Náttúrufræðingurinn - 1993, Page 69
5. mynd. Maurar á blómi Melastoma malabathricum (Melastomataceae), en þe
frjóberar þessara plantna. Líklegt er talið að fyrstu blómplönturnar hafi verið fra
af bjöllum. Myndin var tekin í Malasíu 1989. Ljósm. Þóra Ellen Þórhallsdóttir.
blað blómplantna, sem kallast fræva, er
upprúllað og lykur alveg utan um egg-
búin. Hjá blómplöntum verður frævan
eða öllu heldur hluti hennar að aldini
utan um fræin en hjá berfrævingum
myndast ekkert aldin.
Frjókorn berfrævings, sem lendir á
fræblaði, spírar og vex í áttina að
egginu sem situr innst á blaðinu, þ.e.
næst miðju köngulsins hjá barrtrjám.
Æxlun tekur miklu lengri tíma hjá
berfrævingum en dulfrævingum. Hjá
furu líður næstum eitt og hálft ár frá
frævun (þ.e. frá því að frjókorn lendir
á fræblaði) þar til fullþroska fræjum er
dreift (Gifford og Foster 1989) og að
auki fara berfrævingar ekki að æxlast
fyrr en a.m.k. nokkurra ára gamlir.
Sumar einærar tegundir blómplantna
geta hins vegar lokið öllum s
1 ífsferli, frá fræi til fræs, á i
skemmri tíma, íslenska naflag
(Koenigia islandica) á aðeins rúr
mánuði svo dæmi sé tekið.
Annar grundvallarmunur á æxlui
frævinga og blómplantna er a<
(langflestum) blómplöntum fer
tvöföld frjóvgun. Annars vegar
saman sáðkjarni frjósins og eggfr
og mynda okfrumu eins og hjá
frævingum. Okfruman verður s\
plöntukíminu. I kvenkynlið b
plantna er líka ein tvíkjarna frun
hún rennur saman við hinn kja
sem í frjókorninu var. Úr verðu
þrílitna fruma sem seinna verð
fræhvítunni, næringarforða pl
kímsins í fræinu.
63