Tímarit lögfræðinga - 01.01.1965, Side 52

I öðru lagi af því að amerísk lögfræði hefur mjög orðið
fyrir áhrifum af hinum húmanísku hreyfingum, svo sem
siðaskiptunum og stjórnarbyltingunni í Frakklandi og
þeini heimspekikenningum, er voru aflvaki þessara hreyf-
inga.
1 þriðja lagi af því að ýmsir amerískir lögfræðingar,
stjórnmálamenn og heimspekingar aðhylltust hina húm-
anísku hreyfingu og lögðu sjálfir svo drjúgan skerf til
þróunar hennar að starfsemi þeirx-a og rit höfðu áhrif
á alhliða þróun og stefnu lögfræðinnar að nokkru leyti
með eins konar úrvali.
Aðalatriðið er að sjálfsögðu, að amerísk lögfræði hef-
ur verið félagsfræðilegs eðlis lengur en margir lögfræð-
ingar eru fúsir að viðurkenna. Þeir, sem hafa kynnt sér
lagakerfi vort, hafa vitnað til dómasafna og hent á hin
mörgu dæmi þess, að bókstafur laganna hefur orðið að
vikja fyrir hreinni réttlætiskennd. Með öðrum orðum —
harla fátt getur talizt raunveruleg nýjung i hugmynda-
kerfi mannréttindalöggjafarinnar, eins og vér i Banda-
rikjunum beitum því orði. Þetta á sér rætur í upphafi
löggjafarsögu vorrar, og tiltekin mannréttindi, raunar
lagaleg undirstaða allra mannréttinda, eru upptalin i þeim
skjölum, sem eru undirstaða þessa alls ■—- Frelsisyfirlýs-
ingunni og Stjórnarskránni. Þau skjöl eiga sér og rætur
langt fram í tímanum til kenninga skólaspekinnar -— John
Lockes, David Humes og Descartes, og. síðan áfram til
Magna Charta.
Erfitt væri að benda á ákveðnari stjórnarmið til að
móta mannleg samskipti en þau, sem fólgin eru í þessum
tveim skjölum.
1 Frelsisyfirlýsingunni segir afdráttarlaust að ríkisstjórn
vor hafi verið stofnuð í þeim tilgangi að tryggja fólkinu
réttinn — lögvarinn rétt, cf menn vilja orða það svo —
til að lifa, til að njóta frelsis og til að leitast við að öðlasl
persónulega hamingju. Og til efnda á þessu njótum vér
enn augljósari lagaréttar, scm kemur fram í sfjórnar-
46
Tímarit lögfræðingu