Fréttablaðið - 12.11.2004, Blaðsíða 26

Svo virðist sem Reykjavíkurlistinn
hafi komið nokkurn veginn stand-
andi niður úr loftfimleikum borg-
arstjóraskipta. Æfingin skapar
meistarann. Óvænt innkoma Stein-
unnar Valdísar og miðað við að-
stæður stórmannleg útganga Þór-
ólfs Árnasonar hafa farið fram
með ótvíræðum pólitískum tígu-
leik, sem fær menn ósjálfrátt til að
taka undir með talsmönnum fram-
boðsins um að það „sé ótrúlega
seigt límið í R-listanum“. Sérgrein
Reykjavíkurlistans í gegnum árin
hefur verið að neita Sjálfstæðis-
flokknum um að notfæra sér þau
pólitísku sóknarfæri sem komið
hafa upp. Einmitt það virðist hafa
gerst einu sinni enn, Sjálfstæðis-
flokkurinn hefur ekki náð að nýta
sér til framdráttar það kreppu-
ástand sem uppi hefur verið hjá
R-listanum.
En þrátt fyrir að lausn borgar-
stjórakreppunnar sé að mörgu leyti
smart og hinn nýi borgarstjóri
frambærilegur pólitískur leiðtogi
er hér um augljósa skammtíma-
lausn að ræða. Lausn sem miðast
við að tryggja samstarfið út þetta
kjörtímabil. Í ljósi þess að forustu-
menn bæði framsóknarmanna og
vinstri grænna á landsvísu lögðu
blessun sína yfir að gera samfylk-
ingarkonuna Steinunni Valdísi að
borgarstjóra er afar ólíklegt að
verið sé að reikna með framhaldi á
samstarfi Reykjavíkurlistans. Sárin
frá því að Ingibjörg Sólrún Gísla-
dóttir yfirgaf borgarstjórastólinn
eru enn ekki að fullu gróin og það
bæri nýrra við ef Vinstrihreyfingin
– grænt framboð og Framsóknar-
flokkurinn hygðust eftir þá reynslu
stíga það skref að bera fram yfir-
lýstan flokksmann Samfylkingar-
innar til forustu fyrir flokkum sín-
um undir endurnýjuðu merki
Reykjavíkurlistans. Þá undirstrikar
það enn frekar að hér er um bráða-
birgðalausn að ræða, að miklar efa-
semdir voru um að þessi leið við val
á borgarstjóra – jafnvel til skamms
tíma – myndi yfirhöfuð vera fær.
Ákall stjórnar kjördæmissambands
framsóknarmanna í Reykjavíkur-
kjördæmi norður um að utanaðkom-
andi aðili yrði settur í borgarstjóra-
stólinn er yfirlýsing um að þeir eigi
erfitt með að sætta sig við að lúta
pólitískum foringja og borgar-
stjóra, sem opinberlega tilheyrir
öðrum flokki. Þeir virðast þó hafa
sætt sig við það um stundarsakir, en
nær útilokað er að þeir muni fallast
á það sem uppstillingu inn í næstu
kosningar og kjörtímabil. Nákvæm-
lega sömu efasemdir eru uppi í bak-
landi Vinstri grænna, enda væri
annað í raun óeðlilegt í fullburða
stjórnmálaflokkum.
Þessi sama hugsun hefur raunar
verið uppi á borðum allt frá því
fyrir síðustu helgi þegar umræðan
var hvað háværust um að hinn
óháði Dagur B. Eggertsson gæti
leyst Þórólf Árnason af hólmi eða
þá að Stefán Jón Hafstein, oddviti
Samfylkingarinnar, tæki að sér
þetta hlutverk. Allan þann tíma
sem þeir tveir voru nefndir til sög-
unnar heyrðust sömu andmælin úr
baklandi Framsóknar og Vinstri
grænna. Þau andmæli fólust í því
að fráleitt væri að þessir tveir
flokkar tækju þátt í því að búa til
og byggja upp nýja leiðtoga fyrir
Samfylkinguna. Augljóst var að
þrátt fyrir hinn óháða stimpil Dags
B. Eggertssonar var hann almennt
talinn Samfylkingarmaður af
áhrifamönnum Framsóknar og VG.
Hafi Dagur hins vegar verið hallur
undir bæði Framsókn og Samfylk-
ingu, eins og sumir hafa haldið
fram, þá er ljóst að afstaða fram-
sóknarforustunnar hefur endan-
lega sent hann yfir til Samfylking-
ar.
Einfaldasta skýringin á því að
samstarfsflokkar Samfylkingarinn-
ar gátu fallist á Steinunni Valdísi
sem borgarstjóra liggur þá í því að
menn telja hana nægjanlega burð-
uga til að valda starfinu, en ólíklega
eða ólíklegri en þá Stefán Jón og
Dag B. Eggertsson til að nýta sér
ljómann og áhrif borgarstjóraemb-
ættisins sem frambjóðandi og for-
ingi fyrir Samfylkinguna – hvort
heldur sem væri í borginni eða í
landsmálunum. Steinunn Valdís -
hefur ekki verið í hlutverki oddvita
Samfylkingarinnar í borgarstjórn
og fróðlegt verður að fylgjast með
hvernig þessi nýja staða mun hafa
áhrif á innbyrðis valdahlutföll hjá
Samfylkingunni í borginni, þ.e. hver
staða Steinunnar Valdísar verður
annars vegar og Stefáns Jóns Haf-
stein hins vegar.
Sú staða virðist því uppi að eftir
vel heppnaða lausn á borgarstjóra-
kreppu R-listans í vikunni hafi
tvennt gerst. Annars vegar hafa
líkurnar á að Reykjavíkurlista-
samstarfið haldi út kjörtímabilið
stóraukist. Hins vegar hafa líkurn-
ar á að Reykjavíkurlistasam-
starfið haldi áfram inn í næstu
kosningar og næsta kjörtímabil
stórminnkað. ■
Jasser Arafat tókst aldrei það ætlunarhlutverk sitt að stofnasjálfstætt ríki Palestínuaraba, en það var hugsjón hans ogmarkmið um árabil. Nú er hann allur, og leitun að jafn sterk-
um og litríkum foringja til að vera leiðtogi Palestíuaraba. Þótt
Arafat hafi á stundum verið umdeildur innan raða eigin manna
var hann tákn Palestínumanna út á við, tákn þeirra í heiminum í
baráttunni fyrir eigin landi. Jafnframt var hann sá maður sem
Ísraelsmönnum stóð mestur stuggur af, minnugir fortíðar hans.
Ísraelar héldu Jasser Arafat í einangrun í Ramallah á Vestur-
bakkanum frá því í lok árs 2001. Þaðan gat hann ekkert hreyft sig
og bjó við ömurleg skilyrði í höfuðstöðvum sínum eftir miklar
árásir á þær. Hann gat ekkert farið og var eiginlega fangi Ísraela
í eigin húsi . Arafat er sagður hafa stundum haldið því fram að
hann hafi verið fæddur í Jerúsalem. Staðreyndin er sú að hann
fæddist í Kaíró í Egyptalandi, en fluttist á unga aldri til Jerú-
salem sem þá var undir stjórn Breta. Hann hlaut svo verkfræði-
menntun sína í Egyptalandi og fljótlega eftir það fór hann að láta
að sér kveða varðandi málstað Palestínuaraba.
Það tók hann mörg ár að fá Frelsishreyfingu araba, PLO,
viðurkennda, enda stóð mörgum þjóðarleiðtogum stuggur af
hryðjuverkum samtakanna. Arafat vann mikinn sigur þegar hon-
um hlotnaðist sá heiður að ávarpa Allsherjarþing Sameinuðu
þjóðanna 1974 og tæpum 20 árum síðar viðurkenndu PLO-sam-
tökin Ísrael. Í kjölfar þeirrar viðurkenningar skrifuðu þeir Ara-
fat og Yitzhak Rabin, þáverandi forsætisráðherra Ísraels, undir
Óslóarsamkomulagið svonefnda og komu svo fram á flötina fyrir
framan Hvíta húsið í Washington með Bandaríkjaforseta á milli
sín. Myndirnar af handabandi þeirra vöktu mikla athygli og
vonir manna um frið í Mið-Austurlöndum jukust, en þær brugð-
ust eins og svo oft áður. Miklar vonir voru svo bundnar við stofn-
un heimastjórnarinnar, en enn sér ekki fyrir endann á ófriðnum
fyrir botni Miðjarðarhafsins.
Steingrímur Hermannsson, fyrrverandi forsætisráðherra,
heimsótti Arafat ásamt fylgarliði í höfuðstöðvar hans í Túnis
vorið 1990. Sú heimsókn var nokkuð umdeild, ekki síst í ljósi þess
að Íslendingar höfðu löngum stutt Ísrael frá stofnun þess ríkis.
Davíð Oddsson fór svo í opinbera heimsókn til Ísraels árið eftir.
Eftir að Arafat veiktist alvarlega í höfuðstöðvum sínum í Ram-
alla í lok síðsta mánaðar hófust miklar vangaveltur um eftirmann
hans og áframhaldandi friðarumleitanir. Arafat hefur ekki viljað
deila völdum með sínum mönnum, og svo virðist sem enginn sé
sjálfsagður eftirmaður hans. Það fer svo líka svolítið eftir því hver
sest í stól hans, hvernig framvinda mála verður. Afstaða Banda-
ríkjamanna til eftirmannsins vegur líka þungt, en nú hefur Banda-
ríkjaforseti tækifæri til að gera eitthvað róttækt í málinu þegar
síðsta kjörtímabil hans hefst í byrjun næsta árs. ■
12. nóvember 2004 FÖSTUDAGUR
SJÓNARMIÐ
KÁRI JÓNASSON
Myndirnar af handabandi þeirra vöktu mikla athygli
og vonir manna um frið í Mið-Austurlöndum jukust,
en þær brugðust eins og svo oft áður.
Að Arafat
gengnum
FRÁ DEGI TIL DAGS
Arafat vann mikinn sigur þegar honum
hlotnaðist sá heiður að ávarpa Allsherjarþing
Sameinuðu þjóðanna.
,,
Í DAG
BORGARSTJÓRASKIPTIN Í
REYKJAVÍK
BIRGIR
GUÐMUNDSSON
Einfaldasta skýringin
á því að þessir
flokkar gátu fallist á Stein-
unni Valdísi sem borgar-
stjóra liggur þá í því að
menn telja hana nægjan-
lega burðuga til að valda
starfinu, en ólíklega eða
ólíklegri en þá Stefán Jón
og Dag B. Eggertsson til að
nýta sér ljómann og áhrif
borgarstjóraembættisins
sem frambjóðandi og for-
ingi fyrir Samfylkinguna.
,,
Tjaldað til loka kjörtímabils
Umdeild ævisaga
Einhver umtalaðasta og umdeildasta
ævisaga síðustu aldar hér á landi var
saga Hannesar Hafstein eftir Kristján
Albertsson (1898-1989) sem út kom í
þremur bindum í upphafi sjöunda ára-
tugarins og var síðan endurútgefin fyrir
um tuttugu árum. Ástæðan fyrir
því að bókin varð umdeild var
sú að Kristján tók mjög ein-
dregna afstöðu með sögu-
persónu sinni og skilgreindi
stöðu hans í íslenskum
stjórnmálum og sjálfstæð-
isbaráttu afdráttarlaust og
má segja að þá hafi
hallað á ýmsa sem
áður höfðu verið í
sviðsljósinu. Þegar
bókin kom upphaflega út voru enn
margir á lífi sem mundu og lifðu
heimastjórnartímabilið og vildu túlka
persónur og atburði með öðrum hætti
en Kristján gerði. Af þessu spruttu heit-
ar ritdeilur. Hitt var ekki ágreiningur um
að höfundurinn hafði listatök á efnivið
sínum, enda einn snjallasti rithöfundur
þjóðarinnar.
Vasabrotsútgáfa
Þetta er rifjað upp hér vegna þess að
nú hefur Jakob F. Ásgeirsson rithöfund-
ur, sem eignaðist vináttu Kristjáns Al-
bertssonar á efri árum hans og skrifaði
með honum samtalsbók, tekið sér fyrir
hendur að endurútgefa Hannesar sögu
Hafstein í vasabrotsútgáfu. Tilefnið er
hundrað ára afmæli heimastjórnar. Um
er að ræða verulega styttingu á efni
ævisögunnar en samt virðist Jakobi
hafa tekist að halda þræðinum vel,
enda þótti ýmsum Kristján hafa verið
býsna margorður á köflum í uppruna-
legu útgáfunni. Er ekki að efa að marg-
ir munu sýna þessu verki áhuga í ljósi
þeirra miklu umræðna sem orðið hafa
um heimastjórnina og hlut einstakra
manna í þeim áfanga sjálfstæðisbarátt-
unnar. Ekki eru nema nokkrir
dagar síðan Jón Þ. Þór sagn-
fræðingur sendi frá sér ævi-
sögu helsta keppinautar
Hannesar, Valtýs Guðmunds-
sonar, og er fróðlegt að
lesa þessar tvær bækur
saman.
gm@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: Frétt ehf. RITSTJÓRI: Kári Jónasson FRÉTTARITSTJÓRAR: Sigurjón M. Egilsson og Sigmundur Ernir Rúnarsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Jón Kaldal FULLTRÚI
RITSTJÓRA: Guðmundur Magnússon RITSTJÓRNARFULLTRÚI: Steinunn Stefánsdóttir AUGLÝSINGASTJÓRI: Þórmundur Bergsson RITSTJÓRN, AUGLÝSINGAR OG DREIFING:
Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík AÐALSÍMI: 550 5000 SÍMBRÉF Á FRÉTTADEILD: 550 5006 NETFÖNG: ritstjorn@frettabladid.is og auglysingar@frettabladid.is VEFFANG: visir.is
SETNING OG UMBROT: Frétt ehf. PRENTVINNSLA: Ísafoldarprentsmiðja ehf. Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er hægt
að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871
SKOÐANIR OG UMRÆÐUR Á VISIR.IS
26-27 Leiðari 11.11.2004 16:00 Page 2