Tíminn - 13.09.1988, Blaðsíða 4

4 Tíminn
Þriðjudagur 13. september 1988
Miklir heyskaöar á Austurlandi:
Mesta vætutíð
síðan áriðl 950
Nær látlaus vætutíð og óþurrkar á Austurlandi, allt frá
Langanesi, til Hafnar í Hornafirði frá því viku af ágúst, hefur leitt
til þess að bændur á þessum slóðum hafa sumir hverjir náð litlu
sem engu heyi í hús. í samtölum við nokkra bændur á Austurlandi
kom fram að útlitið hjá mörgum væri svart. Hey hafa legið í allt
að Ijórar vikur eða lengur, og ekki sér ennþá fyrir endann á
vætutíðinni. Samkvæmt upplýsingum frá Veðurstofunni má búast
við batnandi veðri frá og með deginum í dag, vestlægri eða
suðvcstlægri átt og þurrviðri að mestu leyti.
Að sögn eldri manna á Austur-
landi niuna þeir ekki eftir annarri
eins vætutíð síðan 1950, og segja
sumir að árið í ár sé verra ef
eitthvað er.
Á Veðurstofunni fengust þær
upplýsingar að mjög votviðrasamt
hefði vcrið á na;r öllu Austuriandi
allt frá því um miðjan júlí. Ekki
væri þö enn farið að skoða það
nánar hvort eitthvað óvenjulegt
væri hér á ferð, en búast mætti við
frekari athugun, þegar bækur fyrir
ágústmánuð frá veðurathugunar-
stöðunum hefðu borist.
Þeir sem Tíminn hafði tal af
voru almennt sammála um, að
ekki dygði að fá þurrk í tvo til þrjá
daga, heldur yrði að koma langur
og mikill þurrkur, þar sem túnin
væru sjálf mjög biaut og marga
daga tæki að þurrka þau. Þá væri
eftir að ná heyinu, sem víða væri
orðið brúnt og jafnvel svart, eða
mikið til ónýtt. Menn voru að
vonum óhressir með ástandið, þar
sem fjölmargir höfðu þurft að
skera fé sitt niður vegna riðu si. ár.
Síðan bætist þessi ótíð við, sem
gæti leitt til enn meiri niðurskurð-
ar, þar scm hey væru lítil og lítið
væri að fá af heyi, ef svo heldur
áfram sem horfir.
Kristín Pálsdóttir ein þriggja
bænda á Aðalbóli í Jökuldals-
hreppi sagði í samtali við Tímann
að gífurleg úrkoma væri búin að
vera í m’argar vikur. Hún sagði að
bróðir hennar, Gísli Pálsson sem
heyjar í Skógargerði í Fellum, sem
er í töluverðri fjarlægð frá bænum,
hefði aðeins tekist að komast með
tvo bíla af heyi heim í hlöðu. „Pað
sem hann átti flatt eða var bundið
á túninu er ailt rennandi blautt og
eflaust ónýtt,“ sagði Kristín. Hún
sagði að crfitt væri að gera sér
grein fyrir því tjóni sem þau hefðu
orðið fyrir, enda lægi það ekki fyrir
fyrr en að heyskap loknum. Kristín
sagði að hún ætti cftir að ná inn um
það bil helming af sínu heyi, og
væri það búið að liggja flatt sl.
þrjár vikur. Kristín sagði að svipaö
væri ástatt með aðra bæi í nágrenn-
inu. Einum hcfði aðeins tekist það
sem af væri að ná um 600 böggum
inn í hlöðu, þó væri ástandið mjög
misjafnt og sumum hefði tekist að
hcyja að mestu leyti áður cn vætu-
tíöin hófst. „Ég man ekki eftir
þcssu svona erfiðu, þcssar enda-
lausu rigningar," sagði Kristín.
Sigrún Jakobsdóttir Þorbrands-
stöðum í Vopnafjarðarhreppi
sagði að það væri mismikið hvað
menn ættu eftir að heyja. Margir
hefðu átt mikiö í görðum sem lægi
nú undir skemmdum. „Við slupp-
um sjálf nokkuð vel, eigum að vísu
tvö stykki eftir og vorum búin að
slá annað fyrir um þrem vikum.
Heyið á því er nú sjálfsagt ónýtt.“
Hún sagði að víða væru túnin það
blaut að crfitt væri að nota vélar á
þeim, þannig að bíöa þyrfti eftir að
vatniðsjatnaði í jarðveginum, áður
en farið væri að hreyfa eitthvað við
heyinu. Sigrún sagðist vel niuna
eftir sumrinu 1950, og sagði hún að
sumarið í ár væri a.m.k. ekki betra
en þá.
í Skeggjastaðahreppi fengust
þær upplysingar að sláttur hefði
gengið mjög hægt. Það sem tekið
hefði verið í þurrhey væri meira og
minna lélegt ef ekki ónýtt. Nefnt
var sem dæmi að á túnum sem
slegin voru um verslunarmanna-
helgina lægi heyið ennþá flatt.
Svipaðar sögur var að heyra víðar
af Austurlandi. Hjá Búnaöarsam-
bandi Austurlands á Egilsstöðum
fengust þær uppiýsingar að ástand-
ið á þeirra svæði væri cinna verst á
fjörðunum. Svogæti fariðaðskort-
ur yrði á heyi hjá sumum bændum
og taldi Jón Snæbjörnsson hjá
búnaðarsambandinu að erfitt gæti
orðið fyrir bændur að fá keypt hey
cf til þess þyrfti að koma, auk þess
sem takmarkanir væru á flutningi
heyja milli svæða og jafnvel innan
svæða, vegna riðuveiki. Hann
sagði að tjónið sem af vætutíðinni
hcfði hlotist lægi ekki fyrir og taldi
ekki líklegt að farið yrði í að meta
það. - ABÓ
Nýr Vesturbæjarskóli afhentur í dag
Kennsla tefst til 16. september
Vesturbæjarskólinn var formlega
opnaður í síðustu viku og leggst nú
af kennsla í gamla Stýrimanna-
skólanum við Öldugötuna, fyrir
enda Stýrimannastígs.
Gamla húsið er löngu orðið of
lítið enda hefur börnum á skólaaldri
fjölgað mjög í gamla Vesturbænum
undanfarin ár. Hefur þeim fjölgað
það mikið að hinn nýi skóli er þegar
orðinn of lítil nú áður en kennsla
hefur hafist í honum og búið að
tvísetja hann.
Ekki tókst að ljúka byggingu
skólahússins fyrir skólabyrjun og
hefst því ekki kennsla í gamla Vest-
urbænum fyrr en föstudaginn 16.
september nk., hálfum mánuði
seinna en kennsla hófst almennt í
grunnskólum Reykjavíkur.
Nýja skólahúsið er 2629 fermetrar
á þrem hæðum. í húsinu er auk
kennslustofa og aðstööu fyrir
kennara, tónmenntastofa, aðstaða
fyrir skólatannlækni og heilsugæslu,
skólaeldhús, matsalur, og leikfimi-
salur sem þó er enn ekki tilbúinn, en
áætlaðeraðtaka ínotkun 1989. -sá
Frá afhendingu Vesturbæjar-
skóla.Kristín Andrésdóttir skóla-
stjóri fremst á mvndinni. Vestur-
bæjarskóli er „hálfopinn“ skóli og
hefur hann verið hannaður í sam-
ræmi við það. Með slíku kerfi gefst
nemendum kostur á að hafa áhrif á
stundatöflu sína upp að vissu marki,
enda skilin milli greina og kennslu-
stunda ekki í jafn föstum skorðum
og í hefðbundnum skóla.
Listamaðurinn Baltasar við verk sín.Hann mun mála sögu fngimundar gamla
landnámsmanns.
Baltasar ræöst í stórvirki á Húnavöllum í A-Húnavatnssýslu:
Saga Ingimundar
gamla í
Saga Ingimundar gamla, land-
námsmanns að Hofi í Vatnsdal,
verður efni rúmlega fjörtíu fermetra
fresku sem listamaðurinn Baltasar
Samper mun fljótlega hefjast handa
við í Húnavallaskóla. Verður þetta
fyrsta freskumynd sem unnin er hér
á landi með efnivið sem sóttur er út
fyrir kirkju og guðspjöll. Torfi
Jónsson, oddviti á Torfalæk í Torfa-
lækjarhreppi, er upphafsmaður að
þessu framtaki, en hann segist hafa
orðið mjög hrifinn af listskreytingum
Baltasars úr fjallræðu Krists í Víði-
staðakirkju í Hafnarfirði. Listamað-
urinn hefst handa riú í september við
þessa fyrstu freskumynd sem unnin
er úr íslandssögunum. Ráðgert erað
verkinu verði lokið í mars á næsta
ári og er áætlaður kostnaður um hálf
önnur milljón króna, sem Listskreyt-
ingarsjóður ríksins greiðir að veru-
legu leyti.
Það var fyrst í fyrra sem Torfi hóf
máis á þessu í framkvæmdanefnd
Húnavallaskóla, en þar eiga sæti
oddvitar þeirra hreppa sem standa
að skólanum. í vor varð síðan ljóst
að Listskreytingarsjóður gæti tekið
þátt í fjármögnun verksins eftir að
sjóðsstjórnin hafði samþykkt lista-
manninn, viðfangsefnið og staðinn.
fresku
í lok þessa mánaðar hefst Baltasar
handa við undirbúning að verkinu
og felst það í því að hann kemur fyrir
frístandandi járngrindum á' þann
vegg sem myndflöturinn nær yfir og
múrar hann ásamt múrarameistara.
Á þennan múrvegg verður myndin
síðan máluð í kalk samkvæmt æva-
fornum aðferðum sem Baltasar hef-
ur áður sýnt að hann kunni vel að
beita í Víðistaðakirkju. Þessar að-
ferðir sem listamaðurinn notar hér á
landi eru þó betrumbættar með tilliti
til jarðhræringa og sótti hann m.a.
Mexíkómenn heim fyrir fáeinum
árum til að sjá hversu langt þeir voru
komnir í jarðskjálftavörnum við
freskugerð. Niðurstaða Baltasars
varð þessi sjálfstæða ámúraða grind
sem myndar eins konar auka þykkt
á þann vegg sem verið er að vinna
myndina á. Myndveggur þessi í
Húnavallaskóla hefur verið valinn
þannig að freskan á að blasa við
öllum þeim sem koma inn í skólann
á veturna og hótelið á sumrin. Er
það álit sérfræðinga að freskuverk
eins og Baltasar vinnur það, sé
líklegt til að standa um aldur og ævi
og alveg örugglega lengur en skóla-
byggingin sjálf, en jarðskjálftar eru
nánast það eina sem unnið hefur á
freskumyndum til þessa. KB
Árni Jónsson bóndi að Króki í Ásahreppi:
Búháttabreytt
í bleikjueldi?
Fyrst þegar uppi voru hugmyndir
um fiskeldi á lsiandi var horft til
lítilla framleiðslueininga og voru þá
bændur meðal annarra hafðir í huga.
Þessi áform breyttust og í dag er
fiskeldið stór atvinnugrein og fáir
bændur sem stunda greinina samfara
búrekstri. Þó finnast enn menn sem
áhuga hafa á að reka fiskeldisstöðvar
samfara almennum búrekstri. Einn
slíkur er Árni Jónsson bóndi að
Króki í Ásahreppi í Rangárvalla-
sýslu.
Einmitt þessa dagana er verið að
fjalla um umsókn Árna hjá Fram-
kvæmdasjóðr, um átta milljóna
króna stofnlán til bleikjueldis.
Árni hefur þegar látið framkvæma
tilraunaboranir í landi sínu og lofa
þær góðu um möguleika í eldi.
Upphaflega ætlaði Árni í seiðaeldi á
laxi en við könnun á ýmsu því er
lýtur að eldismálum komst Árni að
þeirri niðurstöðu í samráði við fiski-
fræðinga að bleikjueldi væri vænleg-
asti kosturinn. Hann hefur þegar
samið um að framkvæmdir við stöð-
ina hefjist, þegar grænt ljós verður
gefið frá Framkvæmdasjóði á
stofnlán. Mjög aðkallandi er orðið
fyrir Árna að fá svör frá Fram-
kvæmdasjóði þar sem síðustu forvöð
fara að verða með að útvega seiði til
eldis í ár.
Hugmyndir Árna eru um níutíu
tonna stöð, þó svo hann geri ekki
ráð fyrir að slík afkastageta verði
fyrsta kastið.
Forsaga þess að Árni ákvað að
sækja um lán til fiskeldis er sú að
hann keypti jörðina, Krók árið 1985
og sótti þá þegar um aukningu í
mjólkurkvóta en var á endanum
synjað um aukningu eftir að hafa
fengið jákvætt svar í fyrstu.
„Mér var boðið að fara í refinn en
það vildi ég alls ekki, því ég vissi um
þær sveiflur sem eru í greininni.
Fiskeldið sýndist mér vera besti
kosturinn og því sótti ég um lánveit-
ingu til þess. Framkvæmdasjóður
hefur haft málið hjá sér um langt
skeið og nú skilst mér að það verði
afgreitt á næstu dögum.“ - ES