Hlín - 01.01.1926, Blaðsíða 93
Hlln
91
æðri gerði menn bjartsýnni á framtíð mannkynsins yfir-
leitt. Annað x>slagorð« þess tímabils var »frelsi«. Þá hjeldu
sumir andlegir leiðtogar álfunnar því tram, að ekki þyrfti
annað en að veita einstaklingnum frelsi, lofa öllum hæfi-
leikum hans að þroskast, þá rynni upp gullöld mann-
kynsins. Pessi hugsunarháttur og bjartsýna lífsskoðun er
sá jarðvegur, sem kvenfrelsishreyfingin er sprottin upp
úr og gaf henni byr og verða andleg skilyrði hennar.
En fjarri fer því, að allir hugsandi menn sjeu svona
bjartsýnir á menninguna og manneðlið. Sagan sýnir okkur,
að mikil og voldug menningarríki hafi risið upp og
hrunið svo að varla sjest steinn yfir steini. Pó hafa sumar
hinna fornu menningarþjóða, eins og t. d. Forn-Egyptar,
átt yfir að ráða eins mikilli þekkingu á mörgum lögum
náttúrunnar og nútíðarmenningin og á sumum sviðum
ef til vill meiri, t. d. stærðfræði og aflfræði, að dómi þeirra
manna, sem kynt hafa sjer leifar þessarar menningar.
Allir þekkja eitthvað til sögu elstu ríkja þessarar álfu,
Hellas og Róm. Er ekki von, að það veki undrun og
umhugsun, að þessi vóldugu ríki skyldu líða undir lok.
Péir sem nokkuð þekkja til andlegs lífs Forn Grikkja vita,
að vafasamt er hvort mannsandinn hefir lyftst hærra hjer
í álfu en með þeirri þjóð. Og vitanlegt er, að Rómverjar
komust svo langt í lögspeki og stjórnvísi, að þeir hafa
lagt grundvöllinn að rjettarfari og stjórnfræði nútíðarinnar.
Er ekki von að menn spyrji: Hvað oili því, að þessar
menningarþjóðir mistu mátt sinn og urðu að bráð öðrum
þjóðum á miklu lægra menningarstigi?
Ressari spurningu hafa menn lengi leitast við að svara.
Ein grein vísindanna, þjóða-líffræðin — Race-Biologi —
fæst meðal annars við þetta viðfangsefni. Hún leitast við
að finna lög þau, er ráða vexti og hrörnun eða úrkynjun
þjóðanna. Hið sama gerir sjálfsagt fjelagsfræðin að ein-
hverju leyti. Og fyrir löngu hafa einstakir menn verið
þeirrar skoðunar, að menningin fæii í sjer svo mikil sýk'