Fálkinn - 14.03.1962, Blaðsíða 25

af nóttina hjá konum sínum og börn-
um, og voru lítt óttaslegnir, því að
margir hugðu skip þessi vera varnar-
skip Danakonungs, sem áttu að vera
hér við land. En þeir sem varkárastir
voru, fluttu þegar um kvöldið fjármuni
sína og björg í fylgsni til öryggis, ef illa
skyldi fara.
Tyrknesku reyfararnir hafa vitað um
varnarvirkið í Vestmannaeyjum og ver-
ið þess vísir, að hægt var að verja þeim
höfnina, ef forusta væri örugg í landi.
Níumenningarnir hafa sagt þeim frá
því, enda verið þar fullkunnugir, þar
sem einn þeirra var íslenzkur. Þegar
ræningjaskipin komu undir Heimaey,
ætluðu ræningjar fyrst að leita til hafn-
arinnar og láta eitt skipið fara fyrir, en
hin tvö fylgja á eftir og njóta skjóls frá
því, ef eyjamenn skytu af fallbyssun-
um. En við þessa ráðagerð hættu ræn-
ingjarnir. því að einn nímenninganna
kvaðst vita um öruggan lendingarstað
við eyna, þar sem ekkert yrði til fyrir-
stöðu og vörnum ekki komið við. Má af
þessu ráða meðal annars. að íslenzkur
maður hefur verið í þeirra hópi, sem
mjög var kunnugur öllum staðháttum
og sjólagi við Heimaey, og að sögnin
um íslendinginn, sem áður var getið er
rétt. Ólíklegt er, að enskir menn, þótt
kunnugir hafi verið við eyjar, hafi vitað
svo gjörla um lendingarstaði og aðra
staðhætti eins og raun ber vitni um.
Þegar ræningjaskipin sneru frá höfn-
inni, fóru þau suður með Urðum og
hurfu fyrir Foldirnar. Eyjamenn fylgd-
ust með þeim og fékk Laurits Bagge
kaupmaður sér hest og reið suður Fold-
ir. Sumir héldu að hættan við land-
göngu reyfaranna væri liðin hjá, en
brátt kom í Ijós, að það voru tálvonir
einar. Skjótlega komust gæzlumennirn-
ir á snoðir um, að mannaðir bátar voru
settir út frá skipunum. ætlaðir til land-
töku. Var þá sent eftir mönnum til varn-
ar og fól Bagge kapteininum á danska
kaupfarinu, sem nýkomið var til eyja
að sjá um framgang þess. Fyrst leituðu
ræningjarnir lands í Kópavík milli Sæ-
fjalls og Kervíkurfjalls, en þar er lend-
ing góð, en eigi fært öðrum en vönum
bjargmönnum að komast þar upp. Sáu
ræningjar brátt, að þar var of áhættu-
samt að lenda og reru bátunum suður
fyrir Litlahöfða og suður með Svörtu-
loftum og lentu við tangann suður af
Brimurð, og ber tanginn síðan nafnið
Ræningjatangi, þar sem ræningjarnir
tóku land.
Landtaka er þarna mjög slæm og
alls ekki hægt að lenda þar nema sjór
sé ládauður. Engir vissu til, að þar
hefði verið lent áður. En í blíðviðri sum-
arsins er þarna sæmilegur lendingar-
staður og auðvelt að athafna sig, jafn-
vel fyrir lítt kunnuga menn. Lendingin
gekk tálmunarlaust hjá ræningjunum,
og sáu eyjamenn og foringi þeirra,
danski kaupmaðurinn, að hér yrði ekki
framar rönd við reist. Kaupmaður
hleypti samt af byssu til að sjá, hvern-
ig ræningjunum yrði við, en þeir létu
sér lítt bregða við og voru hinir víga-
legustu. Að svo búnu reið kaupmaður
sem harðast aftur til Dönskuhúsa og
hóf undirbúning til að komast undan
til lands.
Það er af kaupmanni að segja, að
hann tók opinn bát, er var á höfninni
við festar og flutti í hann heimafólk sitt,
og fékk sér til fylgdar nokkra knálega
sjómenn og reri lífróður til lands. Skip-
stjórinn á danska kaupskipinu sneri til
skips síns og gekk svo frá því, að það
yrði ekki að notum fyrir ræningjanna.
Að svo búnu tók hann skipsbátinn og
lét skipverja róa sem ákafast í áttina
til lands. Þegar ræningjarnir náðu nið-
ur að höfninni. voru bátarnir báðir
horfnir fyrir Yztaklett og úr augsýn.
Náðu þeir farsællega til lands, og fluttu
þangað hin illu tíðindi, sem voru að
gerast í Vestmannaeyjum.
Eftir landtökuna æddu ræningjarnir
hinir vígalegustu í áttina til kaupstaðar-
ins. Þeir voru vel vopnaðir. Búnir byss-
um og ýmsum smærri lagvopnum. Þeir
óðu um eins og svangir úlfar og var
ekkert ófært. Þeir klifu kletta og björg
og þefuðu uppi fólkið í hinum leynd-
ustu fylgsnum og felustöðum. Á leiðinni
til Dönskuhúsa rændu þeir fólkinu á
bæjunum, sem urðu á leið þeirra. Flesta
bundu þeir og sóttu síðar, en þá sem
sýndu mótþróa eða stympuðust við
drápu þeir á hinn grimmilegasta hátt,
limlestu og píndu, Stundum hjuggu þeir
líkamina í spað, eftir að öll lífshræring
var horfin. Alls er talið að þeir hafi
drepið yfir þrjátíu manneskjur í Vest-
mannaeyjum, jafnt konur og börn sem
fullorðna og hrausta karlmenn.
Eins og nærri má geta urðu Eyja-
menn felmtfullir og vissu varla sitt
rjúkandi ráð. Margir leituðu í fylgsni,
sérstaklega í hellum og gjótum í hömr-
um og björgum. Sumir fundu öruggt
skjól, þar sem þeir urðu ekki fundnir
eða til þeirra náð. En ræningjarnir voru
furðu fundvísir að þefa fólkið uppi, og
skutu suma til bana uppi á sillum í
hömrum eða í skútum í björgum. Allt
atferli þeirra var hið hroðalegasta og er
varla hægt að lýsa með orðum. Næstu
daga leituðu þeir að fólki og færðu til
Dönskuhúsa, þar sem það var geymt,
þangað til ræningjarnir drógu þar úr
blómann af fólkinu og færðu til skips.
Ræningjarnir reyndust hinir fimustu
bjargmenn og létu ekkert aftra sér, ef
von var til að ná í manneskju. Þeir
klifruðu um hamra og björg, fjöll og
urðir. Margir höfðu flúið upp í Fisk-
hella, þar sem Vestmannaeyingar
geymdu fisk sinn, og var mjög örðugt að
komast þangað. Ræningjarnir klifruðu
þangað upp og náðu meiri hluanum af
fólkinu, sem þar fólst. Ræningjarnir
brenndu Landakirkju og rændu hana
skrúða hennar og öðru fémætu, en eigi
tóku þeir kirkjuklukkurnar. Þeir báru
eld að bænum á Ofanleiti, eftir að hafa
rænt þar prestinum konu hans og börn-
um. Var prestkonan ólétt og alveg kom-
' in að falli, enda fæddi hún barn í hafi
á 11. degi eftir að siglt var frá Vest-
mannaeyjum.
4.
I Vestmannaeyjum voru tveir prestar
eins og lengi síðar. Ofanleitispresta-
kalli þjónaði Ólafur Egilsson. Hann er
talinn fæddur árið 1564, en fékk Ofan-
leiti um 1594. Hann var sonur Egils
Frh. á bls. 33.
FÁLKINN 25