Morgunblaðið - 16.11.2009, Blaðsíða 28

MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 16. NÓVEMBER 2009
YFIR 32.000 GESTIR EIN VINSÆLASTA TEIKNIMYND
ALLRA TÍMA ER LOKSINS
KOMIN Í ÞRÍVÍDD
SÝND Í ÁLFABAKKA SÝND Í ÁLFABAKKA OG KRINGLUNNI
Nia Vardalos,
stelpan úr "My big
fat greek wedding"
er loksins komin
til Grikklands í
frábærri rómantískri
gamanmynd.
Frá fram-
leiðendum
Tom Hanks
og Rita
Wilson.
Ásamt
leikstjóra
"How to
loose a
guy in ten
days".
FRÁ FRAMLEIÐENDUM MICHAEL BAY
KEMUR HÖRKUSPENNANDI MYND Í ANDA SEVEN
4 FÓRNARLÖMB! 4 LEYNDARMÁL!
SÝND Í ÁLFABAKKA OG AKUREYRISÝND Í KRINGLUNNI
/ ÁLFABAKKA
HORSEMEN kl. 5:50 - 8 - 10:20 16 TOY STORY 1 m. ísl. tali kl. 63D L
LAW ABIDING CITIZEN kl. 5:50 - 8 - 10:20 16 COUPLES RETREAT kl. 5:50 - 8 - 10:20 12
LAW ABIDING CITIZEN kl. 8 - 10:20 LÚXUS VIP ORPHAN kl. 10:20 16
MORE THAN A GAME kl. 8 7 ALGJÖR SVEPPI OG LEITIN... kl. 6 L
THE INFORMANT kl. 8 - 10:20 L
THE INFORMANT kl. 5:50 LÚXUS VIP
T
/ KRINGLUNNI
MY LIFE IN RUINS kl.5:50-8-10:10 L COUPLES RETREAT kl.8:10D 12
LAW ABIDING CITIZEN kl.6 -8:10-10:30 16 GAMER kl.10:30 16
TOY STORY 1 m. ísl. tali kl.6:153D L 3D-DIGITAL
„ÉG er nýbúin að skrifa grein
um Hannes Sigfússon fyrir
þýskt bókmenntatímarit og því
er hann mér ofarlega í huga,“
segir Gerður Kristný rithöf-
undur og skáld. „Mér finnst
„Til Sunnu konu minnar“ úr
Lágt muldur þrumunnar eitt
það fegursta ljóð sem ort hefur
verið á íslenska tungu. Ég ætla
að velja brot úr því:
Okið á herðum mínum:
þessi skeikula vog með tveim
misvægum skálum
ýmist hnígandi til vinstri eða
hægri
Á næturnar hvíli ég undir fönn
jafn þungri
og fargið sem lamar fætur þína
og arma
Og jafnvel í bjartri lyftunni
á leið til þín
verð ég sleginn kvíða:
Hefur nú fennt yfir þig
alla?
Nakinn klefi. Krómað stál
Ókleifar bríkur
reistar við hverri tilraun til und-
ankomu
Þú hvílir í óbifanlegri kyrrð
Þó hverfur þú mér
dýpra og dýpra inn í kvöl þína
æ dýpra inn í þoku svíandi lyfja
svifandi yfir ókunnu landslagi
þaðan sem stunur þínar berast
Ég heyri ekki framar hvað þú seg-
ir!“
Annars segir Gerður Kristný
að gaman sé að segja ,„þang“.
„Þetta er svo stutt og fallegt
orð og svo er nefhljóðið svo fag-
urt.“
Gaman að segja
„þang“
BRAGI Valdimar Skúlason úr
hljómsveitinni með skemmtilega
nafninu, Baggalútur, segir inn-
gangskvæði lykilritsins Neyð-
arkall frá Bretzelborg alla tíð hafa
verið í sérstöku uppáhaldi hjá sér.
„Þar fléttar lífskúnstnerinn
Valur saman fegursta kvæði ís-
lenskrar tungu við kunnuglegt
stef:
Lækur tifar létt um máða steina.
Lúin ýsa geispar svaka hátt.
Halakarta hoppar eins og kleina
með höfuðið svo undur, undur
blátt.
Ánamaðkur ýlir eins og flauta.
Engispretta býður góðan dag.
Bananafluga bindur á sig skauta.
Bjöllusauður raular lítið lag.
Spurður að því hvort hann eigi
sér eftirlætisorð svarar Bragi:
„Ég hef mikið dálæti á orðum
sem lesa má eins afturábak og
áfram, svokölluðum samhverfum
– af þeim held ég sýnu mest upp á
orðið „riddararaddir“.“
„Riddararaddir“
best samhverfa
„ÉG var beðin um að lesa upp úr
Passíusálmum Hallgríms Péturs-
sonar á föstudaginn langa í Graf-
arvogskirkju fyrir nokkrum ár-
um. Ég kolféll fyrir þessum
kynngimagnaða texta,“ segir
Þórdís Elva Þorvaldsdóttir. „Hér
er dæmi um vers sem ég las við
þetta tækifæri (úr 33. sálmi, 8.
vers):
Heimsins og djöfuls hrekkja vél
holdið þrálega villa.
Þess vegna ekki þekki eg vel,
þó nú margt gjöri illa.
Beri svo til ég blindist hér,
bið þú þá, Jesú, fyrir mér.
Það mun hefnd harða stilla.
Af líkamslistum
og hugarvíli
Svo er líka skondið frá því að
segja að þegar bók Guðrúnar
Evu Mínervudóttur, Yosoy, kom
út fyrir nokkrum árum fékk ég
undirtitil bókarinnar á heilann:
„Af líkamslistum og hugarvíli í
hryllingsleikhúsinu við Álafoss.“
Einhverra hluta vegna spilaðist
þessi lína eins og argasta popp-
lag aftur og aftur í huga mínum í
margar vikur. Samt átti ég ekki
bókina og las hana ekki fyrr en
löngu seinna. Merkilegt,“ segir
Þórdís.
Í uppáhaldi á íslenskri tungu
DAGUR íslenskrar tungu er haldinn hátíðlegur víða um land í dag með ýmsum
viðburðum sem tengjast þessu ágæta tungumáli. Helgi Snær Sigurðsson leit-
aði til fimm þjóðþekktra einstaklinga af þessu tilefni og bað þá um að velja sér
texta úr íslensku verki sem væri í sérstöku uppáhaldi hjá þeim. Gilti þá einu
hvort um var að ræða skáldsögu, ljóð eða lagatexta.
DAGUR íslenskrar tungu hefur verið
haldinn hátíðlegur á fæðingardegi Jón-
asar Hallgrímssonar, þann 16. nóv-
ember, frá árinu 1996. Í dag verður
engin breyting þar á, mikið havarí og
húllumhæ tengt íslenskri tungu. Hér
gefur að líta stutta útgáfu af dagskrá
dagsins en langa útgáfu má finna á:
http://www.menntamalaraduneyti.is/
menningarmal/dit/nr/5152.
Verðlaun Jónasar Hallgrímssonar
verða veitt í Ketilhúsinu á Akureyri,
boðið upp á hátíðardagskrá þar sem
mennta- og menningarmálaráðherra
afhendir verðlaunin auk tveggja sér-
stakra viðurkenninga fyrir störf í þágu
íslensks máls. Dagskráin hefst kl. 16.
Strengjasveit Tónlistarskólans á
Akureyri mun leika fyrir gesti, verð-
launahafi úr Stóru upplestrarkeppninni
verður með upplestur og Ung-
kvennakór Akureyrarkirkju syngur.
Íslenskuhátíð verður haldin í Háskól-
anum á Akureyri og Þórarinn Eldjárn
verður með upplestur í M.A.
Árleg Jónasarvaka Menningarfélags-
ins Hrauns í Öxnadal og Þjóðmenning-
arhússins verður haldin í Bókasal Þjóð-
menningarhússins og hefst hún
klukkan 17.15. Á vökunni verður boðið
upp á skáldlegar bollaleggingar og
hrífandi tónlist. Þá verður tónsmíð Jóns
Leifs við Sólsetursljóð Jónasar Hall-
grímssonar, flutt og Gerður Kristný,
rithöfundur og skáld, flytur erindi sem
hún nefnir: Hvernig verður maður ást-
mögur þjóðarinnar? Hamrahlíðarkór-
inn undir stjórn Þorgerðar Ingólfs-
dóttur flytur nokkur lög við ljóð
Jónasar eftir Atla Heimi Sveinsson,
Hróðmar Inga Sigurbjörnsson, Inga T.
Lárusson, Jón Nordal og Jóns Leifs.
Tryggvi Gíslason, formaður Menning-
arfélagsins Hrauns í Öxnadal, ræðir um
ljóð Jónasar.
Í Listasafni Einars Jónssonar munu
nemendur Austurbæjarskóla flytja og
syngja íslensk ljóð og stemmur undir
stjórn Péturs H. Jónssonar tón-
menntakennara skólans. Hér er þó að-
eins stiklað á stóru og menn hvattir til
að kynna sér auglýsingar og fyrrnefnda
vefsíðu Dags íslenskrar tungu.
Hvað er á seyði?
Tungulipur Jónas gamli Hallgrímsson
unni íslenskunni.
„LJÓÐIÐ „Jónas Hall-
grímsson“ eftir Jóhann Sig-
urjónsson er að mínu mati það
fallegasta sem ritað hefur verið
á íslenska tungu,“ segir Ingunn
Snædal skáld. Það er á þessa
leið:
Dregnar eru litmjúkar
dauðarósir
á hrungjörn lauf
í haustskógi.
Svo voru þínir dagar
sjúkir en fagrir,
þú óskabarn ógæfunnar.
„Enn hef ég ekki lesið eða
heyrt neitt sem tekur þessum
línum fram,“ segir Ingunn.
„Litmjúkar
dauðarósir
á hrungjörn lauf“
ERPUR Eyvindarson er dugleg-
ur að leika sér með íslenska
tungu í rapptextum sínum. Einn
eftirlætistexti hans er lagatexti
Megasar við „Paradísarfuglinn“.
Hér kemur brot úr þessum texta
meistarans:
loks kvað hún uppúr innri mann
með sinn
& ég æpti: ég vil heim í hass &
sýru
- & basa
þeir glottu útað eyrunum í spíss
& önsuðu: þú hefur gervinýru
-með vasa
þú hefur nefnilega fengið
risagervinýru - með vasa
& paradísarfuglinn fló & gelti
ég fíla mig einsog ég sé í svelti
Erpi er annars hugleikið hið
ágæta Sjávarnasl sem var á
markaði lengi vel hér á landi.
Hann rifjar upp nokkrar bragð-
tegundir sem hann segir hluta af
skensi einu sem hann samdi við
annan mann, það sem á ensku er
nefnt „sketch“:
„Nætursöltuð smásíli með
hulsu, grásleppuþristar með
hrognasósu, marglyttur með
ígulkerakryddmixi og papriku-
sæhestar með ostastroffi,“ segir
Erpur og hlær.
Risagervinýru
með vasa