Tíminn - 19.12.1978, Blaðsíða 13

Þriðjudagur 19. desember 1978
13
Bókmenntir:
Oflæti
Sven Wernström
Félagi Jesiis
Þórarinn Eldjárn þýddi
Mál og menning
Liðin eru um það bil 50 ár slð-
an út kom Ævisaga Jesú frá
Nasaret eftir séra Gunnar
Benediktsson. Þar er reynt að
færa rök og líkur að þvl að Jesús
hafi veriö uppreisnarforingi,
sem hafi viljað frelsa land sitt
úr höndum Rómverja en jafn-
framt boðað róttækar kenningar
um jöfnuö og bræöralag. Fylgis-
mönnum hans hafi þótt þaö höf-
uönauösyn að falsa söguna eftir
á til aö fela það að um vopnaða
uppreisn hafi veriö að ræða.
Hér nú komin barnabók sem
er skrifuð út frá sama sögu-
skilningi. Þó er sá munur á að I
sögu Gunnars var kenningin
rökstudd en hérá ekki við að
vera með neinar vangaveltur
eða rökræður. Sagan er bara
sögð hiklaust. Wernström virö-
ist telja sig vita full skil á sagn-
fræöinni. Það votta þessi inn-
gangsorð:
„Þar sem margir aðrir hafa
tekið sér fyrir hendur að færa i
letur frásagnir um smiðinn Jesú
og hinn einkennilega feril hans
frá friðsælu lifi I Nasaret að
smánarlegum dauðadómi I
Jerúsalem, þá réö ég llka af,
eftir að hafa rannsakaö allt all-
kostgæfilega, að rita um þetta
til þess aö börn vor verði fær
um að ganga úr skugga um
áreiðanleik þeirra frásagna
sem enginn kemst undan að
hljóta fræðslu I”.
Höfundurinn er sannfæröur
um sína sagnfræði aö því er
virðist og eru þetta vitanlega
miklu stærri orö en hann er
maöur fyrir.
Þaðerufleiri en þeirsr. Gunn-
ar sem reynt hafa að endur-
segja og leiörétta frásagnir um
Krist. Þaö er engin ástæöa til
þess hér aö rekja þær bók-
menntir. Hins er rétt aö geta.aö
Wernström er hreinn efnis-
hyggjumaöur. Hann segir t.d.:
,,A þessum tima trúöi fólk á
anda og guði og tröll og
drauga”.
„En það kom enginn ósýnileg-
ur guö af því að það er ekki til
neinn ósýnilegur guð.
Og þaö komu engir englar af
þvf að þaö eru ekki til neinir
englar”.
Hræddur er ég um að þaö
vefjist fyrir Wernström að
sanna þessar fullyröingar sinar.
Sama gildir um söguskilning
hans. Þvl fer víðs f jarri aö hægt
sé aö færa sterkar likur, — hvaö
þá heldur rök eöa sannanir, —
fyrir þvi að Jesús frá Nasaret
hafi staðið fyrir blóðugri bylt-
ingartilraun. Ég sé ekki að sr.
Gunnar eða Sven Wernström
hafi hnekkt þeim söguskilningi
sem Stephan G. túlkar svo I
Kristskvæði stnu:
Hann skildi glöggt hvað
gengi að —
og guöræknin ei fremst var það
né smædd né örbirgð ættarlands
og ekki kúgun Rómverjans.
Hann sá aö eiginelskan blind
var aldarfarsins stærsta synd,
og þyngst á afl og anda manns
var okiö lagt af bróöur hans.
Hann kenndi að mannást
heit og hrein
til himins væri leiöin ein.
Hann sá aö allt var ógert verk
sem ekki studdi mannúð sterk.
Hér er komið aö kjarna máls-
ins. Pólitiskir ofsatrúarmenn
hafa löngum haldið að hægt
væri að frelsa heiminn meö
vopnavaldi. Margir virðast trúa
þvi meðal frænda okkar á
lrlandi. Vist er þaö satt að
ofbeldismaöur veröur oft ekki
stöðvaöur nema með valdi. Oft
þarf að beita valdi til að hindra
óhæfuverk. Þá skiptir mestu
meðhvaöa hugarfari valdinu er
beitt.
Wernström gerir sér mjög far
í fullyrðingum
um aö lýsa Jesú sem llkast
venjulegum miölungsmanni.
Það er i' samræmi við þá sögu-
túlkun að hvergi gæti afburöa-
manna. Söguleg straumhvörf og
þáttaskil á ekki að rekja til
afburðamanna og snillinga,
heldur félagslegra fyrirbæra
þjóðlifsins. Hvort tveggja getur
þetta orðið að öfgum. Þjóöllfs-
hræringar vakna og risa fyrir
áhrif einstakra leiðtoga. Ein-
stakir menn fá nýjar hugmyndir
enda þótt þær mótist gjarnan
sem hópvinna.
Wernstrœn er lipur sögumað-
ur og þýöingin er samboðin hon-
um. Hún er létt og lipur og
sennilega auöskilin ungum
lesendum. Hins vegar verður
það að teljast vafasamt aö velja
þessa bók til að láta norræna
þýðingasjóðinn styrkja þar sem
vitað er að sagnfræöin er væg-
ast sagt mjög vafasöm, vitaö að
þessi sögutúlkun kemur mjög
illa við fjölda manna og boð-
skapurinn um nauösyn vopna og
valdbeitingar ekki beinlinis það
sem nauðsynlegast er nú aö
boöa.
Þegar á það er litiö að Sven
Wernström telur sig bæran að
fullyrða að enginn guð og engir
englar séu til og fylgir þeim
söguskilningi að afburðamanna
eigi sem minnst aö gæta', má
segja aö hann beri Jesú vel sög-
una. Hann lætur Mariu Magda-
lenu vera stúlkuna hans og auð-
vitað finnst honum það leggja
áherslu á hib mannlega að Jesús
drekki sig ölvaöri en hann ætl-
aðisér. 1 upphafi veislunnar fer
hann meö nokkur varnaðarorð
úr fornum bókum:
„Vlniö bitur sem höggormur.
Augu þín munu sjá kynlega hluti
og hjarta þitt mun mæla flá-
ræöi”.
Sfðar segir skáldið:
„Mörg þeirra voru mjög
drukkin og sjálfur haföi hann
lika drukkiö of mikið".
Þaöerskiljanlegtað pólitiskir
strangtrúarmenn telji sér hag-
kvæmt aö styöja trúboð sitt við
guðspjöllin á þann hátt sem
hér er gert. Þó getur þaö naum-
ast kallast stórmannlegt fyrir
slika afneitara að reyna að
snikja sér samúö með svona
vinnubrögðum.
H.Kr.
ekki bara
draumur .
BUÐIN
Skipholti 19,
sími 29800.