Fréttablaðið - 12.12.2009, Side 21

LAUGARDAGUR 12. desember 2009 21
UMRÆÐAN
Jón Halldór Guð-
mundsson skrifar um
skatta
Þegar lög nr. 50/1988 um virðisaukaskatt voru
lögfest á Alþingi Íslend-
inga var þeim ætlað að
leysa af hólmi lög um
söluskatt sem höfðu verið
í gildi síðan 1960. Í athuga-
semdum með lögunum voru ein
rökin fyrir upptöku á virðisauka-
skatti í stað þágildandi söluskatt-
slaga að uppsöfnun á söluskatti átti
sér stað sem raskaði með ófyrir-
sjáanlegum hætti samkeppnis-
stöðu einstakra atvinnugreina.
Með tilkomu virðisaukaskattskerf-
isins átti virðisaukaskattur að eyða
sjálfkrafa flestum göllum sölu-
skattskerfisins. Virðisaukaskattur-
inn átti að vera hlutlaus gagnvart
atvinnulífinu og einstökum grein-
um þess. Tilkoma hans átti hvorki
að ívilna né íþyngja einstökum
greinum atvinnulífsins.
Frá því að virðisaukaskattur-
inn var lögfestur hafa fólksflutn-
ingar verið undanþegnir. Þeir sem
stunda fólksflutninga njóta því
ekki þeirra tilætluðu kosta sem
virðisaukaskatturinn átti að hafa
á atvinnulífið, þ.e. að hann safnist
ekki upp. Fólksflutningafyrirtæki
(rútufyrirtæki) kaupa
mikið magn af eldsneyti,
olíum og öðrum aðföngum;
allt ber þetta virðisauka-
skatt sem safnast upp hjá
fyrirtækjunum. Þó er að
finna undanþágu frá þessu
í reglugerð nr. 686/2005,
um tímabundna endur-
greiðslu 2/3 hluta virðis-
aukaskatts vegna kaupa
eða leigu hópferðabif-
reiða. Geta fyrirtæki sem
hafa leyfi til fólksflutn-
inga í atvinnuskyni sótt um endur-
greiðslu að uppfylltum ákveðnum
skilyrðum en þau eru að viðkom-
andi hópbifreið verður að vera
nýskráð á tilteknu tímabili ásamt
því að uppfylla EURO-mengunar-
staðal Evrópusambandsins. Hefur
þetta leitt til þess að meðalaldur
fólksflutningabifreiða Íslendinga
hefur lækkað umtalsvert.
Á 116. löggjafarþingi 1992 var
lögð fram þingsályktunartillaga
þess efnis að taka upp nýtt skatt-
þrep sem og fækka þeim undan-
þágum sem voru í gildi. Þetta nýja
skattþrep átti að bera 14% virðis-
aukaskatt og átti að leggjast meðal
annars á ferðaþjónustu, þ.e. hótel-
gistingu og fólksflutninga að frá-
töldum leiguakstri fólksbifreiða.
Rökin fyrir því að gera fólksflutn-
inga skattskylda voru meðal ann-
ars að fólksflutningar væru skatt-
lagðir víða í OECD-ríkjunum.
Þetta átti að koma til framkvæmda
1. janúar 1994 en einhverra hluta
vegna var horfið frá því að þetta
tæki gildi vegna fólksflutninga.
Mikið er um undirboð í grein-
inni og geta fyrirtæki skýlt sér
á bak við það að ekki er greiddur
virðisaukaskattur af þeirri þjón-
ustu sem þeir bjóða upp á og því er
lítið sem ekkert eftirlit með starf-
semi þessara fyrirtækja. Er slíkt
athæfi til þess eins að verða sér úti
um skyndihagnað og eru mýmörg
dæmi þess að þeir sem stundi slíkt
undirboð stundi líka kennitölu-
flakk. Endar þetta óhjákvæmi-
lega með því að þjóðfélagið þarf
að blæða fyrir þessa gjörninga.
Í greinargerð með lögunum
segir að með innheimtu á virðis-
aukaskatti felist ákveðið sjálfvirkt
öryggi þar sem greiddur skattur
komi til frádráttar innheimtum
skatti hjá öllum öðrum en endan-
legum neytanda. Með þessu myndi
undandráttur minnka þar sem sá
sem dregur veltu undan virðis-
aukaskatti kemst ekki hjá því að
greiða skatt sjálfur af aðföngum
sínum.
Með því að leggja virðisauka-
skatt á fólksflutninga er komið
í veg fyrir þá uppsöfnun sem á
sér stað ásamt því að eftirlit með
þessari starfsemi myndi aukast til
muna. Væru fólksflutningar sett-
ir í lægra skattþrepið eins og lagt
var upp með í þingsályktunartil-
lögunni, þ.e. 7%, þyrftu fyrirtæk-
in ekki að hækka gjaldskrá sína
þar sem sá innskattur sem hlýst
af kaupum á aðföngum gengi upp
í innheimtan útskatt.
Höfundur er viðskiptalögfræðing-
ur og með MA-gráðu í skattarétti.
Virðisaukaskatt á fólksflutninga
UMRÆÐAN
Lúðvík Kaaber skrifar um
Arion-banka
Nafn Arion-banka er óheppi-legt (nema áfram skuli hald-
ið á sömu braut). Að vísu er nafnið
grískt. Það kann að benda til þess
að um véli klassískt menntaðir
heiðursmenn, er þjóni virðulegu,
vel stæðu fólki sem auðgast hefur
skammlaust og stendur á gömlum
merg – à la Danske Bank og fleiri.
En grennra má skoða.
Arion er sagður hafa verið
ljóðasöngvari á 7. öld fyrir Krist,
og eiga heiðurinn af að hafa fyrst-
ur sungið lof Díonýsusar, goðs
hömluleysis, nautna og fýsna.
Kunna þau tengsl að hafa átt vel
við íslenzka banka til skamms
tíma, en eru óheppileg ef nú skal
breyta um kúrs. Að vísu var Arion
sennilega aðeins þjóðsagnaper-
sóna, en goðið sem hann á að hafa
lofað var í hávegum haft meðal
svallara, bósa og drósa í orgíum
síðari alda þar til ráðamenn, trú-
aðir á Guð, lögðu slíkt af. Eins fór
um Hrunadansinn norður hér þar
til ráðamenn, trúaðir á Mammon,
tóku hann upp aftur.
En nú er þeim dansi lokið og
tímabært að taka upp ný nöfn.
Ráð er að velja þau vel, sérstak-
lega þó ef renta á að fylgja. Eins
og fallinn banki hafði Arion vit á
að syngja líka lof Appollóns, goðs
hófsemi og skynsemi, og hlaut
raunar velvild hans fyrir, alla
vega um skeið. En ekki breyt-
ir það því, að eftirlætisgoðmagn
Aríons, Díonýsus, er andstæða
þess sem hófsamlegt er og skyn-
samlegt, þótt vissulega sé gaman
á meðan gleðin stendur. Ef nöfn
skulu tekin úr grískum fornfræð-
um er betra fyrir banka að kenna
sig til Hómers eða Pindars, eða
þá Saffóar, ef annað teldist karl-
remba og varða við stjórnarskrá.
Sókratesarbanki? Xanþippubanki?
En fiska má líka ágæt nöfn á fleiri
miðum.
Grísk fornmenning er einn
helzti grundvöllur evrópsk-
ar menningar. Vonandi kemur
að því að við Íslendingar gerum
okkur grein fyrir rótum okkar og
hvar við stöndum í veröldinni. Ef
okkur auðnast að ná áttum gæti
menningararfur okkar jafnvel
aftur farið að teljast til almennr-
ar menntunar.
Höfundur er lögfræðingur.
Óheppileg
nafngift
JÓN HALLDÓR
GUÐMUNDSSON
Skógarhlí› 18 105 Reykjavík Sími 595 1000 Fax 595 1001 Akureyri sími: 461 1099 www.heimsferdir.is
B
irt
m
eð
fy
rir
va
ra
u
m
p
re
nt
vi
llu
r.
H
ei
m
sf
er
ð
ir
ás
ki
lja
s
ér
r
ét
t
til
le
ið
ré
tt
in
g
a
á
sl
ík
u.
A
th
. a
ð
v
er
ð
g
et
ur
b
re
ys
t
án
fy
rir
va
ra
.
Kanarí
Frá kr.69.900*
Beint morgunflug með Icelandair
Sértilboð Las Camelias – aðeins örfáar íbúðir
Nú bjóðum við síðustu sætin í sólina á Kanaríeyjum um jólin og í janúar á ótrúlegu
tilboði. Í boði er m.a. frábært sértilboð með „öllu inniföldu“ á Hotel Dunas Mirador
Maspalomas, sem er gott hótel í Sonnenland í Maspalomas sem er frábær kostur fyrir
bæði pör og barnafjölskyldur. Einnig bjóðum við „stökktu“ tilboð, þar sem þú bókar
flugsæti og gistingu og færð að vita 4 dögum fyrir brottför hvar þú gistir. Jafnframt
bjóðum við örfáar íbúðir á Las Camelias á frábærum kjörum. Fleiri sértilboð einnig í
boði. Ath. mjög takmarkaður fjöldi sæta í boði. Verð getur hækkað án fyrirvara!
* Netverð á mann. Flugsæti báðar leiðir með sköttum. Sértilboð 19. des.
Frá kr.129.900
– með „öllu inniföldu“
19. desember – 14 nátta jólaferð
2. janúar – 13 nætur
15. janúar – 12 nætur
HOTEL DUNAS MIRADOR
Ótrúlegt sértilboð!
Kr. 149.990
– með „öllu inniföldu“
Netverð á mann, m.v. 2 fullorðna og
2 börn, 2-11 ára, í herbergi á Hotel
Dunas Mirador *** í 14 nætur með “öllu
inniföldu”. Verð m.v. 2 í herbergi með
„öllu inniföldu” kr. 187.900. Aukalega
fyrir einbýli kr. 29.000. Sértilboð 19. des.
Kr. 109.900
Las Camelias
Netverð á mann, m.v. 2-3 í íbúð á Las
Camelias í 14 nætur. Sértilboð 19. des.
2. janúar
Kr. 129.900
– með „öllu inniföldu”
Netverð á mann, m.v. 2 fullorðna og 2
börn, 2-11 ára, í herbergi á Hotel Dunas
Mirador í 13 nætur með „öllu inniföldu”.
Verð m.v. 2 í herb. kr. 149.900. Aukalega
fyrir einbýli kr. 16.000.
Sértilboð 2. janúar.
15. janúar
Kr. 139.900
– með „öllu inniföldu”
Netverð á mann, m.v. 2-3 í íbúð á Jardin
Atlantico í 12 nætur með „öllu inniföldu”.
Aukalega fyrir einbýli kr. 40.000.
Sértilboð 15. janúar.