Menntamál - 01.12.1948, Blaðsíða 14

120
MENNTAMÁL
Það er ekkert einsdæmi, að þeim, sem um skólamál f jalla,
sé farið að skiljast, að hér er mikil og alvarleg vöntun í
starfi skólanna. í fyrra var bent á það í grein í Mennta-
málum, að Norðmenn og Englendingar legðu nú mesta
áherzlu á að endurbæta þennan þátt skólamála sinna. Hér
er mikið verk að vinna, verk, sem er illa fallið til auglýs-
inga og því erfitt að sýna af því mikinn árangur að minnsta
kosti fyrst um sinn. En von þeirra, sem beita sér fyrir þess-
um málum, er sú, að, ef þessu hlutverki er sinnt, þá muni
vaxa upp með þjóðunum færri auðnuleysingjar og óhappa-
fólk og lífsþróttur alls þorra manna fá betur notið sín en
nú á sér stað.
f nefndarálitinu segir, að kennsluaðferðirnar hljóti mjög
að mótast af því markmiði, sem starfi skólanna er sett.
Sú kennsluaðferð, sem enn ræður að mestu lögum og lofum
þrátt fyrir allar framfarir, er yfirheyrslu- og viðtalsaðferð-
in. Hversu hönduglega sem henni er beitt, þá felur hún það
í sér, að starfi nemendanna er stjórnað frá kennara-
borðinu og það, sem nemendurnir leggja í starfið verður
aldrei nema hálft. Þessi aðferð gefur þeim lítinn kost að
beita framtaki, skipuleggja starf sitt og taka á sig ábyrgð-
ina á námsferlinum, og hún leyfir ekki heldur samstarf
með nemendunum. Nefndin mælir því með því, að skólarnir
leggi aukna áherzlu á að láta nemendurna vinna sjálf-
stætt að hætti vinnuskólans og starfsuppeldis-stefnunnar
(aktivitetspedagogik).
Nefndin telur þó hvorki æskilegt né gerlegt að breyta
innra starfi skólanna með lagaboðum. Ef það væri gert,
mundi það kyrkja frjálsa hugsun og leit að betri starfs-
háttum í skólum, auk þess sem hún viðurkennir nokkurn
rétt kennaranna til þess að haga störfum sínum eins og þeir
telja bezt henta og í samræmi við reynslu sína. Þó bendir
hún á ýmsar leiðir til þess að koma á hagkvæmari starfsað-
ferðum í skólunum, aðferðum, sem eiga meiri stoð í þekk-
ingu nútímans en hinar eldri aðferðir. Er þar einkum að