Fálkinn - 22.03.1965, Blaðsíða 19

fyrir vökurnar aftur á heim-
leiðinni. Ég get sagt þér svona
okkar á milli, að það var
ósjaldan sem konan mín spurði
mig, hvers vegna ég verzlaði
ekki eins og hinir karlarnir.
En sem sagt ég varð að sofa.“
„Er það rétt, Jón, að íslenzk-
ir togaraskipstjórar hafi verið
sjókaldari en kollegar þeirra
meðal annarra þjóða?“
„Nei, það get ég ekki meint.
Ég held að þýzku skipstjórarn-
ir hafi verið þeir alsvölustu, og
ég kynntist líka mörgum bráð-
duglegum og ágætum brezkum
togaraskipstjórum.“
„Hvernig gekk togurunum
að „trolla“ á hrauninu hérna
sunnanlands áður en flotvarp-
an kom til sögunnar?“
„íslenzkir togaraskipstjórar
sýndu leikni og útsjónarsemi
og komust fljótt upp á lagið
með að fiska við og upp á
hrauninu. Aðalgaldurinn var að
stytta á vírunum þannig, að
það myndaðist nokkurs konar
flotvarpa, og rifrildi var alls
ekki eins algengt og við hefði
mátt búast.“
„Þú fórst á fragt- og varð-
skip eftir seinna stríðið og
hvernig fundust þér umskipt-
in?“
„Það var ekki nærri eins
spennandi, sér í lagi eftir að
nýju tækin komu. Segja má,
að þetta hafi verið alveg
áhyggjulaust líf. Ég hef annars
aldrei siglt eftir radar á fiski-
skipi.“
Það er liðið langt á kvöld,
og við Jón höfum margt spjall-
að, þó að allt hafi ekki lent
á blaðið, og ég hef fengið að
heyra ýmis leyndarmál togara-
skipstjórans, sem væri freist-
andi að festa í letur, en það
var nú aldrei meiningin að
bregðast trausti sjómannsins,
svo að það verður að liggja í
þagnarrúmi. Að lokum spyr ég:
„Hvernig ætlarðu svo að slá
botn í þetta spjall okkar, kunn-
ingi?“
Hrein landráð
EGAR við gengum um
Reykjavíkur- og Hafnar-
fjarðargötur eftir stríð og virt-
um vandlega fyrir okkur það
sem fyrir augu bar, þá voru
þau ekki mörg mannvirkin,
sem ekki mátti að einhverju
leyti segja að hafi komið beina
leið úr trollpokanum. Ég veit
ekki, hvar við íslendingar stæð-
um í dag, ef enginn hefði tog-
arinn komið hingað til lands-
ins, og ég segi fyrir mig, að
ég fyllist réttlátri reiði og
gremju, þegar illa gefnir land-
krabbar og jafnvel sjómenn eru
að læða þeim andstyggilega
áróðri að þjóðinni, að hlutverki
togaranna sé lokið fyrir íslend-
inga. Það kalla ég hrein land-
ráð. Tími togaranna kemur
aftur vertu viss.“
Og þegar Jón talar þessi
síðustu orð, þá heyri ég að hon-
um er mikið niðri fyrir og það
er raunar í fyrsta skipti í þessu
samtali okkar, sem ég merki
að hann haggist.
Ðapurlegt . . .
AÐ hafa liðið nokkrir da'g-
ar síðan við Jón lukum
samtali okkar á Vesturgötunni
og mér er gengið niður á
Hafnarfj arðarhöfn. Dumbrauð-
ur ryðkláfur liggur njörfaður
við „kantinn". Þessi kláfur er
ekki ýkja gamall og bar eitt
sinn það virðulega nafn ný-
sköpunartogari. í eina tíð var
Hafnarfjörður mesti togaraút-
gerðarbær landsins, að minnsta
kosti miðað við mannfjölda, en
nú er með mestu harmkvælum
hægt að halda tveim þeirra
úti á veiðum, hinir eru annað
hvort seldir, eða þá að þeim
hefur verið lagt til að rústast
niður og verða einhvern daginn
seldir til útlandsins í brotajárn.
Það er dapurlegt að horfa á
ryðhrúguna við Hafnarfjarðar-
bryggju og vita, að þær skipta
tugum á landinu og mér renn-
ur í skap, þegar mér verður
hugsað til þess, að fyrir rúm-
um tveim árum sá ég einn
af „uppgjafatogurunum“ okkar
kominn undir norskt flagg,
berandi fullfermi af síld til
Noregs, upp skveraður og fínn,
eins og hann hafi aldrei til ís-
lands komið.
Þegar jafnvel svo er komið,
að við landkrabbarnir finnum
til, þegar við sjáum þessi áður
glæsilegu skip orðin eins og
afsláttarbikkjur öllum til ama
og óyndis, þá getur maður
ofurlítið gert sér í hugarlund
tilfinningar þeirra manna, sem
háð hafa harða lífsbaráttu oj
átt alla sína afkomu undir vel-
ferð þessara skipa. Eins og
bóndanum þótti sárt að sjá
reiðskjótann orðinn gamlan, af-
skiptan húðarjálk, þá hlýtur
þó enn sárara að vera fyrir
skipstjórnarmenn að sjá glæsi-
leg og velbúin skip grotna og
rústa niður annað hvort bundin
við bryggju eða liggjandi á
legu.
Þegar ég eftir á rifja upp
samtal okkar Jóns verður mér
sérstaklega minnisstætt, með
hve miklum hlýleik hann tal-
aði um skipin, sem hann hafði
verið á og það þarf ekki annað
en sjá Jón Otta til að komast
að raun um, að það hefur far-
ið vel á með honum og skip-
unum, því að enn sést varla
hvítt hár á höfði eða hrukka
í andliti. Einu sjáanlegu merki
aldurs, þ. e. a. s. stokk til að
ganga við vegna fótbrotsins,
hefur hann fengið í landi en
ekki á sjónum. Það er hressandi
að spjalla við menn eins og
Jón, sem þrátt fyrir niðurlæg-
ingu átrúnaðaratvinnugreinar
hans hefur trú á framtíðina og
fólkið sem byggir landið. ★ ★
X •
i
■ ■■■ ' ■■■
.
;;■ .

^ ■■■■■■:''

wsmt
: \'y
.■ ; .
<1 IÍ: 1
•' i
: ' ! • I ?\\ ;
* i
m

't' ; v>\