindregn-
ustu Evrópusambandssinn-
amir í Noregi, þ.e. ríkisstjóm-
in og atvinnurekendur, fóra
einfaldlega með rangt mál.
Spumingin er hvort logið var
að þjóðinni vitandi vits eða
hvort sambandssinnar töluðu
af bamslegri sannfæringu um
kostí ESB-aðildar.
I norska vikuritinu Ny tid
var nýlega farið yfir röksemdir
ESB-siima í ljósi reyslunnar
og niðurstaða blaðsins er sú að
sambandssinnar féllu á eigin
bragði. Norska þjóðin sá í
gegnum áróðurinn og það
hefur komið á daginn að þjóð-
in hafði rétt fyrir sér en yfir-
völd og atvinnurekendur
rangt.
Tory England,“ er skörp grein-
ing á eðli frjálshyggjunnar og
hvernig hún heíúr grafið undan
þeim gildum sem eru forsenda
fyrir ítökum Ihaldsflokksins.
Gray bendir á að fyrsta verkefni
Thatcher hafi ekki verið að ráð-
ast velferðarkerfið eða mark-
aðsvæða opinberar stofnanir
heldur að víkja ffá efnahags-
stefnu sem fól í sér markmið um
að allir hefðu atvinnu. Þetta var
gert tíl að .brjóta á bak aftur
verkalýðshreyfinguna og tryggja
stöðugleika í ríkisfjármálum.
Næsta verk var að færa opinbera
stefnumótun frá embættis-
mannakerfinu og láta í hendur
stofhunum og Kugmyndabönk-
um hægrimanna. Til grundvallar
stefnumótuninni var mannskiln-
ingur sérstakrar tegundar.
„Homo economicus11 reynir að
hámarka gróða sinn, er sérgóður,
hlynntur markaðs- og neyslu-
þjóðfélagi og vill takmarka sein
mest umfang ríkisins. Þessi
mannskilningur er evrópskri í-
haldssteffiu framandi og á miklu
meira skylt með bandarískri
hægristeffiu. Ameríkuvæðing
breska íhaldsflokksins hefur leitt
tíl þess að stuðningur við flokk-
inn hefur jafnt og pétt minnkað.
Ihaldsflokkurinn hefúr ekki
meirihluta í einni einustu stór-
borg og um langa hríð hafa skoð-
anakannanir mælt fylgi hans í
sögulegu lágmarki. Gray telur
útséð um að gamli íhaldsflokkur-
inn, sem var varðveisluflokkur,
muni í fyrirsjáanlegri ffamtíð
rétta úr kutnum. Ekkert annað
en löng eyðimerkurganga blasi
við. Mark Levinson skrifar um
byltingu repúblíkana í Bandaríkj-
unum og veltir fyrir sér varanleg-
um breytingum á bandarísku
þjóðfélagi í kjölfarið. Chantal
Mouffe fjallar um aukið fylgi við
hægri öfgastefnu í Evrópu og
leggur drög að nýjum skilningi á
pólitískum ágreiningi. Tvær
einar eru um umhverfismál og
emað í þessu hefti, jákvæð mis-
munun, er full amerískt til að
vekja áhuga hjá þeim sem þetta
skrifar. Áskrift að Dissent kostar
27 dollara og fjögur heffi koma
út á ár. (Dissent, 521 Fifth
Avenue, New York, NY 10017,
USA)
-A,
c