Tíminn - 13.09.1988, Blaðsíða 20

Auglýsingadeild hannar
auglýsinguna fýrir þig
Ókeypis þjónusta
RIKISSKIP
NÚTÍMA FLUTNINGAR
Hafnarhúsinu v/Tryggvagötu,
S 28822
686300 Tíminn
Tíminn
Baráttan við plastið
loks að bera árangur?
Þeir sem eiga leið um Gálmaströnd við sunnanverðan
Steingrímsfjörð, komast varla hjá því að taka eftir
fjörunni. Á fáum stöðum á landinu gefur að líta eins hreina
og vel hirta fjöru; hvergi er rusl að sjá og rekaviðnum er
raðað í snyrtilega stafla á fjörukambinum. En þetta hefur
ekki gerst sjálfkrafa. Að baki liggur margra ára þrotlaus
vinna og þrotlaus barátta. Baráttan við plastið.
Á undanförnum mánuðum hefur hefur verið. Stærð haugsins er með
margt verið rætt og ritað um meng-
un í sjó og við strendur landsins.
Einkum hefur athygli manna beinst
að plastmengun í fjörum, en hún
er víða gífurleg, ekki síst við
Húnaflóa. Þetta vandamál hefur
verið þekkt árum saman, en mynd-
ir frá ferð Ómars Ragnarssonar um
Bitrufjörð á síðasta ári vöktu
marga til alvarlegri umhugsunar en
fyrr um ástand þessara mála. Sl.
vetur hóf Siglingamálastofnun
ríkisins herferð til að koma í veg
fyrir losun óforgengilegra úrgangs-
efna í sjó og víst er að margir hafa
tekið sig á í þessum efnum. En
hversu slæmt hefur ástandið verið?
Og hefur áróðurinn skilað sjáan-
legum árangri? Fréttaritari Tímans
á Hólmavík leitaði svara við þess-
um spurningum á ferð sinni um
Gálmaströnd á dögunum.
Á bænum Grund í Kirkjubóls-
hreppi búa hjónin Páll Traustason
og Elínborg Oddsdóttir ásamt son-
um sínum. Þau þekkja „baráttuna
við plastið“ betur en flestir aðrir,
því að á undanförnum árum hafa
þau varið ótöldum vinnustundum í
hreinsun fjörunnar á Gálmaströnd.
Frá því á síðasta hausti hafa þau
safnað öllu plasti af rekanum í einn
haug. Þessi haugur gefur glögga
mynd af því hversu slæmt ástandið
ólíkindum, líklega röskir 30 m3.
Allt þetta plast hefur borið að
landi á 3-4 km strandlengju á einu
ári. Þetta samsvarar ca 8,5 dm3
(8,5 1) á hvern lengdarmetra
strandlengjunnar. Til samanburð-
ar má geta þess að krumpaður
innkaupapoki (haldapoki) kemst
auðveldlega fyrir í 300 ml glasi (0,3
dm3). Samkvæmt því má ætla, að
árlega reki á land jafngildi 28
tómra innkaupapoka á hvern
lengdarmetra fjörunnar á Gálma-
strönd. (Svona útreikninga ber að
sjálfsögðu ekki að taka of hátíð-
lega.)
I plasthaugnum á Gálmaströnd
kennir margra grasa. Auk plast-
poka af óteljandi gerðum mátti sjá
þarna tóma plastbrúsa undan olíu
og hreinsiefnum, veiðarfæri o.m.fl.
Að sögn Páls Traustásonar, bónda
á Grund, virðist stærstum hluta af'
plastinu hafa verið fleygt af
skipum, en þó er nokkuð af því
upprunnið úr landi.
En hefur áróður síðustu mánaða
skilað einhverjum árangri? Berst
minna af plasti á fjörur nú en áður?
Páll Traustason kvaðst ekki fjarri
því að plastrekinn hefði minnkað.
Hins vegar væri enn of snemmt að
fullyrða um þetta. Annars vegar
bærist plastið mest að landi í
• í-.t' ^ -
Páll Traustason og fjölskylda hans á Grund í Kirkjubólshreppi hafa safnað saman öllu plasti sem rekið hefur á
fjörur þeirra á einu ári. Afraksturinn er með ólíkindum. Tímamynd: stefán Gíslason
norðanátt, sem hefur ekki verið
algeng í sumar (þar til á allra
síðustu dögum). Einnig virtist
plastið mynda fláka á sjónum,
e.t.v. eftir straumum, en þetta
fyrirbæri er vel þekkt í sambandi
við rekavið. Vindáttin ein hefur
því ekki allt að segja. Stundum
rekur mikið í norðanátt, stundum
nær ekkert, allt eftir því hvernig
flákunum miðar á ferðalagi sínu.
Ferðin um Gálmaströnd var
fróðleg. Þarna sést glöggt dæmi um
það ófremdarástand sem ríkt hefur
í mengunarmálum sjávar. Þarna
sást einnig glöggt dæmi um þá
óhemjumiklu vinnu, sem íbúar við
ströndina þurfa að leggja á sig til
að halda fjörunni hreinni. Hins
vegar er framtíðin enn óljós. Þó er
margt sem bendir til þess að um-
fjöllun um þessi mál á síðustu
mánuðum hafi þegar skilað ár-
angri. Skip og bátar koma nú með
mun meira rusl að landi en áður og
því hlýtur minna rusli að vera
fleygt í sjóinn. Áfram þarf þó
stöðuga árvekni ef takast á að
viðhalda hreinleika íslenskrarnátt-
úru til lands og sjávar. í þeirri
baráttu verða allir að standa
saman.
Stefán Gíslason

VERDBOLGAN
9% í ÁGÚST
Vísitala framfærslukostnaðar
reyndist 110 stig í byrjun septem-
ber, sem er 0,7% hækkun frá
byrjun ágúst. Samsvarandi hækkun
í hverjum mánuði jafngildir um
9% verðbólgu á heilu ári.
Verðbólga frá gengislækkuninni
tölum. Samtals hefur framfærsl-
uvísitalan hækkað um 10% frá því
í maí. Verðhækkun einstakra
flokka síðustu fjóra mánuði hefur
verið þessi:
Búvörurh. verðlagsgrundv. 8,5%
í maí hefur verið sem hér segir: Aðr. innl. matogdrykkj.v. 9,2%
Aðrar innlendar vörur 9,8%
Vísit.h: Verðbólga: Innfl. matogdrykkjarvörur 9,9%
Maí-júní 3,4% 50,1% Bíll, bensín og varahlutir 12,8%
Júní-júlí 3,5% 50,8% Aðrarinnfl. vörur 8,7%
Júlí-ágúst 2,1% 29,1% Áfengi og tóbak 6,8%
Ágúst-sept. 0,7% 9,1% Húsnæðiskostnaður 13,2%
Opinberþjónusta 10,8%
Verulega hefur hægt á verðbólg- Önnurþjónusta 9,1%
unni á ný, samkvæmt þessum
Að meðaltali hefur vísitalan
hækkað um 10% á tímabilinu eða
jafn mikið og gengisfellipgin sem
gerð var í maí. Athygli vekur að
innlendir liðir vísitölunnar hafa
hækkað mjög álíka og þeir inn-
fluttu á tímabilinu. Áfengi og tó-
bak hefur hækkað minnst en mest
hækkun hefur orðið á húsnæðis-
liðnum, sem m.a. mælir fjármagns-
kostnað af húsnæðislánum.
Húsnæðiskostnaðurinn lækkaði
raunar um 0,2% nú milli ágúst og
september. Einnig varð nokkur
verðlækkun á veitingahúsa- og hót-
elþjónustu, ferðavarningi og
ávöxtum og grænmeti. - HEI
Endurnýjun vélakosts í Norður-Atlantshafsfluginu:
Boeing 757 í
stað DC-8-63
Stjórn Flugleiða hefur ákveðið
samhljóða að Boeing 757 þotur muni
taka við af DC-8-63 vélunum („átt-
unum") í Norður-Atlantshafsflugi
félagsins. Um er að ræða tvær þotur
sem Flugleiðir hafa tryggt sér af-
greiðslurétt á frá verksmiðjunum og
verða afhentar vorið 1990. Flugleiðir
hafa þá til viðbótar möguleika á að
nýta sér afgreiðslurétt á þriðju þot-
unni af þessari gerð sem afgreidd
yrði ári síðar eða vorið 1991. Þessar
vélar eru mjög eftirsóttar um þessar
mundir og er framleiðsla Boeing-
verksmiðjanna nú uppseld fram til
ársins 1993. Þessar véíar munu taka
mest 206 farþega þegar þær verða
komnar í rekstur hjá Flugleiðum og
þar af verða um 20% þeirra á Saga
Class.
Enn hefur ekki verið ákveðið með
hvaða hætti fjármögnun á þessum
kaupum verður háttað, en á stjórn-
arfundi sem boðaður hefur verið í
október verður tekin afstaða til þess
hvort hagkvæmara er að fá vélarnar
á kaupleigu eða hreinlega að kaupa
þær.
Þessi flugvélakaup eru liður í
allsherjar endurnýjun á flugflota fé-
lagsins, en þegar hefur verið gengið
frá endurnýjun á vélakosti í Evrópu-
fluginu og koma nýjar Boeing 737-
400 vélar til landsins í vor.
Ákvörðun um endurnýjun véla-
kosts í innanlandsfluginu verður síð-
an tekin í vetur.