Stúdentablaðið - 01.11.1965, Blaðsíða 30

30
STÚDENTABLAÐ
Vörðubrot
Háskólinn heilsar á hverju
hausti nýrri kynslóð stúdenta,
sem hyggja á margra ára nám
innan veggja hans. Hvort sem
þeir koma með hvítan koll úr
einum hinna fjögurra skóla,
sem útskrifa stúdenta hér á
landi eða frá öðrum löndum,
er eftirvænting þeirra mikil.
Viðbrigðin eru mikil að koma
úr hlýlegu fjölmenni mennta-
skólanna út í hið akademíska
frelsi og hinn akademíska næð-
ing háskólanámsins. Þó að sá
hópur, sem stundar nám reglu-
lega í háskólanum gerist æ
fjölmennari, svo að stuðlaberg
háskólans er ekki eins kald-
hranalegt í augum „rússanna“
og það var fyrir tíu til tuttugu
árum, er samt hvergi að finna
föðurlega handleiðslu kennara
með sama hætti og var í
menntaskóla. Margir koma í
háskólann með stóra drauma
og glæstar vonir, en blákaldar
tölur sýna, að dapurlega marg-
ir verða innkulsa í skólanum,
án þess nokkurn tíma að geta
gengið réttir í baki út um for-
dyrið með prófskírteini upp á
vasann. Er þá hætt við, að
stuðlabergsstallarnir verði
grýlukerti þeirra augum og
akademískt frelsi ekkert annað
en miskunnarlaus fallgryfja í
velferðarþjóðfélaginu, sem því
miður hefur dekrað svo við
sum af börnum sínum, að hafa
aldrei orðið fær um að standa
á eigin fótum.
Handbók Stúdenta gefur
byrjun í háskólanum margar
nýtar upplýsingar um námið,
en aldrei verður samt of brýnt
fyrir þeim, að akademískt
frelsi veitir mönnum ekki að-
eins tækifæri til að taka nám
vísindalegum tökum heldur
einig til að fara auðveldlega
í hundana. Skyldi margur vara
sig á því, að fyrsta árið í há-
skóla, er ekki bara til að
slappa af eftir fjögurra ára
menntaskólasetu. Affarasælli
afslöppun er það flestum að
hefja nýtt nám í háskólanum
með fullri festu.
Á okkar öld verður yfir-
völdum æ fleiri háskóla ljóst,
að við háskólanám í dag stunda
ekki einungis menn á við
menningarfrömuði fyrri alda,
sem í þrotlausri sannleiksleit
ruddu vísindum braut fram úr
myrkri og fáfræði. Háskólinn
í dag er miklu fremur verk-
smiðja, sem framleiðir svo-
nefndar „akademískar“ stéttir.
Og ör tækniþróun krefst þess
að þessi verksmiðja auki alltaf
afköst sín. Að vísu er íslenzkt
þjóðfélag ekki enn, sem komið
er, illa haldið af menntamanna-
skorti, og gæti eflaust fengið
færan mann í hvert rúm, ef það
veitti honum mannsæmandi
kjör.
Flestir bandarískir háskólar
starfa með langtum líkara sniði
og menntaskólar en háskólinn
okkar gerir. Á meginlandi Evr-
ópu voru í vor uppi háværar
raddir um, að hert yrði á tíma-
takmörkunum þeim, sem mönn-
um eru sett til að ljúka námi.
Þeirra röksemdir voru, að aka-
demískt frelsi væri af allt of
mörgum notað til áratuga leik-
araskapar í háskólum.
Flestir, sem nýtt nám hefja í
háskólanum, hafa ekki hug-
mynd um, hvernig þeir geti
skipulagt nám sitt á sem bezt-
an hátt. Háskólakennurum er
því mikil ábyrgð á höndum að
reyna að leiðbeina byrjendun-
um eftir megni við skipulagn-
ingu námsins. Þennan ábyrgð-
arhluta geta þeir ekki afgreitt
í fyrstu kennslustund „rúss-
anna“, heldur ber þeim að
minnast leiðbeiningarskyldu
sinnar stöðugt á fyrstu árum
háskólanámsins.
Óhjákvæmileg fylgja nú-
tímaþjóðfélagsins er hinn mikli
fjöldi skírteina og skilríkja,
sem menn verða að hafa á reið-
um höndum við hver vegamót.
Eitt þessara skírteina er próf-
skírteinið. Enginn stundar lengi
nám í háskólanum án þess að
leggja hlustirnar við spámann-
legar bollaleggingar félaga
sinna um það, hvernig próf-
verkefnið verði. Og þá verður
oft hætt við, að slíkar bolla-
leggingar um próf og sálaflíf
prófessorsins teygist ad ab-
surdum og nytsemd námsins
gleymist með öllu. Því meiri
verður skylda hvers háskóla-
kennara að benda mönnum á
þau vinnubrögð, sem megi
verða þeim til sem mests
þroska, hvað séu aðalatriði og
hvað aukaatriði. Á prófessor-
unum hvílir allt námið á enda
sú ábyrgð að efla nemendur
í trausti þess, að prófin verði
skynsamlega úr garði gerð.
Tala innritaðra stúdenta eykst
ár frá ári, og nú eru á tólfta
hundrað stúdentar skráðir í há-
skólann. Þrátt fyrir þennan
mikla fjölda hefur félagslíf
stúdenta dafnað illa. Margir
stúdentar hafa verið innritaðir
í skólann, þó að þeir stunduðu
ekki nám að staðaldri. Önnur
ásjóna hins akademíska frelsis
er, að hver streðar við sitt hey-
garðshorn, og hin íslenzka inn-
hverfa og einstaklingshygigja
fær að búa vel um sig í heila-
búi stúdentanna, en hún hlýtur
að vera óheillavaldur i félags-
lífi stúdenta sem í öðrum fé-
lagsmálum.
Hvar er félagsmálum stúd-
enta komið? Lítum á auglýs-
ingatöflurnar í fordyri háskól-
ans? Deildafélögin virðast sum
hver vinna gott starf, sem meta
ber að verðleikum. Stúdenta-
ráð Háskóla Islands hefur einn-
ig unnið af mikilli einurð sem
hagsmunavörður stúdenta um
langt árabil. En hvar dafnar
almennt félagslíf stúdenta í
ar félagsstarfsemi af skyldu
mynd stúdentafunda og annarr-
tagi? Hvar er Stúdentafélag
Háskóla Islands? Er stúdenta-
ráð og stúdentafélagið eitt og
sama? Hinum almenna stúdent
vefst tunga um tönn við svona
nærgöngulum spurningum um
hans eigin hagsmuni. Og því
miður virðast margir hafa á-
líka hugmynd um stúdenta-
félagið og um jarðvist Ana-
stasíu hinnar gersku. Helzt er
þó, að „rússarnir" hafi ein-
hverja hugmynd, þegar skammt
er liðið frá „rússagildinu“. Þótt
,,bollan“ sé sterk, rekur flesta
næsta mánuðinn minni í, að
stjórn stúdentafélagsins bland-
ar „bolluna“, enda gengur hún
þá venjulega undir réttnefn-
inu bollunefnd.
En hverjum er um að kenna
hin magnaða ódöngun í félags-
lífi stúdenta? Víst verður
stjórn stúdentafélagsins ekki
kennt um, þótt hún fari huldu
höfði mestan hluta ársins. Ein-
staka sinnum eru gerðar til-
raunir til að stofna til fundar-
halda í skólanum, en með litl-
um árangri. Hinir fáu fundir,
sem haldnir eru, eru yfirleitt
einokaðir af sárafáum mönn-
um, sem þjálfun sína hafa
fengið í ungmennafélögum
stjórnmálaflokka. Vissulega er
það ánægjulegt að stjórnmála-
félögin skuli taka að sér að
efla þennan sjálfsaga þátt í al-
mennri menntun, sem þegar á
dögum íslendingasagna var
mikils metinn — og það þó að
lengra aftur væri leitað. Hitt
ber að harma, að skólayfirvöld
nú á dögum vanrækja nám af
þessu tagi gersamlega hér á
landi. Verður því ekki borið
við, að nám í ræðumennsku
eigi ekki heima í skólum, því
að hér er bæði um list og vís-
indi að ræða. Tilraunir ein-
staka félagsstjórna innan há-
skólans eru fyrirfram dauða-
dæmdar sem kák, þar stjórn-
arskipti eru yfirleitt árlega í
félögunum, og allt áframhald
skortir. Þess ber öllu frekar að
minnast, að við fjölda banda-
rískra háskóla fer framsagnar-
listarkennsla fram sem sérstök
námsgrein, og hefur árangur
reynzt mjög góður. Er fróðlegt
að vita, hvort háskólayfirvöld-
in gera ráð fyrir slíkri kennslu
í áætlun sinni um endurskipu-
lagningu háskólans. Ef svo er
ekki, þá væri æskilegt, að þessi
kennslugrein yrði tekin upp
bæði í áætlun og sem raun-
veruleg kennslugrein.