Morgunblaðið - 11.10.2009, Blaðsíða 36

36 Umræðan
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 11. OKTÓBER 2009
Vorum að fá til sölu 6.402 fm hús á 14.858 fm. lóð, við höfnina í Hafnarfirði.
1. hæð 3.850 fm (grunnflötur) – 2. hæð 1.876 fm – 3. hæð 677 fm
1. hæðin skiptist í 1.939 fm vörugeymslu með
9,5 m lofthæð og vinnslusvæði 1.911 fm með
5 m lofthæð.
2. og 3. hæðin eru skrifstofurými, geymslur,
búningsklefar og mötuneyti.
Tilboðum skal skilað inn
fyrir 25. október 2009
TIL SÖLU – FORNUBÚÐIR 5, HAFNARFIRÐI
M
bl1145635
Ca 310 fm húsnæði sem skiptist í ca 208 fm verslunarhúsnæði á
götuhæð, ca 49 fm skrifstofuhúsnæði á annarri hæð beintengt
götuhæðinni með lyftu og ca 53 fm geymslu á jarðhæð. Verð
52,5 millj. Tvnr. 8675
Laugavegi 170, 2. hæð
Opið virka daga kl. 8-17
Sími 552 1400 • Fax 552 1405
www.fold.is • fold@fold.is
Þjónustusími eftir lokun er 694 1401
Háaleitisbraut
- verslunar- og skrifstofuhúsnæði
m
bl
.
11
45
72
4
RÁÐGJAFAR- og
fræðslufyrirtækið
Adaptiv hefur rann-
sakað seiglu fólks (e.
resilience) í yfir þrettán
ár. Yfir 10.000 starfs-
menn og leiðtogar hafa
hingað til tekið þátt í
rannsóknunum. Rann-
sóknarteymi fyrirtæk-
isins undir stjórn fram-
kvæmdastjóra þess
Andrew Shatte er þessa stundina að
fylgjast með fólki og hvernig það
tekst á við efnahagsþrengingarnar
og allt það mótlæti sem þær leiða af
sér, eins og minnkandi lífeyri, starfs-
missi, vaxandi skuldabyrði og yfirvof-
andi hættu á lokun vinnustaðarins.
Rannsóknarniðurstöður sýna að
þeir, sem best gengur að takast á við
ástand líkt og það sem við upplifum,
eiga sammerkt að (1) forðast hið nei-
kvæða, (2) viðhalda bjartsýninni, (3)
vera opnir fyrir áskorunum og (4)
finna tilgang. Hér fyrir neðan verður
farið í þessa fjóra eiginleika:
1. Að forðast hið neikvæða
Það morar af slæmum fréttum, og
slæmar fréttir selja. Það dynja á okk-
ur endalausar dökkar sögur af stöðu
efnahagsins í gegnum fjölmiðlana og
netið, flestar afar neikvæðar. Stund-
um er eina leiðin til að sýna seiglu að
sneiða hjá því neikvæða og einblína á
hið jákvæða, t.d. með því að tak-
marka þann tíma sem fer í að fylgjast
með fréttunum. Flóðið
af neikvæðum fréttum
dregur okkur niður.
Við sjáum ekki sólina ef
við einblínum eingöngu
á neikvæða hluti. Gott
er að umkringja sig já-
kvæðu fólki, smitast af
orku þess og uppörva
það á móti.
Þetta er þó ekki
spurning um að vera
strútur og stinga höfð-
inu í sandinn. Mik-
ilvægt er að vera með-
vitaður um það sem þarf að gera til
að ná árangri og leggja sig mikið
fram hvern einasta dag. En á tímum
þar sem fréttir berast okkur allan
sólarhringinn þurfum við að passa
okkur á að láta þær ekki íþyngja
okkur.
2. Að viðhalda bjartsýninni
Auðveldara sagt en gert, ekki
satt? Fólk sem býr yfir seiglu trúir
því að það sé ekki viljalaust verkfæri
heldur geti haft áhrif á það sem ger-
ist í lífi þess. Það er sannfært um að
það sé ljós í enda ganganna og að
samdráttarskeiðinu muni ljúka. Og
þegar það gerist verða þeir sem hafa
náð að viðhalda bjartsýni og fókus
jafnvel í betri málum en áður en sam-
drátturinn skall á. Við þurfum að
minna okkur á að jafnvel erfiðustu
áskoranirnar eru tímabundnar, og að
þær muni líða hjá. Þetta er spurning
um að hafa sterka trú á sjálfum sér
og hæfni sinni til að takast á við
hvaða vandamál sem verður á vegi
manns. Trú á að hlutirnir geti breyst
til betri vegar, von gagnvart framtíð-
inni.
3. Að vera opinn fyrir
áskorunum
Þegar við stöndum andspænis
miklum atburði eins og samdrætt-
inum í dag höfum við tilhneigingu til
að draga saman seglin í lífi okkar,
fara inn á við og vera í varnarstöðu
gagnvart starfinu okkar. Þeir sem
búa yfir seiglu átta sig á því að þetta
eru alls kostar röng viðbrögð. Þetta
er einmitt tíminn þar sem reynir
mest á okkur að vera opin fyrir
áskorunum, nýjungum og tækifær-
um og stækka öryggissvæði okkar.
4. Að finna tilgang
Fjórða atriðið sem einkennir þá
sem búa yfir seiglu er að þeir teygja
sig í eitthvað sem var til staðar áður
en þeir urðu til og mun vera til staðar
eftir að þeir eru farnir, eins og t.d.
trú, andlega viðleitni, íhugun, hug-
leiðslu o.fl. Fólk sem tengist ein-
hverju sem er stærra en það sjálft
upplifir meiri ánægju í starfi – og líf-
inu almennt.
Könnun sem bandaríska sálfræði-
félagið stóð fyrir leiddi í ljós að 80%
svarenda játa að efnahagurinn og
staðan sem við erum í núna eigi stór-
an þátt í að vekja með þeim streitu.
Afleiðingin er að við erum þunglynd,
þreytt, reið, illa sofin og strekkt. Með
því að leggja áherslu á ofangreinda
fjóra eiginleika getum við eflt seiglu
okkar og siglt í gegnum þessa krefj-
andi tíma á árangursríkari hátt.
Þrautseigja í
efnahagsþrengingum
Eftir Ingrid
Kuhlman » Þeir, sem best
gengur að takast
á við mótlæti, forðast
hið neikvæða, viðhalda
bjartsýninni, eru opnir
fyrir áskorunum
og finna tilgang.
Ingrid Kuhlman
Höfundur er framkvæmdastjóri
Þekkingarmiðlunar.
SVANDÍS Svav-
arsdóttir umhverf-
isráðherra tók nýverið
þá ákvörðun að Suð-
vesturlína ætti að fara í
sameiginlegt umhverf-
ismat, og mun það lík-
lega tefja byggingu ál-
vers í Helguvík.
Fjármálaráðuneytið
spáir um eitt prósent
meiri samdrætti í þjóð-
arframleiðslu á næsta ári ef ekki er
ráðist í framkvæmdir í Helguvík.
Ákvörðun Svandísar er kölluð orð-
um eins og „hryðjuverkaárás“ og
Samtök atvinnulífsins telja að með
henni sé „vegið að stöðugleikasátt-
málanum“.
Á þessum nótum er málaflutn-
ingur ýmiss efnilegs og hæfi-
leikaríks fólks nú um stundir. En
flest af því fólki sem svona talar van-
metur hæfileika sína og allra ann-
arra Íslendinga. Fólk sem óttast
þann möguleika að ekki séu byggð
fleiri álver á Íslandi er fólk sem telur
að íslenska þjóðin sé ekki þess
megnug að sinna eigin atvinnu-
uppbyggingu.
Þegar ákvörðun var tekin um
byggingu Kárahnjúkavirkjunar og
álvers Alcoa í Reyðarfirði voru meg-
inrökin sú sömu og nú eru um
áframhaldandi uppbyggingu hins ís-
lenska áliðnaðar með álverum í
Helguvík og Bakka: vinna, gjaldeyr-
istekjur, og aukin þjóðarframleiðsla.
Raunar var þeim rökum haldið á
lofti að ef ekki yrði ráðist í fyr-
irbyggjandi aðgerðir væri yfirvof-
andi samdráttur í þjóðarframleiðslu
með tilheyrandi atvinnuleysi og vol-
æði.
Þeir sem halda því fram að stór-
iðjuuppbygging sé nauðsynleg til að
fyrirbyggja efnahagssamdrátt eru
með því að segja að ef ekkert er að
gert af hálfu yfirvaldsins sé grunn-
ástand hins íslenska hagkerfis sam-
dráttur. Með því er viðkomandi í
raun að halda því fram að á Íslandi
sé ekki og eigi ekki að vera fram-
leiðslu- og útflutningsdrifið hagkerfi
heldur hagkerfi sem nærist á töfra-
lausnum og sífelldri innspýtingu af
hálfu stjórnvalda.
Þegar maður er feitur er gjarna
talað um stóran mann í staðinn fyrir
að kalla hann þungan. Því er eins
farið með það sem á Íslandi kallast
hinu furðulega málamiðlunarorði
„stóriðja“ en kallast þungaiðnaður
annars staðar í heiminum. Áliðnaður
er þungaiðnaður og slík atvinnu-
starfsemi er litin hornauga víðast
hvar annars staðar í hinum vest-
ræna heimi enda er rík ástæða til.
Þungaiðnaði fylgir mikil mengun,
mikil orkunotkun og lítil arðsemi –
samfélög sem byggja á slíkum iðnaði
eru stöðnuð og lífskjör þar bág.
Hví í ósköpunum ætti þá Ísland,
sem þrátt fyrir efnahagskreppuna
er eitt þróaðasta samfélag heims –
land sem er stolt af náttúrufegurð
sinni, sjálfbærum orkugjöfum og
einu best menntaðasta, hraustasta
og dugmesta vinnuafli heims – að
kjósa stóriðju sem burðarstoð í hag-
kerfi sínu, þegar Íslendingar geta
unnið við hvað það sem þeir geta
ímyndað sér? Því það getum við.
Hér á landi er fjöldi hátæknifyr-
irtækja sem veita þjóðarbúinu mikla
farsæld. Ef allt það
fólk sem leggur alla
sína orku í að grátbiðja
erlend álfyrirtæki um
að fjárfesta hér á landi
myndi í staðinn leggja
krafta sína í að láta
hugmyndir fólks um
nýsköpun og hugs-
anleg sprotafyrirtæki
rætast, þá myndu út-
flutningstekjur frá
þessum fyrirtækjum
ná langt upp í núver-
andi útflutningstekjur áliðnaðarins
og mun margfalt fleiri störf myndu
skapast. Ef hagkerfið okkar er
blómabeð, þá er áliðnaðurinn ill-
gresi. Sú athygli sem áliðnaðurinn
fær hér á landi sýgur svo mikla orku
úr öllum öðrum geirum að þeir ná
ekki að blómstra til fulls.
Þegar menn tala um að vegið sé að
stöðugleikasáttmála sem við bindum
miklar vonir við verðum við eðlilega
skelkuð og reið. Varla viljum við að
hagkerfið skreppi saman um eitt
prósentið enn? Þessi sífelldi ótti við
ímyndaða tölu er hættulegur okkur
Íslendingum því að við hættum til að
velja skyndilausnir umfram lang-
tímalausnir. Það er vegna þessa ótta
sem það er svo auðvelt að sannfæra
okkur Íslendinga um ágæti þess að
byggja álver: Stjórnmálamenn og
fólk úr ýmsum greinum atvinnulífs-
ins hafa blekkt okkur og látið okkur
halda að þau séu eina leið okkar frá
glötun. En það er svo gríðarlega
mikilvægt að hugsa til langtíma og
um það sem raunverulega skiptir
máli. Hvort viljum við þungaiðnað –
mengun, einhæfni í útflutnings-
greinum okkar, og stöðnun til lengri
tíma – eða fjölbreytilegan hátækni-
iðnað? Hvort þessara er grundvöllur
að betri framtíðarsýn fyrir okkur
öll? Eða er það ekki framtíðarsýnin
sem skiptir máli?
Hvaða leið sem við förum í at-
vinnuuppbyggingu í þeirri efnahags-
lægð sem við göngum nú í gegnum,
þá eru það ef til vill ekki áhrif á hag-
vöxt sem skiptir máli og ekki heldur
gjaldeyristekjur, atvinnusköpun eða
nokkur af þessum ímynduðu tölum
sem Hagstofan tekur saman. Það
sem skiptir máli er það að sú leið
auki á hin raunverulegu lífsgæði
okkar; hamingju, frið, sjálfbærni og
sjálfstæði. Hagvöxtur fer oft saman
við þessi lífsgæði, en það er mín
sannfæring eins og fjölda annarra að
hagvöxtur sem byggist á þungaiðn-
aði geri það ekki.
Ég hvet okkur öll til að huga að
því sem mestu máli skiptir í okkar
lífi, óháð því hvað hagfræðingar
Fjármálaráðuneytisins segja um
ímyndaða þróun ímyndaðrar tölu
sem þegar upp er staðið skiptir engu
máli. Það sem skiptir máli er hulið í
þessari tölu; það sem hún er samsett
úr – og þar skulum við setja hin
raunverulegu lífsgæði í forgang.
Hamingjan og
baráttan gegn
þungaiðnaðinum
Eftir Ólaf Heiðar
Helgason
Ólafur Heiðar Helgason
» Sú athygli sem áliðn-
aðurinn fær hér á
landi sýgur svo mikla
orku úr öllum öðrum
geirum að þeir ná ekki
að blómstra til fulls.
Höfundur er framhaldsskólanemi.
Stórfréttir
í tölvupósti
ÁSKRIFTASÍMI
569 1100