Náttúrufræðingurinn - 1966, Blaðsíða 24

174
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
hafa skeð í „goshléinu“ í maí—júní 1964. Líklegt er, að talsvert af
þessu hrauni hafi myndað bólstraberg og kubbaberg. Væri æskilegt
að bora niður í gegnum stöpulinn undir hraunjaðrinum og kanna
gerð lians.
Þegar hraun tók að ílæða úr Surti í aprílbyrjun 1964, varð jarð-
fræðingum brátt Ijóst, að hér var að myndast fjall, sem mjög svipaði
til íslenzkra eldfjalla af gerðinni Herðubreið eða Hlöðufell, þeirrar
gerðar, er Guðmundur Kjartansson nefnir stapa. Þótti þeim að
vonum sem Surtseyjargosið renndi stoðum undir þá skoðun um
myndun stapanna, sem þeir munu flestir sammála Guðmundi um
í meginatriðum, sem sé þá skoðun, að móbergsstöplar stapanna hafi
Pl. I. Sígos í suðvestasta gíg Surtseyjar að kvölcli hins 23. nóvember 1963.
Hæð gígveggjar til liægri er 100 m. — A violent “continuous uprush” activity
in the SW-most craler of Surtsey of Nov. 23, 1963. The crater tuall to the right
is 100 m high.
Ljósm. S. Þórarinsson.
Pl. II a, b, III a. Þrjú stig í strandmyndun á hraunströnd Surtseyjar. Pl. II a:
Hraun rennur út í sjó. Pl. II b: Brimklil liefur myndazt. Pl. III a: Malar-
kambur helur myndazt framan við brimklifið. Pl. II b og III a eru teknar
næstum á sama stað, suðvestan á eynni. Á þeirri fyrri er brimklifið um 12 m
hátt, á þeirri síðari um 14 m. Rekan er 103 cm á hæð. Pl. II a er tekin nokkru
austar en hinar. — Three slages in the development of the lava shore on south-
ern Surtsey. Pl. II a: Lavaflow entering the sea. Pl. II b: An abrasion cliff has
been formed. Pl. III a: A bank of gravel and boulders Itas been formed in
front of the cliff. Lengtli of spade used as scale on Pl. III a is 105 cm. Height
of cliff ab. 14 m. Pl. II b and 1/1 a are taken at llie same place, Pl. II a some-
what further east.
Ljósm. S. Þórarinsson, 6. febr., 20. febr. og 17. ágúst 1965
Pl. III b. Landslag á Surtsey norðanverðri. — Landscape on the north side
of Surtsey.
Ljósm. S. Þórarinsson, 13. marz 1965.
Pl. IV a. Helluhraun í Surtsey. — Pahoe-hoe lava in Surtsey.
Ljósm. S. Þórarinsson, 9. maí 1965.
Pl. IV b. Tilhneiging til bólstrabergsmyndunar neðan flóðmáls við suðaustur-
strönd Surtseyjar. — A tendency to formation of pillow lava beneatli the high
luater level on the SE shore of Surtsey. Length of rule 1 m.
Ljósm. S. Þórarinsson, 16. apríl 1964.