Tíminn - 30.11.1978, Blaðsíða 21

Fimmtudagur 30. nóvember 1978
21
flokksstarfið
Jólabasar
Jólabasar Félags Framsóknarkvenna veróur aö Rauöarárstig
18, kjallara, laugardaginn 2. desember, kl. 2.
Laufabrauö,
jólaskreytingar,
jóladúkar, kökur
og fjölbreytt úrval fallegra muna.
Komiö og geriö góö kaup. — Stjórnin.
Félag Framsóknarkvenna
Tekiö veröur á móti basarmunum aö Rauöarárstig 18, fimmtu-
daginn 30. nóvember kl. 20.30. — Basarnefnd.
Diskótek
veröur haldiö í félagsheimili Kópavogs föstudaginn 1. desember
’78, frá kl. 9-1.
Allir félagar eru hvattir til aö mæta og taka meö sér gesti.
Allir velkomnir.
^F.U.F. Kópavogi.
Hagsmunamál 0
Nýting rjúpna
eystra um 40% af ipótteknum
þorski til frystingar iÍReykjavik
ogá Reykjanesium þriöjungi og
á Vesturlandi röskum þriöjungi
eöa 36% sem jafnframt var
meöaltal fyrir allt landiö.
Svipuöu máli gegnir um aörar
fisktegundir.”
Meö f lutningi þessarar tillögu
vilja flutningsmenn vekja at-
hygli stjórnvalda á mikilvægi
þess, að hér sé brugöiö skjótt viö
og úrbóta leitaö.
O Bændur
— Þarna kemur þú einmitt aö
atriði, sem ekki hefur veriö nógu
vel túlkaöog þvi misskiliö. Þaöer
reiknaö meöaöallir.hversu stórt
bú sem þeir hafa, greiöi 2% af
fyrstu 400 ærgildunum, en hækk-
unin komi á þaö sem umfram er.
Um þetta gildir hlutfallslega hiö
sama um hærri mörkin. Þetta var
m.a. haft í huga þegar tillögurnar
vorusettan saman, aö fyrir menn
sem heföu rúmlega 400 ærgilda
bústofn gæti borgaö sig aö fækka
niður fyrir 400 ærgildi, borga þar
með heldur lægra gjald en halda
I flestum tilfellum sömu nettó-
tekjum, meö aukinni alúö viö
þann bústofn sem eftir væri.
Sauðfé i þéttbýli ekki
bannað en ....
—Nú er samt gert ráö fyrir aö
þeirsem ekkibiia á lögbýlum, t.d.
sauöfjáreigendur I þéttbyli, lendi
i hæsta skatti. Er meö þvf veriö
aö reyna aö draga úr slikum bú-
skap
— Já,frekar þaö. Enda er þetta
af mörgum sveitastjórnum taliö
mjög óæskilegt viða i þéttbýli,
vegna ágangs sauöfjár I lóöir og
garða, sem viöa hefur veriö
vandamál. Hins vegar vildum viö
ekki leggja til aö banna þennan
fjárbúskap, þvi vitað er aö þetta
er ánægjuauki hjá mörgum. En
þessir menn veröa aö taka hlut-
deild í lausn vandans og þótti þvi
rétt aö setja þá I efsta gjaldflokk-
inn, án tillits til fjölda fjárins.
—Hvaö um félagsbú, skiptast
þau jafnt á þá, sem aö þeim
standa?
— Um þau skipti á bústofni er
farið eftir þvi sem bændur hafa
gefiö upp til Lifeyrissjóös bænda,
og þvl ekki vlst aö jöfn skipti
verði milli félagsaöila.
—Þvihefurveriö haidiö fram af
sumum, aö í raun veröi þetta ekki
skattar, sem leggjast á bændur
sjálfa, þvi þeim veröi bara velt út
í verölagiö, eins og venjan sé meö
skatta á framleiðslugreinar?
— Þetta ,er alrangt. Um er aö
ræöa veröjöfnunargjald og útilok-
aö er aö þaö veröi lagt ofan á
framleiöslukostnaöinn. Eins og
ég sagöi áöur er þetta skattur á
nettótekjur bænda.
rjúpnastofnsins, og bendir hiö
langvarandi hámark fyrstu tvo
áratugi þessarar aldar sérstak-
legatil þess, en ýmsir aörir stofn-
ar, þ.á.m. æöarfugl, og bleikja og
ýmsar endur viö Mývatn, voru
einnig óvenjustórir áþessu tima-
bili.
Ahrif rjúpúnnar á vistkerfið eru
mikil i' hámarksárum. Hún er þá
næstafkastamesta jurtaæta
landsins, á eftir sauökindinni, og
er þar aö auki undffstööufæöa
ýmissa tegunda. Stofnsveiflurnar
valda þvi aö beitargróöur rjúp-
unnar fær hvild meö millibili og
getur náð sér aftur eftir hámörk
stofnsins. Þaö er þvi varla æski-
legtaö rjúpnastofninnséof lengi I
hámarki. 1 þessu sambandi koma
upp i hugann erfiöleikar bænda aö
auka fallþunga dilka á landi sem
stööugt er undirorpiö langvarandi
ofnýúngu sauöfjár. Stofnsveifla
rjúpunnar er henni lika nokkur
vörn gegn rándýrum sem veröa
aö snúa sér aö annarri bráö i
rjúpnaleysisárum eöa þá aö þeim
fækkar og viökoma þeirra bregst.
Fyrir þá sem veiöa rjúpur er
þaöe.t.v. óþægilegt aö stofninn sé
jafnóstööugur og hann er venju-
lega hérlendis. Hins vegar er
óskiljanlegt meö öllu hvaö menn
hafa á móti núverandi ástandi
stofnsins: litlar breytíngar milli
ára, jöfn en hæfilega lltil veiöi. Ef
stofninum heföi fjölgaö aftur eftir
1970 eins og á siöustu áratugum,
heföi hámarki aö öllum likindum
veriö náö 1976, siðan heföi oröiö
hrun og viö værum I miöju lág-
marki núna meö svo til engri
veiöi.
Veiðitimi rjúpu
A siöari árum hefur veiöitimi
rjúpu veriö lengi óbreyttur, 15.
október - 22. desember. Ég hef
ekki séð neinn rökstuöning fyrir
þvi aö miöa viö þessar dagsetn-
ingar og tel aö veiöitlminn hefj-
ist of seint miöaö viö hagkvæm-
ustu nýtingu, og auk þess af
öðrum ástæöum sem þegar hefur
verið greint frá.
Hagkvæmasta nýting stofnsins
fer fram á þeim tima sem hann
telur flesta einstaklinga af nýtan-
legri þyngd, áöur en náttúruleg
afföll hafa náö aö fækka stofn-
inum verulega og þegar likur
hvers einstaklings.aö hann geti
aukiö kyn sitt,eru í lágmarki.
Meöalþyngd ungra kvenfugla
rjúpna um 20. október (þ.e. i byr j-
un núverandi veiöitima) er um
490g. Þessari meöalþyngd er náö
um miöjan september, en meöal-
þyngd 1. september er um 460 g.
Ungir karlfuglar eru um 10%
þyngri, en vöxturinn gengur fyrir
sig á sama hátt. Þaö er matsat-
riöi, hversu þungur rjúpuungi
ætti aö vera tíl þess aö teljast
veiöanlegur. Sé miöaö viö 450 g
fyrir kvenfugla ( og 490 g fýrir
karra), eru 60% unganna yfir
Kveðja frá félögum I Lionsklúbbnum Muninn, Kópavogi
Þórarinn Jónsson
— flugrekstrarstjóri
Fæddur 24. júlí 1926.
Dáinn 15. ndvember 1978.
Hinn 15. nóvember siöastliöinn
barst sú harmafregn um landiö
aö islensk flugvél heföi farist i
pllagrimaflugi á Sri Lanka.
Harmi slegin hlustaöi gjörvöll is-
lenska þjóöin á þessar hörmulegu
fregnir og hugsaöi meö samúö til
allra þeirra sem þarna áttu um
sárt aö binda, til þeirra sem
þarna áttu á bak aö sjá nánustu
ættingjum, vinum og ástmenn-
um.
1 hópi þeirra sem lifiö létu i
þessu átakanlega flugslysi var
vinur okkar og klúbbfélagi
Þórarinn Jónsson flugrekstrar-
stjóri. Nú var skaröfyrir skildier
þessi félagi okkar vinsæll og vin-
margur var svo skyndilega horf-
inn yfir landamærin miklu.
Fyrirvaralaustogóvænt var lokiö
samvistum okkar og hans i
klúbbnum. Viö gátum varla trúaö
þvi aö ekki væri lengur hægt aö
njóta félagsskapar hans og holl-
ráöa, glaölyndis og oröfærni.
Viö, Lionsfélagarnir I Muninn,
sitjum hljóöú- meö söknuö og
þökkihuga. Viösöknum afbragös
félaga og viö erum þakklátir fyrir
þau störf, sem hann vann meö
okkur i klúbbnum.
Þaö mun lengi sitja i huga
okkar minningin um þennan góöa
dreng, minningin um þaö, þegar
hann var formaöur i klúbbnum
okkar, traustur og hlýr i starfi og
reynd. Og þeim, sem voru viö
staddirþegarhann sem formaöur
tók nýja félaga inn i klúbbinn,
mun lengi veröa þaö minnisstætt
Þar var á ferö maöur sem lagöi i
verk sitt bæöi ilf og sál. Þökk sé
þér Þórarinn fyrir allt og allt.
Viö Lionsfélagarnir i Muninn
sendum fjölskyldu Þórarins
dýpstu samúöarkveöjur og biöj-
um guö aö gefa henni styrk og
þrótt á erfiöri raunastundu. Guö
blessi eiginkonu hans, börn og
aöra ástvini hans sem eftir lifa.
Minningin um Þórarin mun lýsa i
hugum okkar um alla framtiö.
Ég vil ljúka þessum fátæklegu
oröum minum meö þvi aö vitna i
kvæöi eftir Kristján Rööuls
skáld og gera þessar ljóölinur
hans aö oröum minum:
„ — Sköpun I fyllingu tungls,
sól aö hverfa
bak viö dimmt fjall...
En ferö vor heldur áfram —
inn i stærö, sem vér þekkjum
ekki.”
Stefán Trjámann.
þessari þyngd 1. september og
um 90% 20. september, en þaöan i
frá breytíst hlutfalliö ekki.
Vegna hraöra affalla á haustin
næst þvi hámarksfjöldi veiðan-
legrafugla um 20. september , en
i byrjun núverandi veiðitima er
fjöldinn rúmlega 80% af þessu,
eöa svipaður og i byrjun septem-
ber.
Hinn 15. nóvember, daginn sem
Jónas leikritaskáld Árnason lagöi
til aö veiöi heföist, er fjöldi veiö-
anlegra rjúpna hins vegar aö-
eins 70% af mögulegum há-
marksfjölda. Viö þetta bætist aö
likur hverrar rjúpu á þvi aö lifa til
vors og timgast aukast eftir þvi
sem liöurá veturinn. Tillaga Jón-
asar Arnasonar gekk þvi i allt
aöra átt en yfirlýstur tilgangur
skáldsins. Hún var ekkert annaö
en vistfræöilegur leirburöur.
í frumvarpi þvi sem nú liggur
fyrir er lagt til aö veiöitimi rjúpu
haldist óbrevttur. b.e. 15.10 -
22.12. Ég tel hins vegar aö heppi-
legasti timinn til aö hefja veiöar
sé um 10. september, en hef lagt
til aö veiöitimi hefjist 1. septem-
ber, þar sem sá timi er ekki mikiö
siöri, og auk þess næöist á þann
veg samræmt upphaf alls al-
menns veiðitima. Kostir þess aö
samræma veiöitima eftir föngum
eru bæði þeir aö auövelda eftírlit
og aöhald meö aö friöunarlög séu
IheiÖri höfö og ennfremur dreifist
veiöiálagiö bæöi i tima og um
landiö. Einu skynsamlegu rökin á
móti þvi aö hefja rjúpnaveiöi
svona snemma eru þau aö all-
mikiö sé enn af ungum sem ekki
eru fullþroska. Litill vandi er þó
fyrir veiöimenn aö hlifa slikum
fuglum, enda ekki liklegt aö þeir
sækist eftir þeim.
Ég hygg aö hér meö sé svaraö
3. spurningu SHJ, „hvaö felst i
þvi aö nýta stofninn betur”.
Enn um rjúpnaveiði
SHJ spyr lika: (2) „Hvaöa lög-
málum er þaö samkvæmt aö of-
veiddur stofn beri ekki skaöa af
aukinni sókn”. Þessari spurningu
er fljótsvaraö. Lögmáliö er ekki
til, og spurningin er annaö hvort
útúrsnúningur ellegar byggö á
misskilningi. Rjúpnastofninn er i
jafnvægi eins og er, og engin
ástæöa til þess aö ætla aö hann sé
ofveiddur. Þaö er og alls ekki lik-
legt aö sókn I rjúpnaveiöar aukist
þótt menn gætu hafiö veiðar fyrr
á haustinu, meðan enn er völ á
öörum veiöum, þ.m.t. stangveiö-
um.
Svariö viö 4. spurningu SHJ,
„Hvers vegna fjölgaöi rjúpu eins
mikiö og raun bar vitni hér fýrr á
árum þegar rjúpan var friöuö”,
er einnig einfalt.Ég geri ráö fyrir
aö SHJ sé aö tala um þau timabil
rjúpnalægöa þegar gripiö var til
friöunar fyrr á þessari öld. Ef
SHJ heföi fyrir þvi aö kynna sér
þessi mál, sæi hann fljótt aö f jölg-
un rjúpna og friöun fór alls ekki
saman nema stundum. Hér er
einfaldlega ekkert samband á
milli.Ef litiöerhins vegar tíl þess
tima sem viö þekkjum best, fjölg-
unaráranna 1963-66 (60% fjölgun
á ári) og fækkunaráranna 1966-68
( 40-50% fækkun á ári), veröur aö
teljast í hæsta máta ólfklegt aö
mismunur á sókn hafi valdiö hér
nokkruum á þessu5 ára timabili.
Ekki vil ég þó aftaka meö öllu
aöofveiöi getí haldiö rjúpnastofni
I mikilli lægö niöri. Þaö ástand er
þó ekki fyrir hendi nú sem stend-
ur, og ekkert sérlega liklegt aö
þaö hafi nokkurn tima veriö.
Samkvæmt gildandi lögum getur
menntamálaráöuneytiö stytt
veiöitima tegunda og skv. frum-
varpinu alfriöaöþær timabundiö.
Þessu er hægt aö beita á rjúpuna
þegar stofninn kemst i raunveru-
legtlágmark. Þaö skaöar engan,
og gæti hugsanlega flýtt fyrir
fjölgun. Sömuleiöis er hægt aö
stytta veiöitimann þegar stofninn
er mjög litill, en þá á aö klippa
aftan af veiöitimanum og sjálf-
sagt aö hafa hann eins snemma
hausts og hægt er.
Niðurlag.
Þá tel ég mig vera búinn aö
svara spurningum SHJ eins vel
og kostur er 1 blaöagrein, sem
þegar er oröin of löng. Vonandi
hafa einhverjir fleiri oröiö fróöari
um leiö. Stofnbreytingar rjúpu
eru með flóknustu og forvitnileg-
ustu fyrirbærum i náttúrunnar
rflti. Viö eigum langt i land meö
aö skilja þær til nokkurrar hlitar,
og enn lengra i land aö ráöa viö
þær (ef þaö er þá æskilegt).
„Patentlausnir" eiga hér ekki
viö, hvaöan sem þær eru ættaöar.
+
Aðalborg Sveinsdóttir
lést I Landspitalanum, mánudaginn 27. nóvember.
Finnbogi Jóhannsson,
Sveinn Finnbogason,
Rannveig Andresdóttir.
Eiginkona min
Maria Magnúsdóttir
Þinghólsbraut 33
íést I Landspitalanum 17. nóvember s.l.
Útförin hefir fariö fram.
Innilegar þakkir fyrir auösýnda samúö og vinarhug.
Siguröur Eliasson.
Útför
önnu Halldórsdóttur,
Garðabraut 29, Akranesi
fer fram frá Akraneskirkju laugardaginn 2. desember kl.
13.30.
Jón Einarsson og börnin.
Þökkum hlýhug viö fráfall og útför eiginmanns mins, föö-
ur okkar, tengdafööur og afa
Tómasar Tómassonar
ölgeröarmanns.
Agnes Tómasson
Tómas Agnar Tómasson, Jóhannes Tómasson
Þórunn Arnadóttir, Rósa Sveinsdóttir
og barnabörn.