Fréttablaðið - 27.08.2006, Blaðsíða 18

27. ágúst 2006 SUNNUDAGUR18
BARNADAUÐI
Liður í því að þjóðir
nái háum
aldri er góð heilbr
igðisþjón-
usta og tíðni barnad
auða ætti
að vera ágætis mæ
likvarði á
gæði þeirrar þjónust
u, sem og
heilbrigði þjóða al
mennt. Á
þessu sviði er Ísla
nd líka í
fremstu röð.
LÆGST TÍÐNI BARNA
DAUÐA Á 1000
ÍBÚA (CIA FACTBOOK
2005)
1. Singapúr 2,29
2. Svíþjóð 2,77
3. Hong Kong 2,96
4. Japan 3,26
5. ÍSLAND 3,31
Þegar horft er á þær
tölur sem
gefnar eru upp um tí
ðni barna-
dauða í þeim löndum
þar sem
hann er hvað hæstur,
blasir enn
og aftur við það nötu
rlega mis-
rétti sem börn heim
s búa við
eftir því hvar þa
u fæðast.
Þannig er tíðni bar
nadauða á
þúsund íbúa í Angóla
187,49.
ÍSLAND Í ALÞJÓÐLEGUM
SAMANBURÐI
Þrátt fyrir smæð landsins og fámenni þjóðarinnar
þjáumst við Íslendingar ekki af neinni minnimáttar-
kennd þegar kemur að samanburði við aðrar þjóðir.
Enda kemur í ljós að Íslendingar eru víða í fremstu
röð þjóða heims þegar hlutfallslegri mælistiku er beitt
á stöðu þeirra og frammistöðu á ýmsum sviðum. Sig-
urður Þór Salvarsson kynnti sér stöðu Íslands á ýms-
um alþjóðlegum mælikvörðum.
LÍFSLÍKUR
Íslendingar se
gja oft að þei
r verði allra
karla og kerlin
ga elstir og það
má til sanns
vegar færa ef
aðeins er miða
ð við Vestur-
lönd.
LÍFSLÍKUR VIÐ
FÆÐINGU (CIA
FACTBOOK 200
5)
1. Japan
82 ár
2. Hong Kong
81,6 ár
3. ÍSLAND
80,7 ÁR
4. Sviss
80,5 ár
5. Ástralía
80,3 ár
Gífurlegur mu
nur er á lífslí
kum fólks í
heiminum eins
og sést best
á því að þar
sem þær eru l
ægstar getur f
ólk ekki gert
ráð fyrir að ná
mikið meira e
n þrjátíu ára
aldri og er Sva
síland neðst á b
laði með 32,5
ár.
JAPANAR LIFA L
ENGI
Japanar verða a
llra þjóða
elstir þannig að
þessi litla
japanska hnáta
getur gert
sér vonir um lan
glífi.
SAMKEPPNISHÆFIHeilbrigð og virk samkeppni er mikilvægur hluti af hinu efnahags-lega frelsi og einn alþjóðlegi mælikvarðinn tekur til samkeppnishæfi hagkerfa heimsins. Þar er Ísland líka ofarlega á blaði, raunar efst Evrópuþjóða en Bandaríkin tróna í efsta sæti. Athygli vekur reyndar að land hins mikla frelsis er sjaldan í efstu sætum alþjóðlegra lista eins og þeirra sem hér birtast.Einkum er litið er til fjögurra þátta í þessari mælingu: Skilvirkni hins opinbera, gangur hagkerfis, skilvirkni viðskiptalífs og innviða hagkerfisins.
Samkeppnishæfustu hagkerfi heims: (IMD Sviss 2006)1. Bandaríkin
2. Hong Kong
3. Singapúr
4. ÍSLAND
5. Danmörk
Hér hefði mátt búast við að alræðisríki á borð við Norður-Kóreu
rækju enn lestina en merkilegt nokk er það olíuveldið Venesúela sem
býr við minnst samkeppnishæfa hagherfi heims.
LÍFSGÆÐIAllt leiðir þetta hugann að lífsgæðum fólks almennt og að sjálfsögðu er til alþjóðlegur mælikvarði yfir þau gæði. Hann er reiknaður út frá efnahagslegri afkomu miðað við landsframleiðslu, heilsufari út frá lífslíkum við fæðingu, pólitískum stöðugleika og öryggi, fjölskyldu-lífi miðað við skilnaðartíðni, almennri þátttöku í félagslífi svo sem verkalýðsfélögum, loftslagi og landsháttum, atvinnuöryggi miðað við atvinnuleysistölur, pólitísku frelsi og jafnrétti kynja.
Lífsgæðastuðull
(The Economist Magazine 2005)
1. Írland
2. Sviss
3. Noregur
4. Lúxemborg
5. Svíþjóð
7. ÍSLAND
Afríka er sú heimsálfa sem oftast kemur verst út úr mælingum sem þessum og það land sem mælist með lægsta lífs-gæðastuðulinn samkvæmt mælingum The Economist er Simbabve.
ÍRSK LÍFSGÆÐI Þessi írski piltur getur svo sannar-lega glott út í annað enda trónir heimaland hans efst á lista yfir lífsgæði þjóða.
LÍFSHAMINGJA
Lífsgæði og lífshamingj
a þurfa ekki endilega að
fara saman þó svo
að mikil almenn lífsgæ
ði geti vissulega stuðla
ð að lífshamingju.
Þannig er Ísland ofar á
lífshamingjustuðlinum e
n á lífsgæðastuðlin-
um.
Lífshamingjustuðull (Ne
w Economics Foundatio
n
2006)
1.-2. Sviss
1.-2. Danmörk
3.-4. ÍSLAND
3.-4. Austurríki
5.-7. Svíþjóð
5.-7. Finnland
5.-7. Bahama-eyjar
Það að lífsgæði og lífs
hamingja þurfa
ekki endilega að haldast
í hendur kemur
líka í ljós á hinum enda
þessa lista þar
sem Afríkuríkið Búrún
dí mælist með
minnstu lífshamingjuna
þrátt fyrir að
landið sé ekki með lægs
tu lífsgæðin.
HAMINGJA Í SVISS Þessar

svissnesku stúlkur sem ke
pptu
fyrir hönd lands síns í Euro
vision
virðast þokkalega haming
jusamar
en Svisslendingar eru ham
ingju-
samasta þjóð heims samk
væmt
mælingum.
EFNAHAGSLEGT
FRELSI
Frelsi er eftirsóknarvert á sem
flestum sviðum þó svo að frelsi
sé afstætt hugtak og eflaust ill-
mælanlegt. Enda segir ein-
hvers staðar að frelsi eins sé
annars helsi. Íslensk stjórn-
völd segjast hafa beitt sér ötul-
lega undanfarin ár fyrir auknu
frelsi á sviði viðskipta og
alþjóðlegar mælingar virðast
styðja þær fullyrðingar.
Mest efnahagslegt frelsi (The Her-
itage Foundation 2006)
1. Hong Kong
2. Singapúr
3. Írland
4. Lúxemborg
5. Bretland
6. ÍSLAND
Sömu sögu virðist að segja um
ófrelsi fjölmiðla og efnahags-
legt ófrelsi. Alræðisríkin fá
lægstu einkunnirnar og aftur
er það Norður-Kórea sem
vermir botnsætið.
FRELSI FJÖL
MIÐLA
Frjálsir fjö
lmiðlar hlj
óta að vera
ein af fors
endum þes
s að draga
úr
pólitískri s
pillingu en
da kemur í
ljós að fle
st þau lönd
sem mæld
ust
með minns
ta pólitíska
spillingu
eru líka of
arlega á li
stum yfir
þau
lönd þar se
m frelsi fjö
lmiðla er h
vað mest.
Mest frelsi
fjölmiðla
(Reporters
without bo
arders 2005
)
1.-7. Danmö
rk
1.-7. Finnlan
d
1.-7. Ísland

1.-7. Írland

1.-7. Holland

1.-7. Noregu
r
1.-7. Sviss

Það segir s
ig nánast sj
álft að frels
i
fjölmiðla e
r hvað min
nst í ríkjum
þar sem e
inræði ríki
r eða alræ
ði
fárra. Norð
ur-Kórea fæ
r þann vafa
sama heiðu
r að vera ta
lið það land

þar sem fr
elsi fjölmið
la er minn
st og segir
reyndar í
skýrslunni
að
það sé í ra
un ekkert
því allir fj
ölmiðlar la
ndsins séu
með einum
og
öðrum hæt
ti málpípur
stjórnvald
a.
PÓLITÍSK SPILLING
Stundum er ýjað að því að pólití
k á Íslandi einkennist öðru frem
ur af
eiginhagsmunapoti og kunning
japólitík. Samkvæmt alþjóðleg
um
stöðlum um pólitíska spillingu e
r þó allt annað uppi á teningnum
þótt
dregið sé í efa að áðurgreindir þ
ættir séu með í mælingunni.
Minnst pólitísk spilling (Transpar
ency International 2005)
1. ÍSLAND
2. Finnland
3. Nýja-Sjáland
4. Danmörk
5. Singapúr
Efst á blaði yfir lönd þar sem
pólitísk spilling er landlæg
eru Bangladess og Tsjad.
JÖFN STAÐA KVENNA
Jafnrétti kynjanna er líka hluti af lífsgæðastuðlin-um og þó að alltaf megi gera betur í því að jafna rétt kynjanna stendur Ísland óneitanlega framar-lega á því sviði samkvæmt alþjóðlegum mæling-um um stöðu kvenna í samfélaginu. Þær byggja fyrst og fremst á eftirfarandi þáttum: Þátttöku í efnahagslífi, möguleikum til þátttöku í efnahags-lífi, pólitískum völdum, möguleikum til menntun-ar, heilbrigði og almennri velsæld.
Jöfn staða kvenna (World Economic Forum 2005)
1. Svíþjóð
2. Noregur
3. ÍSLAND
4. Danmörk
5. Finnland
Þarna raða Norðurlöndin sér sem sagt í efstu sætin en það land sem kemur verst út úr þessari mælingu er Egyptaland.
LANDSFRAMLEIÐSL
A
Landsframleiðsla á
mann er hluti af lí
fsgæðastuðlinum e
ins og fram
kemur að ofan en Í
sland hefur um lan
gt árabil verið ofar
lega á blaði
yfir þjóðir þar sem
landsframleiðsla e
r hlutfallslega mes
t.
Landsframleiðsla á
mann
(The Economist Ma
gazine 2005)
1. Lúxemborg
2. Bandaríkin
3. Noregur
4. Írland
5. Kanada
8. ÍSLAND
Enn eru það Afr
íkuríki
sem reka lestina
þegar
kemur að mælingu
á lands-
framleiðslu á man
n og að
þessu sinni er það
Tansan-
ía sem er neðst á b
laði.