19. júní - 19.06.1964, Blaðsíða 14

svört askan og brött fjallshlíðin. Toppinn sáum
við ekki vegna nálægðarinnar við hann. Auk enda-
stöðvarinnar er þarna eitt hús. Það er athugana-
stöð háskólans í Kataníu. I því húsi var okkur ætl-
að að búa, meðan við gistum Etnu. Þar búa nokkr-
ir kjarnakarlar, sem eru leiðsögumenn, enda væri
það óðs manns æði að hætta sér á gosstaðinn án
fylgdar kunnugs manns, eins og við áttum eftir
að komast að raun um. Við vorrun nú í 3000 metra
hæð, en toppur Etnu er tæpum 300 metrum ofar,
og þangað var förinni heitið. Við hófum seinasta
áfangann í fylgd traustasta leiðsögumannsins. Áð-
ur en við lögðum af stað, mælti hann til okkar
nokkur aðvörunarorð, eitthvað á þessa leið: „Þið
verðið skilyrðislaust að halda hópinn og gæta þess
vel að missa aldrei sjónar hvert á öðru. Ef þoka
er á tindinum, sem oft vill verða, er ókunnugum
villugjarnt, og lífið getur verið í veði, ef menn
villast þar uppi. Ef skyggni leyfir, munum við
nálgast aðalgíginn. Fylgizt vel með grjótfluginu,
þegar sprengingar verða í gígnum, og víkið undan,
ef steinar stefna að ykkur, en fyrir alla muni verð-
ið ekki hrædd og hlaupið í blindni; þá getur farið
illa.“ Með þessi uppörvandi orð í eyrum lögðum
við af stað. Við fetuðum bratt einstigi í halarófu,
og brátt skall á okkur niðaþoka. Ferðin sóttist
seint, því að við þurftum oft að stanza til þess að
kasta mæðinni. Loftþynningin sagði til sín. fskald-
ur rakur stormur næddi um okkur og lamdi vatns-
dropana gegnum þunnar ítalskar nælonregnkápur
á augabragði, og fyrr en varði voru fötin orðin
þvöl. Fin, svört askan þyrlaðist um fæturna og
smaug inn í skóna, — ef loftið væri ekki svona
þunnt, gæti ég haldið, að ég væri komin heim,
varð mér á að hugsa.
Meðan við mjökumst áfram einstigið í þoku-
mettuðum storminum, er bezt að rifja upp það,
Sem okkur hefur verið sagt um gosið. Þarna eru
tveir virkir gígir. Toppgígurinn (Crater Centrale)
er sjálfur hátindur Etnu og gýs ösku og gjalli á
nokkurra daga fresti. f dag er þar allt með kyrr-
um kjörum. Hinn gígurinn, Norðausturgigur (Cra-
tere di Nord-Est) er eins og nafnið bendir til norð-
austur af Toppgíg og nokkru neðar. Þar er stöðugt
gos, og rennur þaðan hraunstraumur niður norð-
urhlíðar Etnu. í gígnum verða öflugar sprenging-
ar á nokkurra mínútna fresti, og þeytist þá gló-
andi hraungjall í allar áttir.
Þokan gerist æ þéttari eftir því sem við fær-
umst öfar. Við sjáum ekki út úr augum og grill-
12
um naumast hvert annað, en höldum hópinn með
því að hóa okkur saman. Það er ekki lengur á
brattann að sækja, og fyrir vit okkar slær öðru
hverju megnum brennisteinsþef; það er ekki um
að villast, við erum stödd á barmi Toppgígs, há-
tindi Etnu. Þegar við erum, að sögn leiðsögu-
mannsins, í 200 metra fjarlægð frá Norðausturgíg,
nemur hann staðar og segir, að ekki sé ráðlegt að
koma nær gígnum, meðan þokan er svona svört,
vegna þess að ekki er hægt að forða sér undan
grjótfluginu í þessari niðaþoku. Við ákveðum því
að láta hér fyrir berast og bíða átekta, hvort ekki
rofi til. Við fáum okkur sæti á barmi Toppgígs.
Þar streyma alls staðar upp heitar gufur, og verð-
ur okkur dálítil leit að hæfilega köldum stað til að
setjast á. Við sitjum i voldugasta leikhúsi veraldar
og bíðum þess, að tjaldið verði dregið frá, svo að við
getum orðið vitni að þeim hildarleik, sem þarna
er háður. Utan úr sortanum berst að eyrum okk-
ar hár, gjallandi hvinur, sem siðan verður að
dimmu, langdregnu urri, og jörðin nötrar undan
átökunum. Svo verður allt kyrrt um stund, og
ekkert heyrist nema gnauðið í vindinum, sem af
og til þeytir framan í okkur brennisteinsmettaðri
eimyrju frá gígunum og veldur okkur hósta og
andköfum. Fyrr en varir verður mér ljóst, að ég
er ekki að bíða eftir að verða vitni að því, sem
þama gerist. Ég skynja það með öllum skilningar-
vitum öðrum en sjóninni. Að lokum stöndum við
á fætur og böxum til athuganastöðvarinnar án þess
að hafa séð neitt, en erum samt reynslunni rík-
ari. Það er orðið kvöldsett, er við komum til at-
huganastöðvarinnar, og við tökum hraustlega til
okkar af nestinu. Kvöldið er heiðskírt og tært og
við sjáum stirna á ljósin í borgum og þorpum víðs-
vegar um Sikiley. Mér gengur erfiðlega að sofna
um kvöldið. Atburðir dagsins eru ríkir í huga mér,
og þunna loftið veldur óþægindum. Ég gapi eins
og fiskur á þurru landi, og mér finnst ég ekki fá
nóg loft í lungun. Að lokum sofna ég þó, en vakna
brátt við þungar drunur og skruðninga, og bregð-
ur ónotalega og dettur fyrst í hug, að gosið hafi
magnazt skyndilega og ef til vill séum við í bráðri
hættu hér. Ég er næstum þotin fram úr rúminu
til að forða lífi mínu, er fyrsta skynsemisglóran
kemst að. Ef hætta væri á ferðum, myndu leið-
sögumennirnir hafa gert viðvart. Þegar ég athuga
málið frá þessu sjónarmiði, róast ég, og mér verð-
ur ljóst, að hér er aðeins um öflugt þimmuveður
Framhald á bls. 28
19. JÚNÍ