Vikan - 19.11.1987, Blaðsíða 8

Samkvæmt áætlunum Landsvirkjunar gæti raforkusala
til Bretlands numið fimm milljörðum króna á ári, miðað við
núverandi verðlag, sem svarar til allra tekjuskatts-
greiðslna íslendinga, eða rúmlega 60.000 króna á hverja
fjölskyldu í landinu. Áætlanir Landsvirkjunar, sem eru þó
aðeins á teikniborðinu ennþá, gera ráð fyrir flutningi á 500
megawöttum á ári um sæstreng. Söluverð sem telst við-
unandi verð á heimsmarkaði í dag.
„Dæmið er heillandi og skemmtilegt, en þarf að skoðast
vandlega. Tæknileg fyrirstaða engin,“ segja tæknimenn
Landsvirkjunnar.
Raforkusala til Bretlands gæti því orðið byrjunin á ógn-
arstóru ævintýri því íækni framfarir næstu ára gætu gert
okkur kleyft að hefja stórfellda orkusölu til margra landa.
Orkustöðin ísland hefur því ótrúlega framtíðarmöguleika.
Verður ísland „Norður Arabía,, heimsins?
TEXTI: MAGNUS GUÐMUNDSSON
Hugmyndir um að selja orku frá
íslandi til annarra landa, eru
ekki nýjar af nálinni, en það er
fyrst nú, sem tæknilegar og efna-
hagslegar forsendur eru fyrir
hendi, til að hægt sé að ræða
málið af alvöru. Sú tækni sem
mönnum stendur til boða nú
þegar, er ekki ný af nálinni þótt
að íramfarir hafi verið miklar
hin síðari ár. Sérfræðingar ræða
um lagningu sérhannaðs há-
spennustrengs á hafsbotni, sem
getur flutt raforku frá íslandi til
Evrópu.
Engar ákvarðanir hafa ennþá
verið teknar í sambandi við
þetta mál, en tæknimenn Lands-
virkjunnar eru sammála um að
dæmið sé „heillandi og
skemmtilegt," eins og einn
þeirra orðaði það í samtali við
Vikuna um helgina.
Sérfræðingar Landsvirkjunnar
telja enga tæknilega fyrirstöðu
fyrir ffamkvæmdum sem
þessum, þar sem svipuð verk-
efhi hafa verið framkvæmd víða
um heim hin síðari ár.
Það sem helst skiptir máli á
þessu stigi, er hvort svo kostn
aðarsamar framkvæmdir eins og
bygging nýrra raforkuvera og
lagning sæstrengs séu og verði
arðbærar hin komandi ár. Flest
bendir til að svo sé, en verkefn-
ið er tímafrekt og aðstæður geta
þó breyst, svo það þarf að at-
huga marga þætti áður en á-
kvörðun er tekin.
Sæstrengur af því tagi sem um
er rætt, er háþróaður rafmagns-
leiðari, cn áður en langt um
líður, verða kannski aðrir há-
tæknilegir möguleikar í sjón-
máli, em geta gjörbreytt niynd-
inni svo rækilega, að framtíðar-
möguleikar íslands sem orku-
banka heimsins verða næstum
óendanlegir.
Ofurleiðarar gætu
gert ísland
að stórveldi
Þessi nýja tækni, sem margir
vísindamenn telja að sé aðeins
hinum megin við þröskuldinn
og gæti því orðið að veruleika á
næstu árum, byggist á ofúr-
leiðni.
Ofurleiðni er tiltölulega nýtt
hugtak í eðlisfræði. Það var holl-
enskur vísindamaður Kamerl-
ingh-Onnes, sem fýrstur upp-
götvaði árið 1911 að kvikasilftir
hafði ekkert rafviðnám við 269
stiga frost. .Síðan hafa vísinda-
menn uppgötvað, að fjöldi
frumefna hefur þessa eiginleika,
þ.e. að geta leitt rafstraum án
nokkurs viðnáms við mikla kæl-
ingu.
Á síðustu árum hafa vísinda-
menn uppgötvað ýmsar blönd-
ur af postulíni, sem hefur ofúr-
leiðandi eiginleika við mun
hærri hitastig en áður þekktist
og gera ntargir sér nú vonir um
að hinn eðlisfræðilegi múr rofni
fljótlega, svo hægt verði að
framleiða ofurleiðara sem nota
má til almennra hagnýtra verk-
efúa við viðráðanlegt hitastig.
Vísindamenn benda á að
tæknibylting ofurieiðninnar
verði allt eins mikilvæg til
tækniframfara mannkynsins og
bylting sú er skapaðist við upp-
götvun kísilflögunnar í rafeinda-
tækninni.
Allir rafmagnsvírar sem nú
eru í notkun við straumflutn-
inga, hafa viðnám, sem er mis-
munandi mikið eftir gerð
vírsins, en orkutap þegar raf-
orka er flutt um langan veg með
rafstrengjum, er verulegt.
Með ofurleiðandi rafmagns-
vírum væri hægt að flytja raf-
orku á milli landa, án þess að
nokkuð tapaðist í viðnámi og
væri því hægt að margfalda það
orkumagn sem hægt væri að
selja frá íslandi til annarra landa
og gæfi það því ómældar krónur
í kassann.
Eins og kunnugt er af fréttum
nýverið, hafa aðilar á Bretlands-
eyjum lýst áliuga sínum á að
kaupa héðan raforku um
sæstreng. Fyrir nokkrum árum
hefðu þeir verið álitnir draum-
óramenn sem hefðu látið sér
detta slíkt í hug. Nú virðist full
ástæða til að taka þessar hug-
niyndir aivarlega, ef marka má
nýjar skýrslur frá Landsvirkjun
um málið, en Landsvirkjun gerir
ráð fyrir að notaður yrði háþró-
aður sæstrengur, sem hefur allar
hefðbundnar eðlisfræðilegar
takmarkanir, en dæmið virðist
8 VIKAN