Fálkinn - 17.04.1937, Blaðsíða 8

8
F Á L K I N N
Mgnn SEm lifa. III.
Mark Twain.
„Hláturinn lengir lífið“, segja
menn og flestir meina að það
sje satt. En þá hefir Mark Twain
lengt mcðalæfina betur en nokk-
ur læknir, því að líklega liefir
ekki verið Iilegið eins mikið að
neinu í heiminum samtals, eins
og því sem eftir hann liggur.
Það er talið, að hann sje mesta
kýmnisskáld, sem uppi hafi ver-
ic og hækur lians hafa verið
þýddár á <)ll útbreidd tungumál.
En vitanlega nýtur kýmnin sín
ávalt best á frummálinu, því að
„brandarana“ er sjaldnast liægt
að flytja á aðra tungu. En að
vísu þurfti Mark Twain ekki á
þeim að halda til að vera skemti
legur. Og hann gerði ekki ein-
ungis það að skemta hundruð-
um miljóna. Hann vakti þær
einnig til umhugsunar, því að
ekkert vopn er eins beitt og
skopið.
Mark Twain er gerfinafn. Ær-j
inginn hjet rjettu nafni Samuelf
Langhorne Clemens og fæddist
vestur í Bandaríkjum árið 1835.
Var faðir lians hóndi og baslaði
jafnframt við sveitaverslun, en '
að hvorugu þessu hneigist hug'j
ur Mark Twains. Hann rjeðst ■
tólf ára gamall í prentnám og
lauk náminu og stundaði iðnina
í nokkur ár, þó að lionum hund-
leiddisl hún. Rjeðst hann þá á |
hát á Missisippi og komst svo}
langt að verða hafnsögumaður
þar, 22 ára gamall. En ekki
toldi hann þar lengi. Um eitt
skeið varð hann gullnemi, en \
ekki varð hann loðinn um lóf-:
ana á því. Svo flæktist hann
vestur i vesturríkin og komst i
þar að litlu hlaði sem frjetta-
snati. Hann hafði lipran penna
og árið eftir rjeðst hann að
stóru blaði i New Orleans og
skrifaði þar skipafrjettir frá
Missisippifljótinu undir nafninu
Mark Twaiu. Það var hróp karl-
anna á fljótinu þegar þeir voru
að lóða og fundu tveggja faðma
dýpi — merkið tveir á lóðlín-
unni. Þrítugur komst hann vest-
ur á Kyrrahafsströnd, til Kali-
forníu og varð frjettamaður
þar, en freistaði siðan gæfunn-
ar við gullgröft. Hann sigldi til
Sandvicheyja og eftir að liann
kom þaðan reyndi hann að hafa
ofan af fyrir sjer með því
að halda kvöldskemtanir og lesa
upp gamansögur. Fólk hló að
honuin, en ekki á þann hátt
sem homun líkaði — það hló
að því hve liann las illa.
En fyrir rjettum 70 árum er
hann kominn í ferðalag til Mið-
jarðarhafslanda og sú ferð rjeð
giftu hans. Því að það voru
pistlar hans úr þeirri ferð, „In-
nocents Abroad“, sem gerðu
hann heimsfrægan. Bókin kom
út 1869 og varð heimsfræg og
Mark Twain gat hætl að svelta.
Til frekari fullvissu giftist hann
þó um sama leyti forrikri stúlku
og ritstjórn fjekk hann að blaði
einu í Buffalo og gegndi henni
i tvö ár, en við lítinn orðstír,
að því er hann segir sjálfur.
Ilann settist að í Hartford i
Coiiecticut þegar hann giftisl og
lifði þar i ástriku lijónabandi til
dauðans. Unni hann konu sinni
mikið og var hinn hesti heimil-
isfaðir, þó að stundum væri
hann nokkuð utan við sig. Blöð-
in sóttust eftir að fá hann til
að skrifa og horguðu nú betur,
en þegar hann var að bjóða
frjettirnar frá Missisippi. En að-
alhlutverk Mark Twains eru
sögusöfnin „Adventures of Tom
Sawyer“ sem kom út 1876 og
„Adventures of Huckleherry
Finn“ er kom út 1885. Þessar
ijækur liafa verið þýddar á
fjölda lungumála eins og hin
fyrsla, sem gerði hann frægan.
Það eru ekki sist þessar tvær ný-
nefndu hækur, sem hafa verið
lesnar milcið af unglingum, þvi
að þær eru mjög við hæfi stráka
á prakkaraaldrinum þó að grá-
skeggjaðir öldungar geti líka
velst um af hlátri að þeim og
orðið ungir í annað sinn. Mark
Twain hefir afarskarpa athug-
unargáfu og óviðjafnanlega
snilli i því að sjá það kátbros-
lega í flestum atvikum, og fram-
setning lians er svo óviðjafnan-
leg, að þar hefir enginn komist
framar. Enginn höfundur hefir
gert lesendum sínum ljettara í
skapi en hann.
:'i Það var nýtt svið i bókmenta-
heiminum, sem Mark Twain
tileinkaði sjer — hann nam
land, sem áður var óhygt. Síðan
hans daga hafa margir fetað í
fótspor hans og enn er hann
læriineistari kýmnishöfundanna
þeirra sem á annað horð viður-
kenna nokkra lærimeistara. En
hann var jafnframt refsandi og
húðfletti það sem aflaga fór svo
eftirminnilega, að það gat eng-
inn gert betur. Það logsveið
undan vendi hans, þegar liann
vildi flengja.
Sagt er að Mark Twein hafi
Bnð samtfðgpinnar. 111.
Pompeo Alolsi.
I samhandi við slyrjöldina
í Abessiníu var þessa manns
oftar getið en flestra annara.
Hann hafði það erfiða hlutverk
að halda uppi vörnum fyrir að-
gerðir ítala á fundum alþjóða-
ráðsins — og það var ilt verk.
Aloisi barón er talinn slyng-
asti stjórnmálamaður ítala i
utanríkismálum. Hann er líka
þeirra elstur, fæddur i Róm ár-
ið 1875 af „svörtum aðli“, þ. e.
faðir hans var embættismaður
i páfagarði. Aloisi fór 12 ára á
sjóliðaskólann, en á stjórnmála-
l)rautina komst hann er hann
var skipaður „marine-attaché"
við sendisveitina í Paris 27 ára
gamall. Hann afrjeð að halda
áfram á þeirri hraut og í París
þótti honum gott að vera, enda
dvaldi hann þar þrettán ár.
Móðir hans var frönsk og konu
fjekk hann af frönskum ættum.
Og Foleo sonur lians var stjórn-
arerindreki í París.
Þegar stríðið hófst fór Aloisi
lil Ítalíu og gerðist liðsforingi.
En hrátt var honum falin frjetta
njósnarstarfsemi flolans. Hann
gegndi því starfi m«ð svo mikl-
um dugnaði, að aðmírállinn
Thaon di Revel sagði að hann
hefði unnið stærra afrek en að
sigra í stórri sjóorustu, er hon-
um tókst að stela gögnum njósn-
arans Mayer í Ziirich, og hand-
sama ítölsku njósnarana í ítalíu
sem höfðu unnið mörg hermd-
arverk og sökt skipum.
Hann varð formaður frjetta-
deildarinnar á friðarfundinum
í Versailles og 1920 varð hann
sendiherra í Khöfn, en gegnum
hana gengu samningaruir við
sjálfur verið manna viðkvæm-
astur fyrir skopi. Það er ekkert
ólíklegt. Til þess að vita hvað
það var þurfti liann sjálfur að
þekkja verkanir þess. En skop-
ið var i hans hendi ekki fyrsl
og fremst hlátursmeðal, heldur
var það ekki síður vopn til þess
að laga það sem aflaga fór,
hæta mennina, eyða hleypidóm-
um og beina tilverunni inn á
nýjar brautir.
Rússa, er Italir viðurkendu þá
fvrstir manna sem löghelgað ríki.
Hann samdi um framtíð Memel,
varð sendiherra i Bucarest, það-
an fór hann til Durazzo og
gerði Albaníu að ítölsku skugga-
ríki á tveimur árum; síðan til
Japan sem sendiherra og þar
skrifaði hann hók um japanska
lisl og safnaði listaverkum og
1929 varð hann sendiherra hjá
Tyrkjum í Ankara. Þremur ár-
um siðar gat hann lagt fvrir
Mussolini uppkast að vináttu-
samningi við Tyrki, sem juku
mjög áhrif ítala í austanverðu
Miðjarðarhafi. Og nú kvaddi
Mussolini liann heim, 1932, og
gerði hann að forstjóra utan-
ríkisráðuneytisins og aðalfull-
Irúa Ilala i alþjóðasambandinu.
í þeirri stöðu hefir hann m. a.
unnið eitt afreksverk. Það er
lalið honurn að þakka fremur
en nokkrum manni öðrum, að
viðskifti Frakka og Þjóðverja
um Saar urðu friðsamleg. Og
Láðir aðilar voru ánægðir með
hann.
Aloisi harón er frægur fyrir
])að, hve málstirður hann er.
VITTORIO MUSSOLINI
elsti sonur einvaldsherrans giftist ný-
lega stúlku, sem heitir Orsala Bu-
voli. Hjer eru brúðhjónin. Vittorio
er flugliðsforingi og var í hernaðin-
um í Ahessiníu.
TVEIR GAMLIR KUNNINGJAR
Réykvikinga sjást hjer á myndinni,
Það eru þeir Cliarles Lindbergh og
Italinn Balbo, sem hittust nýlega í
Bómaborg.