Tíminn - 04.05.1971, Blaðsíða 3

ÞRIÐJUDAGUR 4. maí 1971
TIMINN
3

Ræða forseta íslands í veizlu Ólafs Noregskonungs í gærkvöldi
„FUNDUM STRAX VIÐ KOMUNA
AÐ VIÐ ERUM MEÐAL VINA“
Yðar hátign.
Ég þakka hlý ávarpsorð yðar
til konu minnar og mín og
viðurkenningarorð yðar um
íslenzku þjóðina. Við fundum
það undir eins £ morgun, þeg-
ar við komum til Noregs, að
við vorum meðal vina, við höf
um fundið það alls staðar í
dag, við finnum það þó bezt
nú, er við höfum hlýtt á ræðu
yðar hátignar.
Það sem við áður vissum hef
ur verið staðfest, að samkennd
og vinátta milli Norðmanna og
íslendinga er svo sem sjálfsagð
ur hlutur, enda örugg staðreynd.
Mikið haf skilur að vísu lönd
vor, og fjarlægðin milli þeirra
hefur komið í veg fyrir náin
samskipti. En hafið, sem er
báðum þjóðunum sameiginlegt,
sameinar um leið og það skil-
ur. Það hefur um aldir verið
alfaraleiðin milli landa vorra,
það hefur verið báðum þjóð
um sami raunveruleiki og sama
lífsuppspretta og er það enn.
Það er auðvelt fyrir norskan og
íslenzkan sjómann að skilja
hvor annan.
Og hnattstaða landanna sam-
einar. Vér búum í norðlægum
og nokkuð harðbýlum löndum.
Náttúruskilyrðin krefjast þraut
seigju og harðfylgi við að afla
lífsnauðsynja. Þetta hefur sett
sitt mark á þjóðir vorar. Norski
og íslenzki bóndinn eiga margt
sameiginlegt. Lífsbarátta
þeirra að ýmsu leyti svipuð.
Hvorugur þeirra hefur mátt
liggja á liði sínu í timanna
rás.
Og sagan sameinar. fslenzka
þjóðin er frá hinni norsku runn
in, ísland byggðist af Noregi.
Það vekur oss því aðeins gleði
og stolt, þegar Noregur er
nefndur feðraland fslands. Orð
in norskt og íslenzkt hafa ekki
alltaf haft nákvæmlega sömu
merkingu báðum megin hafs-
ins, þegar um fornan norrænan
menningararf er að ræða.Stund
um er ekki heldur auðvelt að
orða nákvæma skilgreiningu.
En einmitt þetta sýnir, hve
samanofinn forn menningararf-
ur þessara þjóða er.
f stórum dráttum eru lífs
hættir líkir í löndum vorum.
Vér erum hvorir um sig hluti
af sama menningarsvæði. Vér
aðhyllumst sömu hugsjónir um
mannréttindi og lýðræði, þjóð
félagslega og stjórnmálalega
eigum vér margt sameiginlegt.
Vér eigum einnig að nokkru
leyti við svipuð vandamál að
etja. Úr norðrinu er sjónarhorn
ið til hins stóra heims álíka,
hvort sem er frá Noregi eða
ísiandi.
Ég nefni þetta allt til þess
að leggja áherzlu á, hve eðli
legt það er, að samkennd sé
með þjóðum vorum. En vináttu
skal rækja, meðal annars með
gagnkvæmum heimsóknum,
svo segir í Hávamálum, sem
bæði eru norsk og íslenzk. Ég
minni á það með gleði, að
þér, herra konungur, hafið
heimsótt land vort, fyrst sem
krónprins, fremstur í flokki
margra ágætra Norðmanna úr
stjórnmála- og menningarlífi, er
til landsins komu á Snorrahá-
tíðina' 1947, seinna sem kon
ungur 1961, fyrsti og eini
norski konungurinn, sem sótt
hefur land vort heim. Þessi
heimsókn, norska konungskom
an 1961, vakti óblandna gleði
og áhuga íslenzku þjóðarinnar.
Hinir fornu norsku konungar,
sem sumir voru um leið kon
ungar íslands, komu þangað
ekki sjálfir. Áhugi á þeim var
þó ef til vill hvergi meiri, og
það var einmitt á íslandi að
um þá vom skrifaðar miklar
bækur. Norðmenn hafa oft lát
ið í ljós þakklæti til íslendinga
fyrir þessar fornu sögur, sem
íslenzkir lærdómsmenn mið-
alda skráðu, en hefðu annars
ef til vill aldrei verið skráðar.
Á vorum dögum hafa svo norsk
ir lærdómsmenn dregið fram í
dagsins ljós þá árþúsunda
löngu sögu, sem þjóðstofn vor
átti í Noregi áður en fsland
byggðist og þar með gefið ís-
lendingum forsögu sína.
Ég þakka yðar hátign fyrir
að bjóða okkur til þessarar
opinberu heimsóknar til Nor-
egs. íslendingar hafa fagnað
þessu vináttubragði sjálfs þess
vegna, en einnig af því að
íslenzka þjóðin vill taka þátt
í samstarfi þjóðanna. Hið unga
lýðveldi vort leggur í það metn
að sinn, þótt vér séum á ýms-
an hátt í sérstöðu. Þér hafið
ætíð, herra konungur, skilið
þetta, og sýnilegt tákn þess
skilnings er þetta boð.
Með mikilli virðingu fyrir
hinni norsku grannþjóð, sem
er tengd þjóð minni svo mörg-
um böndum lífs og sögu, óska
ég Noregi allra heilla og skála
fyrir yðar hátign, norsku kon
ungsfjölskyldunni og Norðmönn
um öllum.
Forsetahjónin kvödd á Keflavíkurflugvelli, er þau voru aS leggja upp í Noregs- og Svíþjóðarferðina.
(Tímamynd Gunnar)
Flestir munu sammála um að
skáldsagan Svartfugl, eftir Gunnar
Gunnarsson, sé ein stórbrotnasta
skáldsaga, sem rituð hefur verið á
íslenzka tungu. Sagan hefur verið
þýdd á 14 tungumál og hlotið mikl-
ar og verðskuldaðar vinsældir í öll-
um þeim löndum, sem hún hefur
komiö út í. Nú gefst íslenzkum leik
húsgestum kostur á að sjá söguna
á leiksviði Þjóðleikhússins, með
mörgum af okkar þekktustu leik-
urum í helztu hlutverkunum. Örn-
ólfur Árnason hefur samið leikrit-
ið eftir skáldsögunni, en Benedikt
Árnason er leikstjóri. Leikurinn
hefur verið sýndur 11 sinnum hjá
Þjóðleikhúsinu.
Sonarsonur skáldsins hefur teikn
að myndir af flestum persónum sög
unnar og er meðfylgjandi mynd af
Kristbjörgu Kjeld og Erlingi Gísla-
syni í hlutverkum Bjarna og Stein-
unnar á Sjöundá.
VR SAMÞYKKIR HEIMILD
TIL YFIRVINNUBANNS
Fimmtudaginn 29. apríl sl. hélt
Verzlunarmannafélag Reykjavíkur
félagsfund í Þjóðleikhúskjallaran-
um, um vinnutíma í verzlunum.
Var fundurinn fjölmennur.
Formaður félagsins, Guðmundur
H. Garðarsson, gerði grein fyrir
þeirri þróun, sem undanfarið hefur
átt sér stað, varðandi vinnutíma af-
greiðslufólks, sem sífellt lengist,
vegna þess, að reglugerð Reykja-
víkurborgar um afgreiðslutíma
verzlana hefur ekki um margra
ára bil verið virt af ýmsum kaup-
mönnum. Rakti hann gang málsins
frá upphafi og þær aðgerðir, sem
gerðar hafa verið til að fá viðun-
andi lausn á málinu, en ekki borið
árangur til þessa. Síðan gerði hann
grein fyrir eftirfarandi tillögu:
„Með tilliti til hins alvarlega
ástands, sem hefur verið að skap-
ast í lengd vinnutíma verzlunar-
fólks, samþykkir félagsfundur í
í Verzlunarmannafélagi Reykjavík-
ur, haldinn í Þjóðleikhúskjallaran-.
um 29. apríl 1971, að veita stjórn
félagsins heimild til að grípa til
Framhaid a bis. 10.
Merkjasala fyrir
heyrnardaufa
Ákveðið hcfur verið, að þriðju-
daginn 4. maí nk. verði merkjasölu-
dagur til ágóða fyrir styrktarsjóð
til hjálpar heyrnardaufum börrum.
Merkin, sem seld verða á 25 kr.
geta börnin fengið afhent í Reykja-
vík, á eftirtöldum stöðum: Heyrn-
leysingjaskólanum, Stakkholti 3;
Heyrnarhjálp, Ingólfsstræti 16;
skrifstofunni, Hverfisgötu 44 og í
Ásheimilinu, Hólsvegi 12.
AVIÐA
Wffl
Við þá bindur íhaldið
miklar vonir
í síðasta hefti Stefnis, blaðs
Sambands ungra Sjálfstæðis-
manna, ritar Styrmir Gunnars-
son, aðstoðarritstjóri Mbl.,
grein um hugsanlcga stjórnar-
myndun eftir kosningar. Þar
segir hann m.a. eftir að hafa
vikið að „þreytumerkjum“ í
samstarfi Alþýðuflokks og
Sjálfstæðisflokks:
„f Alþýðuflokknum hafa
ýmis öfl verið á kreiki, sem
liafa talið stjórnarsamstarf við
Sjálfstæðisflokkinn óhag-
kvæmt fyrir Alþýðuflokkinn
og í Sjálfstæðisflokknum eru
stórir hópar manna, sem telja
að Alþýðuflokknum hafi verið
hleypt til allt of mikilla áhrifa
á stjórn landsins á undanförn-
um árum og að hann hafi mis-
notað þau áhrif á hinn herfi-
legasta hátt.
Sú skoðun hefur lengi verið
uppi, að stefnt væri að því
leynt og ljóst, bæði af hálfu
núvcrandi forystumanna stjórn
arflokkanna og forystumanna
Samtaka frjálslyndra og
vinstri manna, að þau samtök
kæmu til liðs við það stjórnar-
samstarf, sem verið hefur við
lýði s.l. 11—12 ár, ef svo illa
færi að stjórnarflokkarnir
misstu meirihluta sinn. Slík
endurnýjun stjórnarsamstarfs-
ins væri að mörgu leyti eðli-
leg. í fyrsta lagi er hér um
að ræða stjórnmálasamtök,
sem hafa lýst því yfir, að þau
líti á sig'sem samtök jafnaðar-
manna. í öðru lagi eru í for-
ystu fyrir þessum samtökum
menn, sem á málefnalegum
grundvelli hafa gengið til sam-
starfs við fulltrúa úr stjórnar
flokkunum í vcrkalýðshreyfing
unni á undanförnum árum og
tekið ábyrga afstöðu til ýmissa
erfiðra úrlausnarefna. Af þess-
um sökum liafa mcnn þótzt sjá
þess merki, að stjórnarflokk-
arnir og Samtök frjálslyndra
og vr'nstri manna hafa smátt
og smátt verið að nálgast
hverjir aðra.“
Hannibal og Björn
yrðu vel samstarfs-
hæfir í íhaldsstjórn
Ennfremur segir Styrmir:
„Rökin fyrir slíkri endurnýj-
un núverandi stjórnarsam-
starfs eru því mörg. Og því
má bæta við, að slík sam-
stjórn mundi hafa öflugan
Istuðning innan verkalýðshreyf
ingarinnar, en það er fyrir
löngu komið í Ijós, að þessu
landi verður ekki stjórnað
nema traust ríki milli forystu-
manna verkalýðshreyfingarinn
ar og forystumanna í ríkis-
stjórn, cn slíkt traust hefur
óumdcilanlega skapazt á und-
anförnum árum.
Á móti þessu mælir annars
p vegar áðurnefnd þreyta og
spcnna milli Sjálfstæðisflokks
og Alþýðuflokks, sem vissu-
lega gctur horfið eins og dögg
fyrir sólu, gangi báðum flokk-
unum vel í kosningunum í
vor, og hins vegar sú stað-
l, reynd, að innan Samtaka frjáls
lyndra og vinstri manna eru
. Framhald á bls. 10