Tíminn - 30.04.1980, Blaðsíða 6

6
Miövikudagur 30. aprfl 1980
(Jtgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Jóhann H. Jónsson. Ritstjórar: Þórarlnn
Þórarinsson, Jón Helgason og Jón Sigurösson. Ritstjórnarfull-
trúi: Oddur ólafsson. Fréttastjóri: Eirfkur S. Elríksson. Aug-
lýsingastjóri: Steingrimur Gislason.
Ritstjórnarskrifstofur, f ramkvæmdastjórn og auglýsingar
Sföumúla 15. Sfmi 86300. — Kvöldsimar blaöamanna: 86562,
86495. Eftir kl. 20.00: 86387. Verö f lausasölu kr. 240.
V -Áskriftargjald kr. 4.800 á mánuöi. Blaöaprent.
Á þeirra ábyrgð
Vitni þess óeðlilega ástands sem rikt hefur
vegna stjórnarkreppunnar frá sl. hausti og fram á
þetta ár er hversu brýn mál hafa tafist á Alþingi.
Eitt þessara mála er ákvarðanir um framkvæmd
hinna nýju skattalaga og um skattstiga. Þetta mál
er enn i meðförum Alþingis enda þótt komið sé
fram i aprillok.
Núverandi stjórnarandstaða ber alla ábyrgð á
þessu ástandi. Það var Alþýðuflokkurinn með til-
styrk Sjálfstæðismanna sem olli stjórnarslitum á
sl. hausti og vermdi siðan ráðherrastólana fram á
þetta ár án þess að taka á nokkru máli.
Allt var látið reka á reiðanum. öllu var frestað
— nema auglýsingaskruminu.
Nú hefðu menn haldið að þessum mönnum skild-
ist að ábyrgð þeirra er mikil. Menn hefðu haldið að
þeir myndu ekki reyna að tefja mál eftir að i þann
vanda er komið sem þeir sjálfir bera sök á.
En það er öðru nær. útvarpsumræðurnar i fyrra
kvöld fóru fram að kröfu Alþýðuflokksins, og þær
voru auðvitað aðeins tilraun flokksins til að fá
nokkra auglýsingu. Innan tiðar hljóta að verða
eldhúsdagsumræður frá Alþingi. En ekki gátu
kratar beðið eftir þvi, heldur þurftu þeir að fá sér-
stakt tækifæri til að tefja mál með skrumi.
Málflutningur stjórnarandstæðinga i útvarpinu
staðfesti þetta enn frekar. Hjá Alþýðuflokknum er
allt á hverfanda hveli. Nú heimta þeir skattalækk-
un, en eins og Guðmundur Bjamason alþingis-
maður benti á i umræðunum hefur minna farið
fyrir raunhæfum tillögum um minnkun útgjalda. í
fyrra lögðu Alþýðuflokksmenn til að skattheimta á
þessu ári yrði meiri en rikisstjórnin hefur nú lagt
til, eins og Tómas Árnason viðskiptaráðherra
rakti i umræðunum.
Málflutningur Sjálfstæðismanna i útvarpsum-
ræðunum bar um fram allt vitni ástandsins i
flokknum. Þeir bera þó ekki fyrst og fremst sorgir
sinar á torg, heldur brýst hefndarhugurinn stjórn-
laust út. Nú tala þeir mikið um að vá sé fyrir dyr-
um i skattamálum, en þó var það fjármálaráð-
herra Sjálfstæðisflokksins sem á sinni tið hafði
forgöngu um setningu nýrra skattalaga, en nú eru
þau að koma til framkvæmda i fyrsta sinn.
Rikisstjórninni er að sönnu margur vandi á
höndum. Arfur stjórnleysis og upplausnar af völd-
um Alþýðuflokksins og Sjálfstæðisflokksins veldur
þvi að mjög verulegar leiðréttingar verður að gera
áður en ráðrúm gefst til að taka föstum tökum á
meginviðfangsefni rikisstjórnarinnar, niðurtaln-
ingu verðbólgunnar i áföngum.
A þessu ári rikir sérstök óvissa i skattamálum,
bæði að þvi er snertir tekjuöflun rikissjóðs og að
þvi er lýtur að skattbyrðum almennings. Ástæða
þessa er sú að nú er verið að framkvæma nýtt
skattkerfi fyrsta sinni. Vegna upplausnarinnar
sem rikti um hálfs árs skeið af völdum núverandi
stjórnarandstæðinga hafa endanlegar ákvarðanir
tafist úr hömlu, og þeir bera ábyrgðina á þvi að
svo hefur farið.
En enda þótt við þennan illa arf verði ekki ráðið
á svipstundu og árangur tef jist af þessum sökum,
mun rikisstjórnin leggja á það áherslu að hraða
nauðsynlegum ákvörðunum eftir föngum. Frekari
tafir eru einnig á ábyrgð stjórnarandstæðinga. JS
| Þórarínn Þórarinsson: | Erlent yfirlit
i ■ Brzezins! ki mi un m óta
utanríkisstefnuna
Ahrif hans aukast við brottför Vances
ÞESS er nú beöiö meö eftir-
væntingu hvaöa mann Carter
forseti velur til aö taka viö utan-
rikisráöherraembættinu. Til
bráöabirgöa hefur hann faliö
Warren Christopher aöstoöarut-
anrlkisráöherra aö gegna þvi.
Getgátur eru helzt þær, aö ann-
aö hvort skipi hann Christopher
1 embættiö eöa feli þaö Zbigniew
Brzezinski aöalráögjafa sinum i
öryggismálum.
Sennilega skiptir þaö ekki
miklu máli varöandi mótun
utanrikisstefnunnar hvor þeirra
Christophers eöa Brzezinskis
veröur fyrir valinu. I báöum til-
fellum er llklegast aö
Brzezinski ráöi mestu um
utanrlkisstefnuna.
Cristopher hefur hlotiö gott
orö sem aöstoöarutanrlkisráö-
herra og mun vera vinsæll I
utanrlkisráöuneytinu. Hann
hefur fylgt fram stefnu yfir-
manna sinna meö lagni og festu.
Hins vegar hefur hann átt litinn
eöa engan þátt I sjálfri stefnu-
mótuninni. Fátt er þvl vitaö um
persónulegar skoöanir hans
sjálfs. Sennilega myndi þetta
haldast áfram, ef hann yröi
utanrlkisráöherra. Stefnumót-
unin myndi þá alveg færast I
Hvlta húsiö og vera I höndum
þeirra Carters og Brzezinskis
og þó fyrst og fremst I höndum
þess slöarnefnda, þvl aö Carter
getur takmarkaö sinnt þessum
málum eftiraö hann hefur þátt-
töku I kosningabaráttunni meö
feröalögum fram og aftur um
landiö.
Þaö veröur þannig
Brzezinski, sem mestu mun
ráöa um utanrikisstefnu
Bandarlkjanna næstu mánuö-
ina, hvort heldur sem hann tek-
ur formlega viö embætti utan-
rlkisráöherra eöa ekki.
Sá möguleiki er fyrir hendi,
aö Carter feli embættiö ein-
hverjum þriöja manni. Senni-
lega yröi þá fyrir valinu einhver
vinsæll en litlaus og óráörlkur
maöur, þar sem Carter vill
vafalltiö ekki eiga á hættu, aö
aftur risi deila milli utanríkis-
ráöherrans og öryggisráögjaf-
ans. Brzezinski myndi þá eftir
sem áöur ráöa mestu um utan-
rlkisstefnuna.
ÞAÐ þótti fljótt koma I ljós
eftir aö Carter haföi myndaö
stjórn slna, aö þeir Vance og
Brzezinski myndu ekki geta
fylgzt aö til lengdar. Vance var
spennuslökunarmaöur,
Brzezinski harölínumaöur.
Carter mun hafa taliö klókt aö
Zbigniew Brzezinski
hafa fulltrúa beggja þessara
sjónarmiöa viö hliö sér, þvl aö
þannig gæti hann komiö sér vel
viö fylgismenn þeirra beggja.
Þetta hefur hins vegar reynzt
honum vandasamt eins og
vænta mátti.
Þetta gekk þó allvel hjá Cart-
er framan af kjörtímabilinu.
Vance mun þó hafa taliö, aö
hlutur hans væri lakari og þvl
lýsti hann yfir strax á slöasta
ári, aö hann myndi ekki gegna
utanrlkisráöherraembættinu
lengur en til ársloka 1980. Af
þeirri yfirlýsingu hans mátti
álykta, aö hann var ekki ánægö-
ur i starfinu.
Þaö hefur þó ekki oröiö veru-
lega ljóst, aö Carter hlustaöi
betur á Brzezinski en Vance
fyrr en eftir aö prófkjörin komu
til sögunnar og allt benti til, aö
Reagan yröi frambjóöandi
repúblikana. Sá ótti kom þá til
sögunnar hjá Carter og ráöu-
Brzezinski og Vance
nautum hans, aö Reagan gæti
náö öllu hægra fylginu frá Cart-
er, nema hann tæki upp meiri
haröllnustefnu i utanrlkismál-
um. Vafalaust hefur þetta átt
verulegan þátt I þvi, aö Carter
réöist I hiö flfldjarfa fyrirtæki
aö reyna aö bjarga glslunum I
Teheran á þann hátt, sem al-
kunna er oröiö. Reagan haföi
aldrei oröaö þaö beint aö gera
ætti sllka tilraun, en ummæli
hans gátu bent til þess, aö hann
ætti eftir aö gagnrýna Carter
fyrir aögerðarleysi á þessu
sviöi.
EINS og málin horfa nú, virö-
ist flest benda til þess, að næstu
mánuöi muni Carter fylgja svo-
kallaöri haröllnustefnu I utan-
rlkismálum og hann og Reagan
keppa um hvor geti verið harö-
ari I horn aö taka bæöi i sam-
skiptum viö keppinauta og sam-
starfsaöila Bandarikjanna.
Þetta getur skapaö viösjár og
hættur og oröið vatn á myllu
andstæöinga Bandarlkjanna.
Framboö Andersons getur
oröiö til þess, aö þetta reynist
þeim Carter og Reagan ekki
eins heppilegt og þeir viröast
állta. Anderson fylgir hófsamri
utanrlkisstefnu og er ekki fjarri
lagi að segja, aö hann llti aö
mörgu leyti svipaö á heimsmál-
in og Vance, en I þeim hópi er
ekki aöeins aö finna marga ó-
háöa kjósendur, heldur demó-
krata og repúblikana. Svo getur
þvi hæglega fariö aö þetta
reynist Anderson drjúgt til
ávinnings.
Þótt haröllnustefnan sé líkleg
til aö setja svip sinn á kosninga-
baráttuna I Bandarikjunum
næstu mánuði, er engan veginn
víst, aö hún muni gera þaö eftir
kosningarnar. Þaö fer m.a. eftir
þvl hvaöa undirtektir hún fær I
heiminum yfirleitt. 1 þessu sam
bandi er vert að minnast þess,
aö Nixon var ákveöinn haröllnu-
maöur þangaö tilhann varö for-
seti, en enginn forseti Banda-
rlkjanna hefur átt meiri þátt I
spennuslökun en hann meöan
hann sat I Hvita húsinu.