Morgunblaðið - 04.02.2007, Blaðsíða 26

margbrotin menning
26 SUNNUDAGUR 4. FEBRÚAR 2007 MORGUNBLAÐIÐ
Ógnvaldar þorpsgötunnar
Y
fir brúnleitt þorpið berst glamur í kúabjöllum.
Hljóðin hækka og innan skamms koma tvær verur
reikandi eftir rykugri götunni. Önnur tekur á
sprett eftir smástrákum sem flýja skrækjandi fyr-
ir húshorn. Hin stígur ógnandi í veg fyrir unga
stúlku sem brosir en bíður þögul eftir að verurnar haldi ferðinni
áfram. Sem þær gera, hristandi bjöllurnar sem þær bera við
beltið. Þegar þær brölta rymjandi framhjá, má glögglega sjá að
þetta eru karlmenn í heimagerðum grímubúningum; annar með
rauða djöflagrímu með sítt hvítt hár og langan reipishala, hinn
er með olíusmurða verkamannahanska, hvíta grímu og á skyrt-
una hefur verið fest marglitt kögur. Þeir reika áfram niður ryk-
uga götuna, óstyrkum skrefum.
Þetta er eitt margra þorpa í Oaxaca-dalnum í sunnanverðri
Mexíkó. Á svæðinu býr fjöldi ættbálka og töluð eru 16 tungu-
mál; þetta er eitt fátækasta hérað landsins en hér sem annars-
staðar í þessu margbrotna landi nýtur fólk þess að gera sér
dagamun. Hver bær á sér sína helgi- og frídaga. Hér í Ejutla
nálgast hádegi, sólin siglir hátt á himninum og ferðalangurinn
myndi halda að þetta væri venjulegur dagur í fásinninu, ef ekki
væru þessir grímuklæddu menn á ferð um göturnar, hringjandi
bjöllum. Niður aðra götu kemur gamall geitahirðir, með hóp
brúnna geita; á höfðinu ber hann einkennistákn karlmanna í
Suður-Mexíkó, léttan, hvítan hatt. Skyndilega birtist svart-
klæddur drýsill með grímu sem á upptök sín í amerískri hryll-
ingsmynd; hann splundrar friðsælli götumyndinni og geiturnar
stökkva undan hlátri hans og bjölluglamri.
Kynjaverurnar stefna í átt að aðaltorgi bæjarins og innan úr
stórum húsagarði þar nærri berst lúðraómur. Lúðrasveitin er
eitt af táknum þessarar menningar, alveg ómissandi þar sem
verið er að gera sér dagamun. Og hér er gleðin. Sauðdrukknir
grímuklæddir karlarnir taka að dansa, á misstyrkum fótum;
einn þeirra er klæddur sem dauðinn og ber stóran kross á baki.
Annar situr hjá langhyrndum uxa og svolgrar bjór.
Við langborð er sveit lögreglumanna, borðar geitakássu og
drekkur bjór með, og mezcal. Í heiðurssæti situr brúðarmær
undir slöri, með brúðarmeyjar til beggja handa. Þegar brúðurin
kallar til ferðalanga kemur í ljós að þetta er karlmaður, býr fyr-
ir norðan landamærin en er í heimsókn í þorpinu sínu. Brúðar-
meyjarnar í fallegum kjólunum eru bæði drengir og stúlkur.
Brúðguminn sést hvergi.
Hljómsveitin blæs gleðisöngva inn í hádegið, grímuklæddir
karlar snúast í rykinu, og þegar horfið er aftur út í hvers-
dagsamstrið berast gleðisköll þorpsveislunnar langar leiðir úr
húsgarðinum.
Nornin og tígurinn Á trjábút sitja norn og
Tumi tígur, og varpa mæðinni eftir annasaman
morgun á hlaupum um þorpið.
Hátíðlegar Á götuhátíð í borginni Oaxaca bíða
prúðbúnar stúlkur þess að dansinn hefjist.
Húsbandið Einn drýsillinn herðir bindishnútinn undir dynjandi leik brassbandsins.
Í hlýjum morgninum sunnarlega í Mexíkó,
gera íbúar í smábæ einum sér dagamun.
Dagurinn er tekinn snemma og gleðin knú-
in áfram af fjörmikilli lúðrasveit. Lítið fer
fyrir konum en karlar brölta grímuklæddir
um götur í gleði sinni, á milli þess sem þeir
snúa aftur í þaklausan veislusalinn. Einar
Falur Ingólfsson var á ferð með myndavél-
ina og tók þátt í gleðinni.
Hirðirinn Geitahirðir fylgist með geitunum leita að einhverju ætilegu á ferð gegnum þorpið.
Ógnvaldar Ókennilegar vættir brölta um
rykugar götur í þorpi sunnarlega í Mexíkó.
efi@mbl.is