Tíminn - 31.12.1983, Blaðsíða 12

12
LAUGARDAGUR 31. DESEMBER 1983
áramótaviðtöl
kom frábær íslenskur hornleikari í fyrsta
sinn fram í einleikshlutverki með hljóm-
sveit fyrir troðfullu húsi. Þorkell Jóels-
sen. Marshal Nardaeu lék í fyrsta sinn
einleik með hljómsveit hérlendis og
hefur þó verið búsettur hér undanfarin
ár, Stórefnilegur hörpuleikari, Elísabet
Waage kom fram í stóru hlutverki og
Jón Þorsteinsson mikilhæfur söngvari
sem starfað hefur lengi erlendis, en lítið
hefur borið á hér á landi.
Ég hef alltaf haldið því fram að
íslendingar hafi áhuga á íslendingum.
Þeir vilja ekki bara hlustak á erlendar
stórstjörnur. Þeir vilja stuðla að vel-
gengni og þroska síns fólks. Undirtekt-
irnar í fyrrakvöld árétta. það“.
- JGK.
■ Garðar Cortes
„27% þjóðar-
innar kom í
óperuna"
- segir Garðar Cortes, stjórn-
arformaður íslensku
óperunnar
H „Ég er ekki með nákvæmar tölur, en
cg held að það liggi nærri að 27%
þjóðarinnar hafi komið í óperuna á
árinu 1983“, sagði Garðar Cortes,
óperusöngvari og stjórnarformaður ís-
lensku óperunnar.
„Fjárhagslega hliðin er auðvitað ekki
góð, en ef hún væri góð þá værum við
komin í Heimsmetabók Guinnes, því að
það er ekkert óperuhús í heiminum, sem
stendur undir sér og mjög fá sem eru
rekin á sama hátt og okkar. Við erum að
vísu með styrk á fjárlögum, en iniklu
minni hluta af stofnkostnaði en venja er
um óperur.
íslenska óperan hefur komið mjög vel
út listrænt séð, við höfum fengið mjög
góða dóma fyrir allar okkar uppfærlsur.
Þar með er ég ekki að segja að okkar
uppfærslur séu betri en óperuuppfærlsur
í gamla daga, það sem átti sér stað hér
áður fyrr var með ólíkindum. En fyrir
okkur sem nýtt fyrirtæki, þá vil ég leyfa
mér að vona að við förum aldrei niður
fyrir þann standard sem við erum á núna
en getum jafnframt bætt við okkur. Það
er enginn uppgjafartónn í okkur núna
frekar en fyrri daginn.
Nú á næstunni frumsýnum við tvær
óperur, fyrst Rakarann í Sevilla og síðan
Nóaflóðið eftir Britten. Eftir áramót
náum við í fyrsta sinn þeim áfanga að
vera með fjórar óperur í gangi í einu. Og
það má geta þess að það er áætlað að
vera með 25 sýningakvöld í febrúar af 29
í mánuðinum öllum“.
- JGK.
„Mikil gróska
í öllu listalíf i“
- segir Þorkell Sigurbjömsson
formaður Bandalags íslenskra
listamanna
■ „Ég er nú ekki alveg r'eiðubúinn að
■ Þorkell Sigurbjömsson.
tala um þetta ár í þátíð, það hefur liðið
svo hratt að maður hefur ekki almenni-
lega áttað sig á því að það er að renna
sitt skeið á enda,“ sagði Þorkell Sigur-
björnsson formaður Bandalags íslenskra
listamanna.
„Þetta ár hefur liðið án byltinga og
stórtíðinda á sviði listanna, en mér hefur
fundist þróunin vera öll í jákvæða átt.
Sívaxandi áhugi almennings á listastarf-
semi leynir sér ekki þrátt fyrir þröngan
fjárhag og því höfum við síst af öllu efni
á að hafa uppi harmatölur. Það er mikil
aðsókn að leikhúsi og myndlistarsýning-
um, ungir kvikmyndagerðarmenn hafa
komið fram á sjönarsviðið og fleiri
íslenskar kvikmyndir verið frumsýndar
en nokkurn tíma áður.
Það hefur verið mikil gróska í tónlist-
inni og sívaxandi aðsókn að tónleikum.
Næsta ár, já ég er bjartsýnn á það, það
er ekki hægt annað".
- JGK.
■ Hákon Sigurgrímsson
„Fjölgun fast-
rádinna hljóð-
færaleikara
stór áfangi"
- segir Hákon Sigurgrímsson,
stjómarformaður Sinfóníu-
hljómsveitar íslands
■ „Fyrst vil ég nefna að á síðustu ári
kom til framkvæmda ákvæði laga um
fjölgun hljóðfæraleikara í hljómsveit-
inni, þannig að í henni eru nú 65
stöðugildi fastráðinna, sumir eru í hálfu
starfi þannig að í hljómsveitinni eru nú
um 70 manns," sagði Hákon Sigurgríms-
son, stjórnarformaður Sinfóníuhljóm-
sveitar íslands.
„Þetta er mark sem lengi hefur verið
keppt að og mikill áfangi, enda hefur
það komið fram á tónleikum hljómsveit-
arinnar í haust að mönnum hefur fundist
hún batnandi og færari um að takast á
við stór verkefni.
Annað mjög gleðilegt sem gerðist á
árinu var það að Einar Grétar Svein-
björnsson sem starfað hefur sem kons-
ertmeistari í Malmö kom heim og starf-
aði með sveitinni í þrjá mánuði. Þetta
var skemmtileg tilbreyting og væri ósk-
andi að starfandi hljómlistarmenn erl-
endis gætu komið oftar heim og ieikið
með hljómsveitinni, þótt ekki væri nema
tímabundið.
Anægjulegustu tónleikarnir, á árinu
var að mínu mati flutningurinn á 9.
sinfóníu Beethovens í júní. Þar komu
fram þrír kórar, Söngsveitin Fílharmón-
ía, Þjóðleikhúskórinn og Karlakórinn
Fóstbræður og er vonandi að framhald
geti orðið á slíku samstarfi. Það er einnig
ánægjulegt við þessa tónleika að þar var
tekin ákvörðun um stofnun Samtaka um
byggingu tónlistarhúss. Þegar það verð-
ur að veruleika eignast hljómsveitin ekki
aðeins konsertsal við hæfi heldur einnig
heimili og fullkomna starfsaðstöðu".
- JGK.
■ Árni Bergmann
„Þrjár skáld-
sögur minnis-
stæðastar“
segir Árni Bergmann rítstjóri
og gagmynandi.
■ „Ef þú spyrð mig sem bókmennta-
mann koma mér hclst í hag þrjár bækur,
sem mér er ómögulegt að gera upp á
milli. Þæreru: Vængjasláttur íþakrenn-
unum eftir Einar Má Guðmundsson; Þar
sem djöflaeyjan rís, cftir Einar Kárason,
og Tíu myndir, eftir Vigdísi Grímsdótt-
ur", sagði Árni Bergmann ritstjóri og
bókmenntagagnrýnandi þjóðviljans.
„Það er ansi gaman að fylgjast mcð
því hvernig Einari Má tekst að láta
hugarflugið lyfta tiltölulega hvunndags-
legum tíðindum. Einar Kárason býr til
mjög skemmtilcga sögu þar sem örlög
margra fléttast sama og úr Verður mjög
skemmtileg tímabilslýsing. Vigdís sýnir
næmleika á kjör og hugarfar ólíkra
manntegunda.
Mér hefur stundum fundist að rit-
höfundar séu ákaflcga sjálfhverfir, sér-
staklega ungir rithöfundar, og um tíma
virtist mér að þeir kæmust ekki út fyrir
að lýsa einhverjum staðgengli sínum í
sögum. Þessir þrír höíundar hafa allir
nóg úrræði til að brjótast út úr fangeísi
eigin persónu í bókum sínum.
Fyrir utan bækur eru friðarmálin e.t.v.
efst í mínum huga þessa stundina. Árið
hefur verið bæði jákvætt og neikvætt:
annarsvegar heldur djöfulskapurinn
áfram; hinsvegar láta æ fleiri sig þessi
mál varða.
- GSH.
„Árið fyrir
1984 - ár
0rwells“
- segir Jóhann Hjálmarsson,
bókmenntagagmýnandi
■ „Árið 1983 er ekki síst merkilegt
fyrir það að vera árið fyrir árið 1984 - ár
Georgs Orwell - og það er vissulega
margt sem bendir til þess að Orwell hafi
verið sannspár, þó ekki allt sem betur
fer", sagði Jóhann Hjálmarsson, bók-
menntagagnrýnandi Morgunblaðsins.
„Sérstaklega koma mér í hug tveir
Pólverjar, annars vegar Lech Walesa
■ Jóhann Hjálmarsson
sem fékk friðarverðlaun Nobels á árinu
og hins vegar Jóhannes Páll páfi, sem
með manréttindabaráttu sinni virðist
vera að ryðja nýjar brautir fyrir kristnina
í heiminum. Allt fordæmi þessara manna
hlýtur að gefa okkur vonir um að árið
1984 sé ekki enn komið, í þeirri merk-
ingu sem Orwell skrifaði um það, og að
það sé vonandi mjög langt undan.
„Stórir bræður“ eru þó allt í kringum
okkur. Og af því þú spurðir um merki-
legasta ritverkið á árinu þá held ég að
það sé eftir pólska andófsskáldið Krycin-
ski og er svohljóðandi: „Hræðstu þann
guð sem ekki er til í hjarta þínu“. Með
tilliti til „stóra bróður“ er gott að rifja
það upp.
Meðal annarra merkilegra tíðinda tel
ég vera (sem ég tel dálítð til vitnis um
velsæld vesturlandabúa þrátt fyri allt) að
Margrét Thatcher skyldi leggja það á
sig, vegna megrunar, að sfeppa viskíglas-
inu sínu á kvöldin. Satt að segja finnst
mér þetta mjög leiðinlegar fréttir, því ég
hélt nú að frjálshyggjumönnum veitti
ekki af einum viskí“, sagði Jóhann.
- HEI.
■ Matthías Sæmundsson
„Mikið af
góðum þýð-
ingumá
erlendum
góðbók-
menntum“
segir Mattías Viðar Sæmunds-
son bókmenntafræðingur
menntum. Á þessum tíma, þegar bókin
er á stöðugu undanhaldi fyrir vídeói og
öðru þvíumlíku, þá er dálítið makalaust
að sjaá ð þýðingar skuli jafnvel marg-
faldast á góðum bókum. Ég tel það t.d.
mikinn viðburð að geta lesið Hlutskipti
manns eftir Malraux í þýðingu Thors
Vilhjálmssonar“.
GSH
■ Halldór Kristjánsson
„Fáir tíma-
mótaat-
burðir“
- segir Halldór Krístjánsson,
bókmenntagagnrýnandi
■ „f svip man ég nú ekki eftir neinum
tímamótaatburði á þessu ári. Þó vareinu
sinni á árinu svo að skilja á forseta
Bandaríkjanna, að hann gerði ráð fyrir
að vel væri hægt að heyja kjamorkustyrj-
öld í Evrópu þó hún næði ekki til
Ameríku. Ut frá þessum orðum hafa
menn auðvitað hugleitt margt - þó þau
væru síðan að vísu borin til baka“, sagði
Halldór Kristjánsson frá Kirkjubóli,
bókmenntagagnrýnandi Tímans.
Halldór kvað það og alltaf vera að
glöggvast fyrir mönnum að auðlindir
jarðar eru ekki ótæmandi. Útkoman á
þorskveiðunum við ísland sé eitt dæmi
um það.
Spurður álits um besta ritverk ársins
kvaðst Halldór eiga margar bækur ólesn-
ar og einhverjar þeirra gætu sjálfsagt
komið til greina. „En þó að vísu hafi
komið út allmargt vel læsilegra bóka er
lítið um bækur sem sérstaklega skerá sig
úr og eru líklegar til að rísa hátt og verða
minnisstæðar fram í tímann. Það væri
þó kánnski að út hefur komið 3. bindi af
hinu sérstaka verki Lúðvíks Kristjáns-
sonar um íslenska sjávarhætti. Þó ég hafi
ekki lesið það bindi ennþá, þá þekki ég
hin nokkuð og gæti trúað að það væri
með því merkara í bókagerð hér á landi
þetta árið - svona fljótt á litið“.
- HEI.
„Kosning-
arnar í vor og
afleiðingar
þeirra“
- segir Gunnlaugur Ástgeirs-
son, bókmenntagagniýnandi
■ „Ef litið er á bókmenntasviðið hefur ■ „Einna minnisstæðastar þykja mér
mér fundist vera mikil hreyfing í skáld- kosningarnar í vor, og þá fremur af-
sagnagerðinni á árinu og það hafa komið leiðingar þeirra en úrslit, þ.e. þessi
út nokkrar góðar skáldsögur af öðru tagi voðalega ríkisstjórn Sem kom til valda í
en raunin hefur verið undanfarin ár. Þar kjölfar þeirra. Hún virðist m.a. stefna
vil ég nefna t.d. bók Einars Más Guð- markvisst að því að hverfa frá því
mundssonar, Vængjasláttur í þakrenn- velferðarþjóðfélagi sem byggt hefur ver-
unum. sagði Mattías Viðar Sæmundsson ið upp á íslandi. Sú mikla kjaraskerðing,
bókmenntafræðingur. sem brennur á hverjum og einum, er
„Þó finnst mér vera merkilegast varð- eftirminnileg frá þessum síðari hluta
andi þessa bókavertíð sem nú er nýgeng- ársins", sagði Gunnlaugur Ástgeirsson,
in yfir hvað mikið hefur komið út af bókmenntagagnrýnandiHelgarpóstsins.
góðum þýðingum á erlendum góðbók- „Af erlendum vettvangi er eftirminni-