Tíminn - 19.05.1987, Blaðsíða 15

Þriðjudagur 19. maí 1987
Tíminn 15
giftur hinni ágætustu konu. Oft kom
fram hjá Ingimar að metnaður hans
fyrir hönd dætra sinna og tengda-
dætra var síst minni en fyrir hönd
sonanna og kemur það vel fram í
fyrrnefndri grein þar sem hann segir;
„En hvað um dætur okkar? Viljum
við láta þær þurfa að heyja harðari
lífsbaráttu heldur en syni okkar?
Eða eru synir okkar ekki færir um að
halda út í lífið, án þess að hljóta
forréttindi að erfðum?"
Sumir eru þeirrar gerðar að þeir
miða allt sitt við það að eignast
hlutdeild í því besta er öðrum gefst.
Aðrir vilja að það besta er þeir óska
sínum verði einnig öðrum gefið.
Við Lilja munum aldrei gleyma
því hve vel Ingimar studdi við bakið
á Lilju þegar hún eftir nokkurt hlé
var að hasla sér völ! á vinnumarkað-
inum á ný. Þá var það Ingimar sem
veitti henni ómetanlegan stuðning
gegn miskunnarlausum fordómum
umhverfisins gagnvart því að kona
skyldi dirfast að ætla sér frama.
í íslendingasögum er það oft tekið
sem dærhi um hetjuskap mestan,
hve vel menn brugðust við dauða
sínum. Fræg er sagan af Þormóði
Kolbrúnarskáldi er varð það að orði
þá er hann dró örina úr hartastað að
sæist nú hve vel konungur hefði alið
hann. Þegar Ingimar í desember
síðastliðnum varð að hætta störf-
um sökum veikinda og ljóst varð að
á einn veg myndi fara varð honum
það fyrst fyrir að nýta biðina til þess
að festa á blað nokkra kafla úr
vegferð sinni. Þar er hvorki vol né
víl að finna.
„Pegar ég nú lít um öxl í fyrsta
sinn af óvæntum ástæðum sé ég
hversu fjölbreytt og skemmtileg
þessi ferð hefur verið. Pað væri því
vanþakklæti að vera ekki ánægður
með ævi sem mína hvert sem fram-
hald hennar verður. “
Það var mikil lífsreynsla að fylgj-
ast með því hvernig Ingimar vann að
gerð þessara minningabrota sem nú
fylla á annað hundrað blaðsíðna.
Gekk hann að því eins og hverju
öðru verki. Mikið af starfsævi sinni
hafði hann unnið við gerð verkáæll-
ana og eftirlit með framkvæmd
þeirra. Beitti hann nú sömu tækni.
Byrjaði á því að ákveða hvað hann
ætlaði að skrifa, kaflaskipti og útlín-
ur og hófst síðan handa. Þetta var
kapphlaup en með óbilandi vilja,
æðruleysi og skapfestu vannst sigur.
Verkinu var lokið eins og til stóð.
Ingimar Karlsson og Guðrún
Guðnadóttir gengu í hjónaband 5.
mars 1960. Þau eiga fimm börn sem
eru: Snorri er rafmagnsverkfræðing-
ur og tölvunarfræðingur og rekur
eigið fyrirtæki. Kona hans er Sunna
Guðlaugsdóttir sem stundar nám
í læknisfræði. Eiga þau tvö börn,
Svanlaugu Dögg og Stefán Karl.
Guðni, vélaverkfræðingur, vinnur
hjá Iðntæknistofnun íslands. Unnusta
hans er Guðný Benediktsdóttir sem
stundar nám í vélaverkfræði. Kristín
Sigþrúður er að ljúka námi í raf-
magnsverkfræði og hyggur á fram-
haldsnám í Þýskalandi í fjarskipta-
tækni. Eiginmaður hennarer Kristj-
án Guðlaugsson semn einnig hyggst
stunda nám í Þýskalandi. Aldís
stundar nám í Menntaskólanum við
Sund. Atli Karl er í Breiðagerðis-
skóla.
Með þeim Ingimar og Guðrúnu
var jafnræði við stjórn þessarar stóru
fjölskyldu en auk þess er að framan
getur dvöldu foreldrar Guðrúnar
hjá þeim um árabil. Aldrei varð ég
þess var að þær bæri nokkurn skugga
á og á þessi óvenjulega samheldni
stórfjölskyldunnar vafalaust sinn
þátt í því hve vel börnum þeirra
hefur farnast.
Milli fjölskyldna okkar hefur verið
nær daglegur samgangur í hartnær
tuttugu og sjö ár og fyrir það viljum
við þakka forsjóninni um leið og við
vottum þeint okkar innilegustu
samúð.
í upphafi vitnaði ég í vísuorð
Þorsteins Valdimarssonar um þá
sem kveðja og skilja eftir sig þann
söng sem aldrei deyr. Eitt er víst að
Ingimar mun í hugum okkar ætíð
vera okkur nærri; í góðum verkum
sínum, fjölskyldu og minningu
allri. Það er sá söngur sem aldrei
deyr.
Gunnar Sigurðsson
Úm frjósemd og iíf
Þjoðleikhusið: YERMA eftir Federlco Gar-
cía Lorca. Þýðing: Karl Gu&mundsson.
Tónlist: Hjálmar H. Ragnarsson. Leikmynd
og búningar: Sigurjón Jóhannsson. Leik'-
stjóri og danshöfundur: Þórhildur Þorleifs-
dóttir.
Þjóðleikhúsið endar leikárið,
sem hefur verið óvenjufjölbreytt
og blómlegt, á „harmljóði" García
Lorca um Yermu. Það var vel
ráðið að leyfa íslenskum áhorfend-
um að kynnast hinni síðustu af
þrem miklum tragedíum þessa
spænska skálds. Raunar er svo
langt síðan Blóðbrullaup og Hús
Bernörðu Alba voru sýnd að þær
sýningar sá ég ekki, - síðarnefnda
leikritið var raunar flutt í útvarpi
ekki alls fyrir löngu.
Flutningurinn á Yermu er þann-
ig viðburður og best að segja strax
að sýningin var ánægjuleg fyrir
ýmissa hluta sakir. í fyrsta Iagi var
hún einkar fögur að sjónrænum
eigindum, vönduð og þokkafull. í
öðru lagi höfum við hér eignast vel
stílaða þýðingu á klassísku verki. {
þriðja lagi náði sýningin stundum
ósviknum dramatískum krafti en
var líka gædd þeirri jarðnánd sem
nauðsynleg er. Og loks er það
alltaf fróðlegt, en of sjaldgæft, að
fá tækifæri til að skyggnast inn í
spænskan menningarheim.
f fjölmiðlum hefur verið gerð
nokkur grein fyrir efni leiksins
enda mun blaðamönnum hafa ver-
ið boðið á æfingu, sbr. grein í þessu
blaði á sunnudaginn. f leikskrá er
birt eftirfarandi umsögn höfundar
um leikinn: „Yerma erdæmigerður
harmleikur sem ég hef klætt í
nútímabúning, en er öðru fremur
ímynd frjóseminnar sem verður
fyrir því böli að breytast í and-
hverfu sína. Hér er fjallað um
mannveru sem Örlaganornin hefur
hremmt og brcr.r.t tnarki ófrjósem-
innar. Mig langaði satt að segja að
reisa upp af grunni hins dauða og
ófrjóva þróttmikið skáldverk um
frjósemd og Iíf. Og það er út frá
þessum andstæðum hins dauða og
ófrjóva og hins frjóva og lífgandi
að ég leiði hin dramatísku átök
Þvottakonur þvo sitt hvíta lín.
verksins og svipmót þess.“
Yerma er einfalt verk í sniðum.
Ég sé verkið fyrir mér sem eins
konar helgileik, frjósemishyllingu
eða fórnfæringarathöfn. Augljós-
lega á Yerma rætur í forngrískum
harmleikjum, eins og Karl Guð-
mundsson þýðandi ýjar að í leik-
skrárgrein. Verkið er upphafið og
alþýðlegt í senn, ljóðrænt og
dramatískt, og sýning á því á líf sitt
undir að þessar eigindir séu virtar.
Hin háspennta ljóðræna ogóbrotni
grunntónn tilfinninga verður að
njóta sín. Þetta virðist mér að
Þórhildur Þorleifsdóttir hafi gert,
hún hefur unnið vel og skynsam-
lega, - Yerma er sviðslist í fyllsta
skilningi, gleður augað eins og slík
list á að gera.
Sviðsmyndin er byggð upp á and-
stæðulitum: hvítt, rautt, svart, og
þríhyrningsuppstilling sem undir-
strikar andstæður leiksins og sam-
stæður: lif: dauði. Að ógleymdum
bláum straumi vatnsins þar sem
konurnar þvo sitt hvíta lín, - það
atriði er verulega fagurt. Sérstak-
lega myndrænt, líkt og málverk
eftir Rembrandt, var sviðið heima
hjá Yermu og Jóann, þar sem
svartklæddar systur hans standa
sem varðmenn dauða og innilokun-
ar við hvítdúkað borðið. Almennt
vil ég segja um hinn sjónræna þátt
verksins að í öllum atriðum fær
augað fullnægju sem fátíð er á
leiksýningu.
Þótt verkið sé einfalt er það
engan veginn auðleikið. Aðalatrið-
ið er að halda upprunaleiknum án
þess að sýningin detti niður í
tilgerð og flatneskju. Textinn er í
rauninni afar viðkvæmur. Sérstak-
lega á það við texta Yermu sem er
þaninn frá upphafi til enda, hin
hamslausa þrá Yermu til barnsins,
lífsþorsti hennar í viðjum dauða og
eyðingar, setur mark á alla per-
sónugerðina svo að segja má að
hún sé leikin á einn streng. Tinna
Gunnlaugsdóttir leysti hlutverkið
af hendi með smekkvísi og hefur til
að bera allan þann líkamlega
þokka sem til þarf, hún hreyfir sig
og ber sig á sviðinu af miklu öryggi.
Hins vegar er raddbeitingin ein-
hæf, Tinna spennir röddina of hátt
strax í upphafi og fyrir bragðið
næst ekki sá stígandi eða blæbrigði
í túlkunina sem vera þyrfti. Hér
hefði leikstjóri átt að leiðbeina
betur. Sannast að segja held ég að
sjálf sviðsetningin og sú rækt sem
henni er sýnd hafi dregið um of frá
hinum sálfræðilega þætti, hljóm-
botni hinna einföldu persónu-
gerða. Þess geldur hlutverk Tinnu,
svo vel sem það er formað fyrir
augum manns á sviðinu.
Af öðrum persónum er miklu
minna að segja, Yerma er sannar-
lega burðarás verksins. Arnar
Jónsson leikur Jóann af miklu
öryggi. Arnar virðist nú vera á
tindi listar sinnar: við höfum horft
á hann í vetur skila hverju hlut-
verki öðru betur. Jóann reynir að
vísu ekki mikið á hann, en skapaði
hið ákjósanlegasta mótvægi við
Yermu, jarðyrkumaður sem í
reynd er ófrjór og deyr að Iokum í
eins konar fórnar- og ástarathöfn,
- þá er hann orðinn barnið sem
Yerma eignaðist aldrei.
Guðný Ragnarsdóttir leikur
Maríu grannkonu, Pálmi Gestsson
Viktor, hvort tveggja stílhrein
verk. En sá leikari sem gaf sýning-
unni kannski mestan safa var Guð-
rún Þ. Stephensen í hlutverki þeirrar
gömlu guðlausu, - hún er sjálfur
heiðindómur móður jarðar holdi
klæddur. Þessi kerling ber með sér
svalan gust inn á sviðið eins og
raunar alltaf gerist þar sem Guðrún
kemur við sögu.
Aðrir leikendur í hópatriðum
eru fleiri en taldir verði en allt var
það fagmannlega af hendi leyst.
Auk atriðsins við ána sem áður var
talið nefni ég dýrlingshátíðina, það
var sannarlegt teater, leikhúslist.
Hjálmar Helgi Ragnarsson hefur
samið tónlist í sýninguna. Ekki
veit ég nákvæmlega hvernig hún er
unnin, e.t.v. með hliðsjón af
spænskum alþýðulögum. Tónlistin
lét reyndar nokkuð einhæft í eyrum
og greip engan veginn eyra mitt án
tafar, - kann að þurfa að venjast
henni.
Karl Guðmundsson hefur þýtt
Yermu af auðheyrilegri alúð. Hann
ræður yfir auðugu og blæbrigða-
ríku tungutaki, -en um þetta gildir
eins og annað í sýningunni að
sameina þarf upphafningu og al-
þýðleik. Ekki var annað að heyra
en þýðingunni tækist þetta og vildi
ég gjarnan kynnast henni betur.
Ég veit ekki hvort skáldskapur
Lorca hefur verið í háu gengi upp
á síðkastið, um skáld eins og hann
á við að nokkur fallaskipti verða í
viðhorfum til þeirra. En skáld-
skapurinn streymir fram í verkum
hans, tær og straumharður, og
vissulega er gaman að kynnast
honum í fögrum sjónleik.
Gunnar Stefánsson
FJÓRÐUNGSSJÚKRAHÚSIÐ Á AKUREYRI.
HJÚKRUNARFRÆÐINGAR
Viljum ráða hjúkrunarfræðinga til sumarafleysinga
og í fastar stöður.
Nánari upplýsingar veitir hjúkrunarforstjóri í síma
96-22100.
STARFSFÓLK Á GEÐDEILD
Óskum að ráða eftirfarandi starfsfólk á Geðdeild
sjúkrahússins frá 1. júní:
Starfsmenn: Um er að ræða störf í 3 mánuði og
til frambúðar. Krafist er góðrar almennrar
menntunar, aðlögunarhæfni, og góðrar fram-
komu. Æskileg reynsla: Störf sem tengjast
fræðslu, umönnun eða handleiðslu.
Sjúkraliða: Til sumarafleysinga.
Starfsmenn í býtibúr: Um er að ræða 50%
sumarafleysingastarf. Umsækjendur þurfa að
vera orðnir 20 ára fyrir ofannefnd störf.
Sjúkraliðar. Sjúkrahúsið óskar eftir sjúkraliða nú
þegar á hjúkrunardeild í Seli. Vinnutími: 16.00-
20.00.
Umsóknir sendist á skrifstofu hjúkrunarstjórnar.
Nánari upplýsingar gefur Sonja Sveinsdóttir í
síma 96-22100 kl. 13.00-14.00 alla virka daga.
Fjórðungssjúkrahúsið á Akureyri.
Lokað
verður frá kl. 2 e.h. þriðjudaginn 19. maí vegna
jarðarfarar Víglundar Möller fyrrverandi skrifstofu-
stjóra Sjúkrasamlags Reykjavíkur
RJðLBRAUTASXÓUNIi
BREIÐHOLTI
Frá Fjölbrauta-
skólanum
í Breiðholti
Skólaslit verða í Bústaðakirkju föstudaginn 22.
maí og hefjast klukkan fjögur síðdegis.
Allir nemendur dagskóla og öldungadeildar er
lokið hafa prófum á þriggja og fjögurra ára brautum
komi á skólaslitin.
Þannig skulu allir nemendur er lokið hafa áföngum
sjúkraliða, matartækna, matarfræðinga, sveins-
prófs, sérhæfðu verslunarprófi og stúdentsprófi
taka á móti prófskírteinum við skólaslitin.
Foreldrar, aðrir ættingjar svo og velunnarar skól-
ans eru velkomnir í Bústaðakirkju kl. 16.00
föstudaginn 22. maí.
Skólameistari
SVEIT
14-16 ára strákur óskast í sveit, helst vanur vélum
og hafi áhuga á hestum. Upplýsingar í síma
99-6021.
Drögum vel úr ferð
við blindhæðir og brýr.
GÓÐAFERÐ
UUMFERÐAR
RAD