Menntamál - 01.06.1972, Qupperneq 25

Egil Viken, lektor:
Samvinna forskóla
og skyldunámsskóla
Erindi flutt á XII. Norræna fóstruþinginu
♦-
FORSKÓLI — GRUNNSKÓLI
Skólakerfi okkar liefur oítast verið skipulagt í
„clilkum". Það hafa lítil eða engin tengsl verið
milli hinna einstöku „dilka“. Kennarar og nem-
endur hafa verið dregnir í sinn „dilk“ án sam-
bands við „dilkana" við hliðina.
Hvað um nýju skipulagshugmyndirnar um
skólann? Verður santbandið milli „dilkanna" auk-
ið?
Við skulum skoða samhengið milli forskóla og
grunnskóla. Kappræður um markmið grunnskóla
hafa farið fram nú um lníð á öllum Norður-
löndunum og samkomulag hefur orðið um orða-
lag. Umræðurnar um markmið íorskólans eru
enn í fullum gangi og engin niðurstaða er fengin.
Þrátt fyrir ]t;ið getum við verið viss um eitt atr-
iði, sent verður að taka með, sem sé hið uppeldis-
lega takmark, sem er eðlilegur liður í því upp-
eldi, sem við viljum veita börnutn okkar í skól-
anurn.
Grundvallarlögmálin í starfsemi grunnskólans
hljóta að gefa til kynna, ltver eigi að vera liin
uppeldislegu markmið í forskólastarfinu.
Uppeldið verður að beinast að því marki að
þroska persónuleika barnsins almennt. I*að krefst
áætlunar, sem veitir möguleika til:
— félagslega örvandi athafna
— eflingar ábyrgðartilfinningar
— líkamlegrar áreynslu
— talæfinga og aukningu orðaforða
— fagurfræðilegs starfs og skapandi athafna.
...............................................♦
Börnunum verður að veitast tækifæri til að lifa
í umhverfi, sem örvar þau bæði líkamlega og
andlega.
Mikilvægur er hinn greinandi þáttur starfsins.
Allt starf okkar verður að vera varnaðarstarf. Af-
brigðileg börn verður að taka í meðferð eins fljótt
og auðið er. Læknisfræðileg, félagsfræðileg og
uppeldisleg aðstoð við afbrigðileg börn verður
að vera jafntiltæk í forskólanum og á öðrum
skólastigum.
BARNIÐ Á BREYTINGASKEIÐINU:
FORSKÓLI — GRUNNSKÓLI
(.----------------------------------------
Likamlega:
— Vaxtarhlutföll milli líkamshluta breytast og
tannskipti eiga sér stað.
— Barnið er óstciðugt, spennt og órólegt og á-
kveðinna þreytueinkenna verður vart.
— Atliafnir með grófum lireyfingum, klifri og
hoppi, eru áberandi.
— Æfingar, sem krefjast leikni í ýmsum athöfn-
um eru oft mikilvæg skilyrði. Leikurinn ger-
ir oftast kröfur um nákvæmar fínlneyfingar
(teikna, smíða, saurna, prjóna).
— Einbeitingarhæfnin þróast verulega.
Andlega:
— Breyting frá ímyndun til raunsæis, viðhorfin
verða hlutlægari.
— Hæfnin til að halda uppi sjálfkvæmum sam-
ræðurn þroskast, barnið tekur við málrænni
örvun. Hæfnin til að liagnýta málið verður
MENNTAMÁL
127