Fálkinn - 29.11.1946, Blaðsíða 4

I
%
4
FÁLKINN
Hjá Belgíukonungi í útlegðinni.
Fangelsisvistin í Þýzkalandi
Eg sat í sófanum við arininn,
milli Josephine prinsessu og Baud-
oin, sem var að segja frá arninum
í Ciergnonhöllinni, þar sem þau
höfðu dvalið fyrstu stríðsárin, öðru
hverju. En Josephine talaði mest
um Laeken og þá staði í garðinum
þar^ sem hún hafði leikið sér sem
barn. Það skein löngun úr augum
liennar.
— Já, það vœri gaman að fá að
koma heim aftur! Mér finnst svo
skelfing langt síðan ég fór, árin sem
liðin eru síðan, svo óttarlega löng.
Mikið eigið þér gott, monsieur, að
mega fara heim hvenær sem þér
viljið! Hún horfði hugsandi á mig.
— Mér dettur oft í liug nokkuð,
sem ég hefi lesið, það er víst eftir
Byron: „Af öllum föngum er þeim
mest vorkunn, sem eru fangar land-
flóttans."
Þetta var sannarlega lesin ung
stúlka. Eg virði fyrir mér fínlegt,
milt andlitið, og aftur finn ég hve
lík liún er Ástríði drottningu, móð-
ur sinni. Sama röddin, sami á-
kveðni hreimurinn. Og fjörlegar
hreyfingar hennar og handapat eins
og hjá móður hennar. Eg spurði:
„Prinsessan man víst eftir móður
sinni?“
„Eg var ekki nema sjö ára þegar
við misstum hana, en ég man hana
vel.... á þúsund myndir af henni
í huganum! Eg sé hana greinilega
fyrir mér og heyri hana tala við mig
og mest þykir mér gaman að einni
endurminningu frá Stuyvenberg, þeg-
ar hún var að tina blóm úti i garði.
Eg var með henni og hún rétti
blómvöndinn til mín og hló þegar
ég stakk nefinu inn á milli blóm-
anna. .. . Síðan fór hún inn og rað-
aði blómunum í glösin og kerin.
Hún gerði það sjálf á hverjum
degi.
Josephine leit á stjúpu sína. „Við
tölum svo oft um hana,“ sagði hún
lágt.
de Réthy prinsessa hélt áfram.
Öll börnin hafa sínar minningar um
Ástríði drottningú, og það er það
dýrmætasta sem þau eiga. Mér finnst
endurminning'ar Josephine vera svo
fallegar.“
Unga stúlkan fór út og kom aft-
ur með skrín með þremur hólfum,
fóðrað með marokkíni, opnaði það
og sýndi mér. Eg rak augun i smá-
mynd, málaða á fílabein, af Ástríði
drottningu. „Hún var svo falleg!“
sagði dóttirin blátt áfram. Svo los-
aði hún myndina og‘ sýndi mér
það sem lá á bak við, silkimjúkan,
jarpan hárlokk.
Svo lagði hún nistið varlega sam-
an aftur og tók báðum höndum um
það. „Eg hefi það alltaf með mér.
Hvar sem ég fer þá læt ég það
standa á borðinu við rúmið mitt.
Og ég bið fyrir henni á hverju
kvöldi.“
Hún stóð upp og fór með hinn
dýra minjagrip móður sinnar inn
á herbegið sitt. Nú bað ég de Réthy
prinsessu að segja mér sem gleggst
af því er liún og börnin voru flutt
sem fangar til Þýskalands. Þáð
var ömurleg endurminning, ég vissi
það og bað afsökunar, en hún leit
spyrjandi til konungsins. Hann kink-
aði kolli og sagði aðeins: „Segðu
frá!“
Og svo byrjaði hún: „Til þess að
setja yður inn i þetta verðum við
að hverfa til dagsins, sem Banda-
menn gerðu innrásina í Frakkland, 6.
júni 1944. Sama daginn kom þýski
varðstjórinn í Laekenhöll til manns-
ins mins með skipun frá Hitler, að
öryggis vegna yrði að flytja hann til
Þýskalands. Þér munið að konungur-
inn mótmælti þessu eindreg'ið, bæði
skriflega og munnlega, og að þau
mótmæli hafa fundist i skjölum Kie-
witz ofursta. En þau mótmæli voru
áhrifalaus og konungurinn liafði að-
eins fárra tíma fyrirvara. Hann not-
aði þá aðallega til þess að segja mér
fyrir um hvernig ég ætti að fara að.
Fyrst og fremst yrði ég að láta senda
eftir börnunum, sem þá voru i Cier-
gnonhöll, og síðan ekki sleppa þeim
úr augsýn.
„Voru öll börnin þar?“
„Já, sonur minn, sem þá var ekki
nema rúmlega ársgamall, var þar líka
með fóstru sinni. Kl. 7 morguninn
eftir hélt Kiewitz ofursti af stað með
konunginn, en ég varð eftir i Laeken
ásamt Elisabetu drottningu. Sama
dag kom Bunting nokkur majór frá
Gestapó til mín og sagðist hafa feng-
ið skipun frá Himmler um að fara
þegar með mig og börnin fjögur
til Þýskalands. Átyllan var sú sama:
þetta var gert til öryggis. Við átt-
um að fara um kvöldið, i okkar
eigin bifreiðum og með okkar bil-
stjóra, en hafa þýska hermanna-
fylgd. Þér skiljið hve órótt mér
varð, og ég færðist eindregið und-
an að fara. „Þér farið, og það strax
í kvöld“, svaraði Bunting. „Hvorki
þér eða ég höfum leyfi til að ræða
þær skipanir, sem Himmler hefir
gefið. Gerið svo vel að gefa þjón-
ustufólkinu yðar þegar skipanir við-
víkjandi ferðalaginu!“
Eg færðist enn undan og endir-
inn varð sá að ég skipaði mannin-
um að fara, en hann móðgaðist
mikið. Eg einsetti mér að sýna
neikvæða andstöðu frá fyrstu, og
fyrir tilviljun gafst mér færi á að
tala um þetta við manninn minn
líka og liann var mér sammála.
Eins og ég sagði liafði verið farið
með liann um morguninn, en ein-
hverra hluta vegna hafði föruneytið
numið staðar við Ciergnon, og stóð
konungur nokkra tíma við í höllinni.
Og þaðan var símasamband til Lae-
ken, sem Þjóðverjar vissu ekki um.
Þessvegna hringdi maðurinn minn
alveg óvænt til mín, til að kveðja
mig enn einu sinni. Og nú gat ég
sagt honum frá kröfu Buntings og
hverju ég hefði svarað. Hann sagði
mér að ég skyldi ekki undir neinum
lcringumstæðum láta undan.
Eins og þér máske vitið sagði
Kiewitz honum nokkrum tímum síð-
ar frá kröfu Himmlers, að ég og
börnin skyldu flutt til Þýskalands.
Leopold mótmælti því eindregið, en
það stoðaði eklcert. Daginn eftir
kom Bunting aftur. Ilann sagði að.
ég íæri til Þýskalands klukkan 9
um kvöldið, hvort sem ég vildi eða
ekki. Vildi ég ekki gefa þjónunum
fyrirskipanir þá mundi hann gera
það sjálfur. Svo fór hann 'og hann
var ekki fyrr kominn út en ég
kallaði á fólkið. Þegar Bunting færi
að skipa því fyrir ætti það að gera
allt til að tefja fyrir. Við byrjuðum
með því að fela alla bílana. Fimm
bilum komum við undan og livert
haldið þér? Upp á aðra hæð í höll-
inni. Hún er afar stór og með því
að leggja borð á stigana gátu bílarn-
ir ekið upp i salinn þar, þegar ýtt
var á eftir þeim. Fangaverðir oltlc-
ar uppgötvuðu aldrei hvað orðið
hefði af bílunum, og þeir stóðu
þarna þangað til Belgía varð frjáls.
Eg hafði ráðgast við Elísabetu
drottningu og við urður ásáttar um
að senda mótmælaskeyti til þýsku
hernámsstjórnarinnar. Bunting kom
ekki aftur um kvöldið en símaði til
mín. í fyrramálið kl. 6 verður lagt
af stað, sagði hann í símanum, og
í þetta skifti varð það úr, hvað
sem ég sagði og gerði. Hann var
hvítur af vonsku þegar hann kom
cn ég hélt að hann mundi ekki
beita ofbeldi fyrr en í síðustu lög.
En liann lét varðlið umkringja höll-
ina og setti S.S.-menn við allar dyr.
Eg gerði boð eftir öllum mestu
áhrifamönnum, sem ég þekkti, Van
Roey kardinála, Jamar forseta hæsta
réttar og liinum opinbera ákæranda.
Cornil. Eg útskýrði fyrir þeim hvað
Þjóðverjar hygðust fyrir með kon-
ungsbörnin og mig, en rétt á eftir
kom Bunting með fjölda S.S.-manna
á mótorhjólum. Þeir röðuðu sér vi.ð
aðaldyrnar og Bunting sagði: „Þér
hafði klukkutíma til að búa yður!“
de Rétliy prinsessa dró djúpt
andann og hélt svo áfram: „Eg' fer
ekki! svaraði ég, og þá sagði hann:
„Eg er ábyrgur gagnvart Hinnuler
og mun framkvæma skipanir lians.
En þér berið sjálf ábyrgðina á því
sem skeður, ef þér þrjóskist!“ —
Siðan skipaði hann mönnum sinum
að aka fram bifreiðunum og gera
allt ferðbúið. Því miður liafði okk-
ur ekki gefist tími til að fela alla
Frá Hollandi. — / stríðinu eyðilögðu
Þjóðverjar stífluskurðina við Ymui-
den, en skurðakerfið þar hefir verið
hið stærsta í lieimi. Nú hafa Hol-
lendingar hafist handa um endur-
byggingu þess, og henni er að mestu
lokið, svo að hægt hefir verið að
opna það. Myndin er frá hátíða-
höldunum í sambandi við opnunina
og stærsta skip Hollands, „Oranía“,
er að sigla í gegn.