Tíminn - 11.03.1993, Page 3

Fimmtudagur 11. mars 1993
Tíminn 3
Steingrímur Hermannsson, formaður Framsóknarfiokksins, segist vona að
ríkisstjómin komi til móts við ASÍ og VSÍ svo að friður haldist á vinnumarkaði:
Tillögurnar snúast um
breytta stjórnarstefnu
Fulltrúar ASÍ og VSÍ leggja tillögur í atvinnu-
og efnahagsmálum fyrir ríkisstjórnina. Við-
bragða hennar er að vænta eftir helgina:
Arangur byggist á
lækkun raunvaxta
„Ég tel þetta mjög athyglisverða viðleitni samtaka atvinnurekenda
og Iaunþega tii að breyta stjómarstefnunni. Stefna ríkisstjóraarinn-
ar hefur veríð að skipta sér ekki af atvinnulífínu, en þaraa er lagt til
að ríkisvaldið taki þátt í því að reisa við íslenskt atvinnu- og efna-
hagslíf,** sagði Steingrímur Hermannsson, formaður Framsóknar-
flokksins, um tillögur ASÍ og VSÍ í atvinnu- og efnahagsmálum.
„Ég tel tillöguna um raunvaxta-
lækkun vera mikilvægustu tillög-
una sem aðilar vinnumarkaðar-
ins leggja fram. Raunvextir hér
mega ekki vera hærri en 5-6%.
Atvinnulífið og einstaklingar eru
svo skuldsettir að þeir þola ekki
svona háa raunvexti. Ég vona að
menn beiti því sem þeir hafa,
hvort sem menn vilja kalla það
handafl eða annað, til að lækka
vexti.
En þar verður ríkissjóður að
ríða á vaðið, annars mun þetta
ekki takast. Ríkið heldur innláns-
vöxtum háum með háum vöxtum
á ríkisskuldabréfum og þeir verða
að lækka,“ sagði Steingrímur.
Steingrímur sagði tillögu um að
draga til baka álögur á ferðaþjón-
ustu, vera skynsamlega. Hann
sagðist telja að það eigi einnig að
fella niður álögur af sjávarútveg-
inum sem lagðar voru á fyrir
tveimur árum. Það muni styrkja
gengið.
Steingrímur sagðist hins vegar
hafa vissar efasemdir um að rétt
væri að flýta vegaframkvæmdum
með þeim hætti að greiða þær af
áætluðu vegafé næstu ára. Sam-
dráttur hljóti að fylgja í kjölfarið
þegar dregið verður svo úr fram-
kvæmdum eftir 2-3 ár.
Steingrímur sagðist fyrir sitt
leyti geta fallist á einhverjar er-
lendar lántökur ef sýnt þyki að
lántökurnar verði til framleiðslu-
aukningar hér á landi. Við eigum
hins vegar ekki að taka erlend lán
til að nota þau í eyðslu. „Stað-
reyndin er sú að við skuldum orð-
ið mjög mikið erlendis. Við för-
um á þessu ári líklega upp í
56,9% af vergri landsframleiðslu.
Greiðslubyrðin verður yfir 28%
Atvinnulausum á höfuðborgarsvæð-
inu fjölgaði enn í febrúar, en fækk-
aði hins vegar á nær öllum öðrum
stöðum á landinu, ef Bolungarvík er
undanskilin. En þar fjölgaði at-
vinnulausum úr 2 að meðaltali í
janúar upp í 59 manns í febrúar.
Skráð atvinnuleysi í febrúar jafngUti
um 6.200 manns án vinnu að með-
altali allan mánuðinn, eða tæplega
5% af mannafla eins og í janúar.
Breytingin felst fyrst og fremst í því
að atvinnulausum fjölgaði um 260
manns (9%) á höfuðborgarsvæðinu
en fækkaði um 380 manns (12%) á
landsbyggðinni (nærri 440 ef Bol-
ungarvík væri undanskUin).
,Atvinnuástandið heldur áfram að
versna á nær öllu höfuðborgarsvæð-
inu,“ segir í yfirliti vinnumálaskrif-
stofu félagsmálaráðuneytisins. Með-
alfjöldi atvinnulausra var 3.220
manns, eða um 4,4% af áætluðu
vinnuafli. Þetta er eina svæðið (ef
Bolungarvík er undanskilin) sem at-
vinulausum hefur fjölgað um meira
en 100% frá febrúar í fyrra, og þar
sem þeim fjölgaði frá janúar. At-
vinnulausum körlum fjölgaði um
150 og konum um 100 milli mánaða.
Suðurnesin búa þó enn við lang-
versta atvinnuástandið hlutfallslega,
gjaldeyristeknanna. Þarna erum
við komin á hættusvæði og því
þurfum við að vera varkár í er-
lendri lántöku. Við þurfum því,
um leið og gripið er til skamm-
tímaaðgerða til að koma hjólum
atvinnulífsins af stað, að grípa til
langtímaaðgerða sem auka gjald-
eyristekjurnar og gera okkur
þannig kleift að lækka skuldirn-
ar,“ sagði Steingrímur.
Steingrímur sagðist ekki treysta
sér til að spá um viðbrögð ríkis-
stjórnarinnar, en sagðist vona að
hún sjái að sér og komi til móts
við aðila vinnumarkaðarins
þar sem um 12. hver (8,4%) var án
vinnu í febrúar, eða um 640 manns
að meðaltali. Suðumesin eru líka
eini staðurinn þar sem atvinnuleysis-
hlutfall kvenna (12,2%) er um tvöfalt
hærra en meðal karla. Atvinnulaus-
um hafði þó fækkað um rúmlega 50
frá janúar, mest í Sandgerði og
Grindavík, en ekkert í Keflavík og
fjölgað í Vogum. Um 62% allra at-
vinnulausra karla (2.100) á landinu
og 63% kvenna (1.770) eru í þessum
tveim R— kjördæmum á suðvestur-
homi landsins.
Á Vesturlandi fækkaði atvinnulaus-
um um 8% milli mánaða (í um 290
manns). Atvinnuleysið takmarkast
þar að mestu við Akranes og Borgar-
nes, en síðamefndi staðurinn er sá
eini á svæðinu þar sem fólki án vinnu
fjölgaði frá janúar. Þeim fækkaði
hins vegar um meira en helming á
Snæfellsnesi.
Á Vestfjörðum var hlutfall atvinnu-
lausra 2,5% í febrúar. En nærri
helmingur allra (120) atvinnulausra
á svæðinu er í Bolungarvík.
Hlutfallslega fækkaði atvinnulaus-
um mest á Norðurlandi- vestra (í 280
manns), eða um rúmlega fjórðung
frá því í janúar. Þessi fækkun hefúr
orðið í nær öllum sveitarfélögum, þó
Steingrímur Hermannsson
þannig að áfram ríki friður á
vinnumarkaðinum. -EÓ
mest á Sauðárkróki og Skagaströnd.
Á Norðurlandi-eystra voru 730 að
meðaltali (6,2%) án vinnu í febrúar.
Þetta þýðir fækkun um nærri því
fimmtung, eða um 160 manns, frá
janúar, og fækkaði atvinnulausum
hvergi meira milli mánaða. Atvinnu-
lausum hefur fækkað í öllum sveitar-
félögum á svæðinu. og þar af um og
yfir helming á Olafsfírði, Dalvík,
Hrísey, Raufarhöfn, Þórshöfn og í
Grýtubakkahreppi. Atvinnuleysi er
mest áberandi á Akureyri, þar sem
um 480 voru jafnaðarlega án vinnu í
mánuðinum, um 30 færri en í janú-
ar.
Á Austurlandi voru um 370 manns
(6,2%) án vinnu í febrúar og hafði
þeim fækkað um 30 milli mánaða.
Um fjórðungur allra atvinnulausra á
svæðinu er á Egilsstöðum og í Hér-
aði og hafði fjölgað heldur frá janúar.
Athygli vekur að fjöldi atvinnulausra
fjórfaldaðist milli mánaða á Eskifirði
(33 manns í febrúar).
Nokkur fækkun varð á flestum öðr-
um stöðum, mest á Fáskrúðsfirði og
Breiðdalsvík.
Á Suðurlandi fækkaði atvinnulaus-
um um 8% milli mánaða, aðallega í
sjávarplássunum í Ámessýslu. Rúm-
lega 520 manns (5,6%) vantaði þó
í tillögum ASÍ og VSÍ í atvinnu- og
efnahagsmálum, er lögð megin-
áhersla á fjölgun atvinnutækifæra
með skammtíma- og langtímaað-
gerðum. Lagt er til að auknum fjár-
munum verði varið til rannsókna,
vegagerðar og viðhalds opinberra
mannvirkja. I tillögunum segir að
grundvöllur að atvinnuuppbyggingu
sé raunvaxtalækkun, stöðugleiki í
verðlagsmálum og stöðugleiki á
vinnumarkaði. Vonast er eftir við-
brögðum ríkisstjómarinnar eftir
helgina.
Það er í sjálfu sér fátt nýtt í tillög-
unum. Tillögurnar eru að veruleg-
um hluta samhljóða tillögum at-
vinnumálanefndar ríkisstjórnarinn-
ar og aðila vinnumarkaðarins sem
starfaði síðastliðið haust. Tillögurn-
ar fjalla um atvinnu- og efnahags-
mál, en eru ekki hefðbundin kröfu-
gerð. Þar er t.d. ekkert minnst á
kaupkröfur að öðru leyti en því að
sagt er að stefna beri að traustari
kaupmætti. Ekkert er heldur minnst
á heilbrigðismál.
Tillögurnar. miða að því að draga
verulega úr atvinnuleysi með
skammtíma- og langtímaaðgerðum.
Tekið er fram að þó að þau markmið
sem stefnt sé að náist, verði atvinnu-
leysi á næsta ári óásættanlegt og því
hljóti fjölgun atvinnutækifæra að
vera mikilvægasta viðfangsefnið í
hagstjóm.
ASI og VSÍ leggja áherslu á þrjú
meginmarkmið, raunvaxtalækkun,
stöðugleika í verðlagsmálum og
stöðugleika á vinnumarkaði. Lækk-
un vaxta sé forsenda fyrir að úrbæt-
ur í atvinnumálum skili árangri.
Hún ein og sér sé stórvirkasta að-
gerðin sem stuðlað geti að fjárfest-
ingum einstaklinga og fyrirtækja,
nýjungum og aukinni verðmæta-
sköpun, sem fjölgun atvinnutæki-
færa og traustari kjör hljóta að
byggjast á.
I sjávarútvegsmálum er lögð
áhersla á rannsóknir á möguleikum
sjávarútvegs, þ.e. rannsóknum á líf-
ríki sjávar, átaki í framleiðslumálum
og sókn í markaðsmálum. Lagt er til
vinnu í febrúar, hvar af hátt í fjórð-
ungur var á Selfossi.
Hlutfall atvinnulausra er nánast það
sama meðal karla og kvenna á höfuð-
borgarsvæðinu. Á nokkrum svæðum;
Suðumesjum, Suðurlandi, Vestur-
landi og Vestfjörðum, eru konur hins
vegar í töluverðum meirihluta. Um
6,8% kvenna á landsbyggðinni vant-
ar vinnu en 5% karlanna. - HEI
að verulegur afsláttur verði veittur á
raforkuverði til þeirra sem hyggjast
auka orkunotkun sína. Tillaga er
gerð um að reynt verði að nýta van-
nýttar fjárfestingar fiskeldisstöðva.
Tekið er undir tillögu um að Rann-
sóknarráð ríkisins fái 200 milljónir á
næstu fimm árum til rannsóknar á
fiskeldi.
Bent er á ýmsar leiðir sem vænleg-
ar em til að styrkja íslenskan iðnað
og þjónustustarfsemi. Varað er við
áformum stjórnvalda um að leggja
virðisaukaskatt á ferðamannaþjón-
ustu.
Gerð er tillaga um að tilteknum
vegaframkvæmdum verði flýtt og að
til þess verði varið 2,2 milljörðum
króna.
Framkvæmdirnar verði fjármagn-
aðar með erlendu láni sem endur-
greitt verði af mörkuðum tekjum
vegagerðar á árabilinu 1995-2000.
Sömuleiðis er lagb til að auknum
fjármunum verði varið til viðhalds
opinberra bygginga. Þá eru lagðar
fram tillögur um breytingar á hús-
næðislánakerfinu sem miða að því
að auka nýbyggingar, ívilna fyrstu
íbúðarkaupum, bæta nýtingu fjár-
muna og minnka lánsfjáreftirspurn-
ina. Lagt er til að hámarkslán í hús-
bréfakerfmu til þeirra sem eru ekki
að kaupa í fyrsta skipti, verði lækkað
um milljón.
Forsætisráðherra hefur ekkert vilj-
að láta hafa eftir sér um tillögurnar,
en segir að farið verði vandlega yfir
þær. Forseti ASÍ segir að hann vænti
viðbragða stjórnvalda eftir fáa daga.
Ekki ríkir alger einhugur um til-
lögur þær sem lagðar hafa verið
fram. Verkalýðsforingjar á lands-
byggðinni eru t.d. óánægðir með
þær vegaframkvæmdir sem bent er á
í tillögunum, en þær eru flestar á
suðvesturhorni landsins. Formenn
verkalýðsfélaganna í Hafnarfirði og
Vestmannaeyjum hafa lýst yfir and-
stöðu við ýmislegt í tillögum vinnu-
hóps um sjávarútvegsmál. Þeir eru
óánægðir með tillögur um útflutn-
ing á óunnum fiski, veiðiheimildir
frystitogara, krókaleyfi og línutvö-
földun.
Þá hafa þær raddir heyrst úr verka-
lýðshreyfmgunni að allur þessi til-
löguflutningur hafi takmarkaða þýð-
ingu og hafi í reynd fyrst og fremst
þjónað þeim tilgangi að tefja samn-
ingaviðræður þangað til Ijóst væri
hver niðurstaða yrði í atkvæða-
greiðslu BSRB og KÍ um verkfalls-
boðun.
Reiknað er með að næstu skref í
samningaferlinum verði að forystu-
menn ríkisstjórnarinnar ræði
óformlega við fulltrúa ASÍ og VSÍ
um tillögurnar f atvinnu- og efna-
hagsmálum sem liggja nú á borði
ríkisstjórnarinnar.
Eftir helgina má síðan vænta form-
legra viðbragða ríkisstjórnarinnar.
-EÓ
Veiðitilboð
Tilboð óskast í stangaveiði í Köldukvísl á veiði-
svæði Veiðifélags Holtamannaafréttar sumarið
1993.
í ánni er bæði bleikja og urriði.
Áskilinn er réttur til að taka hvaða tilboði sem er
eða hafna öllum. Tilboðum skal skila fyrir 30.
apríl 1993 til formanns félagsins, Sveins Tyrf-
ingssonar, Lækjartúni, 851 Hellu, sem jafnframt
veitir nánari upplýsingar í síma 98-75078 milli
kl. 20 og 22 á kvöldin.
Stjórnin.
Maður sá sem var handtekinn vegna
sprengihótunar í Leifsstöð:
Ekki talinn hafa
hringt í upphafi
Nú er tallð að tnaður sá sem eftlr klukkutíma. Um 20 manns
handtekinn hefur verið, grunaður úr erlendri vél voru þá Inni í
um sprengihótun í Flugstöð Leifs Leifsstðð og var fólkið beðið um
Eiríksonar í fyrrakvöld, sé ekki sá að fara yfir í aðra byggingu. Kari-
sem í upphafi tilkynnti um
sprengjuna.
Þetta fékkst staðfest hjá Rann-
sóknarlögreglu ríkisins sfðdegis í
gær. Ekkert er því komið fram
maður um fimmtugt var handtek-
inn í fyrrinótt eftir að tekist hafði
að rekja tii hans símtal á frétta-
stofu ríkisútvarpsins þar sem
hann tiikynnti um sprengju í vél
sem varpað getur Ijósi á það hver Flugleiða með morgninum. Fyrr
það var sem upphaflega hringdi um nóttina hafði maður hringt
og Olkynnti um sprengju í Leifs- tvívegis með svipuð boð á Hótel
stöð. Loftleiðir en ekki tókst að rekja
Það var um klukkan 7 í gær- símtölin þar sem starfsstúlka
kvöldi sem fyrsta hótunin barst. sem svaraði lagði á.
Var þá sagt að sprengja spryngi
ATVINNULAUSUM FÆKKAÐ NEMA
í REYKJAVÍK OG BOLUNGARVÍK