Réttur - 01.11.1968, Blaðsíða 32

/
INNLEND agss
VÍÐSJÁ ■||B 1
GENGISLÆKKUN ENN
12. nóvember 1968 felldi ríkisstjórnin enn
einu sinni gengi íslenzku krónunnar. Sam-
svarar dollar nú 88 krónum. Var þá ekki liðið
ár frá síðustu gengislækkun 24. nóv. 1967 og
hefur dollarinn meir en tvöfaldazt á einu ári,
úr kr. 43 kr. í 88 kr.
Það er bandaríska bankavaldið sem bak við
stendur. Island, íslenzkt vinnuafl og íslenzk
framleiðsla er þannig gerð ódýrari fyrir erlent
auðvald og hervald, en erfiðleikar íslenzkrar
alþýðu auknir að sama skapi.
I desember 1947 var lágmarksdagvinnu-
kaup Dagsbrúnar 9-13 kr. um tímann. Það
var þá 1.40 dollar. Síðan Marshallsamningur-
inn var gerður og hernámsflokkarnir skuld-
bundu sig til þess að skrá gengi íslenzku krón-
unnar „rétt” — að áliti ameríska auðvaldsins
— hefur gengi dollarsins gagnvart íslenzkri
krónu meir en þrettánfaldast, en kaupgjald
Dagsbrúnarverkamanns, ef miðað er við
kaupgjald verkamanns í 2. flokki (5 6,57 kr.)
sexfaldast, en ef miðað er við hafnarverka-
mann með aldursuppbót 614 faldast. Fram á
árið 1967 hélzt enn kaupgjald í humátt við
hlutfallið 1947 gagnvart dollar, (var ca. 1.20
dollar), en með þeim hraða, sem fulltrúar
dollaravaldsins á Islandi setja nú á gengis-
lækkanir íslenzku krónunnar, dregst kaup-
gjaldið alveg aftur úr og er nú ca. 0,65 dollar.
Þetta sýnir bezt hvílíkt vald ríkisvaldið er
til mómnar lífskjaranna og alveg sérstaklega
hvílíkt vald erindrekar erlends auðvalds hafa
þar -^m gengisskráningarvaldið er. En í júlí
—ágúst 1961 sviftir ríkisstjórn og forseti
laiidsins Alþingi gengisskráningarvaldinu
með bráðabirgðalögum, til þess að geta fellt
gengið 2. ágúst í hefndarskyni við kauphækk-
anir verkamanna í júlí. (Sbr. grein í Rétti
1961, bls. 161—180). Áður hafði bandaríska
bankavaldið heimtað gengisskráningarvaldið
tekið af Alþingi 1949, en þá tókst að hindra
það gerræði. En síðan Alþingi var svift þessu
valdi hafa einræðisherrar efnahagslífsins fellt
krónuna örar og meir en nokkru sinni fyrr.
En verkalýður og launþegar allir þurfa að
læra það af þessum hrottaárásum að kaup-
gjaldsbarátta verkalýðsins verður ekki háð
með fullum árangri, ef hún er aðeins fagleg,
heldur verður hún að vera pólitísk, þ.e.a.s.
allur verkalýðurinn stefni að því með sam-
tökum sínum að hafa áhrif á ríkisvaldið og
ráða því.
Gengisbreytingar íslenzkrar krónu gagn-
vart dollar hafa verið þessar síðustu 30 ár.
Dollarinn var sem hér segir í íslenzkum krón-
um:
1930—49 6,51
1949 9,36
1950—60 16,32
1960 38,10
1961—67 43,06
1967 57,00
1968 88,00
196