Sjómannablaðið Víkingur - 01.08.1950, Qupperneq 35

Rekstur stórra olíuflutnmgaskipa
Þegar olíuflutningaskipinu „VELUTINA" var hleypt
af stokkunum hinn 4. apríl hófst nýr þáttur í brezkri
olíuskipasmíði. Þetta skip, sem er fyrst fjögurra syst-
urskipa er Shell lætur byggja, 28.000 lestir D. W., og
verður tveimur öðrum hleypt af stokkunum í júní og
því fjórða á síðara missiri 1950.
Eru þessi nýju olíuskip Shell ætluð til að flytja
hráolíu frá Miðausturlöndum að hreinsunarstöðvum
Shell í Shellhaven og Stanlow, sem nú er verið að
stækka þannig að afköst þeirra verða aukin upp í
6.000.000 lestir á ári. Meðalhraði skipanna er 16 hnútar
og mun hvert þeirra geta flutt um 200.000 lestir af oliu
frá Persíuflóa árlega eða um 360.000 lestir frá Miðjarð-
arhafshöfnum þegar gert er ráð fyrir 8 og 14 ferðum
á ári.
Verða þetta stærstu olíuflutningaskip, sem hingað til
hafa verið byggð í Bretlandi. Skip af slíkri stærð og
jafnvel stærri eru nú í byggingu eða pöntun í Bretlandi,
Frakklandi og Bandaríkjunum. Tvö 30.000 lestir D. W.
skip byggð í Bandaríkjunum hafa þegar hafið siglingar
og hefir Shell tekið þau á leigu um lengri tíma. Níu
slik skip hafa hafið siglingar eða verið gerðar áætlanir
um smíði þeirra. Tilhneiging til stórskipabyggingar
fyrir oíuflutninga kemur greinilega í ljós þegar athug-
aðar eru tölur fyrir olíuskipasmíðar og pantanir slíkra
skipa 31. desember 1949. Af um 300 olíuskipum, samtals
5.500.000 lestir D. W., var meira en helmingur skipanna
16.000 lestir og þar yfir.
Er hér um að ræða mikilvæga breytingu frá árunum
milli heimstyrjaldanná, en þá var meðalstærð oliu-
flutningaskipa 12.000 lestir. Var þá litið svo á, að
millistærðin, skip sem gengu um 12 hnúta, væru ódýrust
1 rekstri með því hægt væri að nota þau til margra
hluta og þau notuðu lítið eldsneyti. í síðari heimsstyrj-
öldinni var þörf á skipum með stærri lestarrými og
meiri ganghraða til að minnka hættuna á árásum her-
skipa og kafbáta og þá tekinn í notkun í Bandaríkj-
unum mikill fjöldi olíuskipa af gerðinni T-2, sem eru um
16.600 lestir D. W.
Yfirleitt þykir nú hentugra að hafa skip stærri en
áður var, þ. e. fyrir síðari heimsstyrjöldina, og á það
einnig við um olíuflutningaskip. Með því bygginga- og
reksturskostnaður er nú mjög hár, verður flutnings-
kostnaði einungis haldið niðri með því að hagnýta
plássið sem allra bezt. Því stærra sem skip er því lægra
verður höfuðstólsframlagið til byggingar pr. lest. Sama
gegnir um reksturskostnað. Hér við bætist að ti kemur
sparnaður vegna minna mannahalds þegar stærri farm-
ar fara með stærri skipum og er það atriði mikilvægt
þegar erfitt er að fá áhafnir.
Af sparnaðarástæðum hefir einnig verið horfið frá
því að hækka hraða stóru skipanna meira en 16 hnúta
eða svo úr 12 hnútum, sem var meðalhraði á árunum
fyrir stríð, en þó eru nú til olíuflutningaskip sem
ganga 19 og 20 hnúta. Við rekstur slíkra skipa kemur
þó til greina mjög aukinn eldsneytiskostnaður fyrir við-
bótarhnúta fram yfir vissan hraða og vegur það að
sjálfsögðu upp á móti kostum þess að stytta siglinga-
tímann með auknum hraða.
Dieselvélar mega sín nú meira en aðrar vélategundir í
brezka olíuskipaflotanum, en í nýju 28.000 tonna oíu-
skipunum verða gufukatlar, sem brenna olíu og túrbínur,
sem gefa 11.000 öxulhestöfl fyrir meðalhraða og 13.000
öxulhestöfl fyrir hámarkshraða. Það eru takmörk fyrir
sparnaði af notkun dieselvéla í stórum skipum, þótt
þær noti minna eldsneyti pr. hestafl heldur en gufu-
túrbínur og katlar, sem brenna olíu. Vélarnar mundu
taka meira pláss en þeim er ætlað og þar að auki þarf
gufu í olíuskipum til að hita farminn að vissu stigi,
svo hægt sé að dæla honum, og hefir því niðurstaðan
orðið sú, að gufukatlar, sem brenna olíu, séu hent-
ugastir aflgjafar fyrir stór olíuflutningaskip. Hér við
bætist, að brennsluolían er talsvert ódýrara eldsneyti
en dieselolían.
Með stóru olíuflutningaskipunum skapast mörg við-
fangsefni í hleðsu- og afskipunarhöfnum. Náð hefir
verið að hlaða skip á einum 10 klukkustundum, en
skipin komast ekki inn í nema fáeinar hafnir vegna
þess hve löng þau eru og hve djúpt þau rista og í
margar hafnir vantar stórvirk hleðslu- og afferming-
artæki. Þá þarf innsigling að höfnum að vera djúp.
Eins og er, verða nýju, stóru olíuflutningaskipin ein-
ungis notuð til þeirra flutninga, sem þau voru byggð
fyrir, en á þessum leiðum er nóg að gera og' hafnar-
skilyrði eru fullnægjandi. Áður en langt um líður og
þegar viðskiptin aukast og endanlega verður sýnt að
rekstur stórra oiíuflutningaskipa er hagkvæmur, mun
eflaust verða nauðsynlegt að bæta skilyrði í mörgum
hinna stærri olíuhafna. Það er jafnvel farið að tala um
möguleika á því að nota olíuskip, sem flutt geta allt að
50.000 lestir.
VÍ KIN Q U R
171