Tímarit lögfræðinga - 01.06.1968, Síða 40

ákvæðanna reglur, sem takmarka svo að orð sé á gerandi
löggjafarvald Alþingis. Það sem í stjórnarskránni stend-
ur um atvinnufrelsi, framfærslurétt og menntunarrétt eru
fyrst og fremst stefnuyfirlýsingar, sem Alþingi er raunar
ætlað að framfylgja, en með þeim hætti, er það kýs.
Áður en lengra er haldið, er rétt að staldra við og
spyrja, hvort í 6. og 7. kafla stjómarskrárinnar séu talin
öll þau mannréttindi, sem Islendingar njóta. Svarið fer
eftir þvi, hvaða merking er lögð í orðið mannréttindi.
Til eru önnur stjórnarskrárákvæði, þar sem ræðir um rétl
okkar til að stjórna sjálf landinu, fyrst og fremst með því
að kjósa forseta lýðveldisins og alþingismenn. Þá segir,
að dómendur skeri úr ágreiningi um embættistakmörk
yfirvalda og að dómendur skuli i embættisverkum sín-
um einungis fara eftir lögum. Einnig eru i stjórnar-
skránni ákvæði, sem stuðla að því, að til séu í landinu
sjálfstæð sveitarfélög og óháðir dómstólar. Allt varðar
þetta mikilvæg réttindi, og bæði í yfirlýsingu Sameinuðu
þjóðanna og sáttmála Evrópuráðsins er það talið meðal
mannréttinda, að kostur sé á þátttöku í landsstjóm og
athvarfi hjá dómstólum. Getum við hiklaust bætt ákvæð-
um stjórnarskrárinnar um almennar kosningar og dóm-
stóla við skrá okkar um mannréttindi á Islandi.
Rétt er og að minna á það, að í almennum lögum frá
Alþingi eru ákvæði um mannréttindi. Þannig segir i lög-
um nr. 38/1954 um réttindi og skyldur starfsmanna ríkis-
ins 3. gr.: ,„Konur og karlar hafa jafnan rétt til opin-
berra starfa og til sömu launa fyrir sömu störf“. I 108.
grein laga nr. 82/1961 um meðferð opinberra mála
segir: „Sönnunarbyrði um sekt sökunauts og atvik,
sem telja má honum til óhags, hvílir á ákæruvald-
inu“. I 35. grein laga nr. 39/1921 um stofnun og slit
hjúskapar segir: „Vígslumaður spyr brúðhjónin hvort
fyrir sig, hvort þau vilji eigast, og lýsir þau hjón, er
þau hafa játað því“. 1 þessu síðastnefnda ákvæði felst,
að það er ekki nóg að spyrja til dæmis föður brúðarinnar,
100 Tímarit lögfræðinga