Tíminn - 16.09.1988, Síða 14

14 Tíminn,
Föstudagur 16. september 1988
AÐ UTAN

lllllllllllll

Téngdasonur Brésn jefs
fyrir rétti
- en raunar er sakborningurinn Brésnjef sjálfur
Nýju umbótastefnunni, sem Gorbatsjov er að reyna að
koma á í Sovétríkjunum og kennd er við perestrojku, fylgir
að uppræta á ýmsa spillingu sem viðgekkst á fyrri árum í
Sovétríkjunum. Liður í því að refsa þeim sem nutu
sérstakra forréttinda á þeim árum sem Brésnjef var æðsti
leiðtogi Sovétríkjanna er að draga þa brotlegustu fyrir rétt.
Nú fara einmitt fram réttarhöld í Moskvu þar sem einn
sakborninganna er tengdasonur Brésnjefs, Júrí Tsjúrba-
nov, og er honum gefíð að sök að hafa þegið mútur sem
nemur allt að 40 milljónum ísl. króna og alls kyns spillingu
aðra. Sannist á hann mútuþægni getur dauðarefsing legið
við en hann hefur sagst saklaus af þeirri ákæru. Hins vegar
viðurkennir hann að hafa misnotað aðstöðu sína sem
embættismaður.
Eins og nærri má geta hefur vakið mikla athygli að
maður svo nákominn Brésnjef skuli nú þurfa að verja
hendur sínar í slíkum siðspillingarmálum. Og ekki hefur
fegrað minningu hins látna Sovétleiðtoga frétt sovéska
sagnfræðingsins Roys Medvedevs um að Leoníd Brésnjefs
hafí fengið slag 1976 og hafí í raun verið Iifandi lík síðustu
sex árin í valdastóli.
Réttarhöldin nú beinast því óbeint að Brésnjef sjálfum.
Hneykslismál í Úsbek-
istan átyllan - en í raun
beinist ákæran gegn íhaldinu
í Kommúnistaflokknum
Tsjúrbanov, sem áður var að-
stoðarlögregluráðherra er orðinn
51 árs. Hann, og átta aðrir sak-
borningar eiga yfir höfði sér dauða-
refsingu ef þeir verða dæmdir sekir
í tengslum við hneykslismál í Us-
bekistan vegna baðmullarupp-
skeru. Þar fölsuðu spilltir emb-
ættismenn tölur um uppskeruna og
urðu sér þannig úti um stórfé í
eigin vasa.
Það er ein aðalaðferð umbóta-
sinna Míkhaíls Gorbatsjovs í at-
lögu þeirra gegn íhaldssömum
Brésnjefsinnum, sem ekki vilja
láta sér segjast og hafa hreiðrað
um sig í skrifræðisveldi flokksins,
að fletta ofan af spillingu á æðstu
stöðum.
Sovésk dagblöð og tímarit eru
snelsafull af frásögnum af spilltum
embættismönnum, sem hafa dregið
sér fé frá fyrirtækjum ríkisins,
tekið við peningum undir borðið til
að liðka fyrir vildarvinum og átt
ólögleg viðskipti með gull og
kirkjudýrgripi frá keisaratímun-
um.
Stuðningsmenn Gorbatsjovs eru
svo ákafir í að afhjúpa hina íhalds-
sömu andstæðinga sína, sem flestir
komust í feit embætti á tímum
Brésnjefs, að sovéskar fréttastofur
hafa boðið vestrænum fréttastofum
til birtingar myndir af lögreglu-
mönnum við uppgröft á fjársjóðum
og dýrmætum skartgripum, sem
spilltir embættismenn hafa grafið í
jörðu.
Umbótasinnarnir hafa fundið
áberandi tákn um „tímabil
stöðnunar“ á valdadögum Brés-
njefs þar sem Tsjúrbanof er, og
þeir eru staðákveðnir í að nota sér
til hins ýtrasta áróðursgildi réttar-
haldanna.
Skjótur frami Tsjúrbanofs
þegar hann var orðinn tengda-
sonur Brésnjefs
Tsjúrbanof kynntist Galinu,
dóttur Brésnjefs, þegar hann,
glæsilegur yfirmaður í lögreglunni,
var gerður öryggisvörður hennar.
Hann skildi við konu sína og varð
þriðji eiginmaður Galinu. Fyrsti
maðúrinn hennar hafði verið loft-
fimleikamaður í sirkus en hún
skildi við hann til að hlaupast á
brott með öðrum sirkuslistamanni.
Brésnjef leist svo á að yfirmaður í
lögreglunni sem hygði á frama á
þeim vettvangi væri vænlegt gjaf-
orð fyrir dóttur sína og var þess
vegna ekki seinn á sér að hækka
nýja tengdasoninn í tign, fyrst í
næstæðsta embætti lögreglunnar og
síðan í stöðu aðstoðarinnanríkis-
ráðherra.
Þessar stöðuveitingar voru í aug-
um Brésnjefs fullkomlega eðlileg-
ar. í hans hugarheimi voru bestu
gjafirnar sem hann gat fært vinum
og vandamönnum góð staða og
völd. Hann gerði mág sinn að
aðstoðaryfirmanni KGB, sonur
hans varð aðstoðarráðherra utan-
ríkisviðskipta og aðrir félagar hans
urðu meðlimir forsætisnefndarinn-
ar.
Það var Nikolai Sjolokov hers-
1H¥::íSí:íí:«S

mmm

Galina og Júrí Tsjúrbanof meðan ástinstóðíblómaogalltlékílyndi.
höfðingi sem greiddi götu Tsjúrba-
nofs á framabrautinni en hershöfð-
inginn var einn félaga Brésnjefs og
fyrrverandi innanríkisráðherra.
Hann skaut sig árið 1984 fremur en
að standa fyrir rétti, ákærður um
spillingu, m.a. fyrir að útvega fjöl-
skyldu sinni 16 vestrænar límósínur
á kostnað ríkisins.
Ekki tekið út með
sitjandi sældinni að vera
giftur Galinu
Þó að hjónabandið færði Tsjúr-
banof forréttindi og auð, varð
hann líka að þola talsverðan ama
vegna þess og var hafður að at-
hlægi. Galina varð fljótlega leið á
honum og fyrir opnum tjöldum fór
hún að halda við Boris Buryatia,
sem kallaður var Boris sígauni,
einn sirkuslistamanninn enn og 20
árum yngri en hún. Síðustu æviár
föður hennar var samband þeirra
skötuhjúa vinsælasta umræðuefnið
í Moskvu .
Upp úr sambandinu slitnaði
skyndilega 1982 þegar Boris og
tveir háttsettir skrifræðismenn
voru teknir höndum eftir að lög-
regian hafði fundið demanta, gim-
steina frá keisaratímabilinu og
væna fjárfúlgu í erlendum gjaldeyri
í fórum þeirra. Boris sígauni end-
aði daga sína í fangelsi og var ekki
skýrt frá hvað hefði orðið honum
að aldurtila.
Skömmu síðar framdi Semyon
Tsvigun mágur Brésnjefs
sjálfsmorð, en hann var þá að-
stoðaryfirmaður KGB. Það er
Sovéskar fréttastofur hafa ólmar viljað koma á framfæri í vestrænum fréttamiðlum myndum af lög-
reglumönnum sem eru að grafa fjársjóöi úr jörð, þar sem spilltir embættismenn hafa falið þá.
reiknað með að hann hafi gripið til
þessa örþrifaráðs vegna þess að
tilraunir hans til að þagga niður
hneykslið og bjarga þar með heiðri
fjölskyldunnar hafi ekki borið
árangur.
Eftir að Brésnjef gaf upp öndina
í nóvember 1982 tókst Tsjúrbanof
að halda starfsheitum sínum og
forréttindum, en hann hafði ekki
lengur nein völd. Hann fékk endur-
reisn þann stutta tíma sem Kon-
stantin Tsérnenko, skjólstæðingur
Brésnjefs gegndi leiðtogahlutverk-
inu, en við komu Gorbatsjovs til
valda, versnaði staða hans aftur og
loks var hann tekinn fastur.
Pravda hefur þegar
fellt sinn dóm
. Það þykja ekki miklar líkur á að
Tsjúrbanof megi eiga von á að
réttarhöldin verði óhlutdræg og
sanngjörn þar sem Pravda, rödd
flokksins, hefur þegar fellt yfir
honum dóm. f blaðinu er hann
kallaður miðlungsmaður, með
miðlungsgáfur, sem aðeins hafi
komist áfram vegna gífurlegra
tækifæra og svigrúms sem honum
hefði boðist. Hann hafi verið öflugt
og áhrifamikið verkfæri í höndum
slungnari manna.
Pravda dæmdi jafnvel Tsjúrba-
nof fyrir „skort á menningu“, fyrir
að hafa svikist um að borga meðlag
með syni sínum úr fyrra hjóna-
bandi og fyrir að dást að líkamlegu
atgervi sínu! Allar þessar athuga-
semdir gefa vísbendingu um að
hann verði sekur fundinn fyrir
dómstólnum.
Nokkrir spilltir embættismenn
frá Brésnjef tímabilinu hafa þegar
verið teknir af lífi, dauðarefsing
liggur við glæpum á fjármálasviði í
Sovétríkjunum.
Þó að nýir vindar blási í fjölmiðl-
um í Sovétrfkjunum, í anda
glasnost, hafa yfirvöld samt sem
áður gert ráðstafanir til að stór-
hreingerning í skúmaskotum
valdamanna í Moskvu fari ekki
fram fyrir of opnum tjöldum. Er-
lendum fréttariturum verður ekki
leyft að vera viðstaddir réttarhöld-
in, utan fyrsta daginn.