Morgunblaðið - 19.12.2009, Blaðsíða 14

14 FréttirINNLENT
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 19. DESEMBER 2009
❄ ❄❄❄ ❄
❄ ❄ ❄ ❄ ❄ ❄❄ ❄❄ ❄
❄ ❄ ❄❄ ❄
❄❄
❄
❄ ❄ ❄❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄❄
❄
❄
❄
❄
❄ ❄ ❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄ ❄❄
❄
❄
❄
❄
❄
❄ ❄❄ ❄
Þjónusta á Þorláksmessu
og aðfangadag
Á Þorláksmessu og aðfangadag, milli kl. 9:00 og 15:00 verða starfsmenn
að störfum í Fossvogskirkjugarði, Gufuneskirkjugarði, Kópavogskirkju-
garði og Hólavallagarði og munu þeir leiðbeina eftir bestu getu.
Hægt er að nálgast upplýsingar um staðsetningu leiða á vefnum
www.gardur.is
Þjónustusímar:
Skrifstofan í Fossvogi, sími 585 2700 og skrifstofan í Gufunesi, sími
585 2770, eru opnar á Þorláksmessu og aðfangadag frá kl. 9:00 til 15:00
Ratkort er hægt að fá afhent á skrifstofunum eða prenta út á
www. kirkjugardar.is
Upplýsingar eru veittar í síma allan desembermánuð á skrifstofutíma.
Fossvogskirkja verður opin á aðfangadag frá kl. 9:00 til 12:00
Á aðfangadag frá kl. 9:00 til 15:00 er allur akstur um
kirkjugarðinn í Fossvogi óheimill, nema fyrir hreyfihamlaða.
Tilkynning frá Kirkjugörðum
Reykjavíkurprófastsdæma
Gleðilega jólahátíð
❄❄❄❄❄❄❄ ❄ ❄❄❄❄❄ ❄ ❄
❄ ❄❄❄ ❄❄❄❄ ❄❄ ❄ ❄ ❄❄ ❄ ❄ ❄❄ ❄
❄ ❄❄ ❄
Kirkjugarðar Reykjavíkurprófastsdæma
www.kirkjugardar.is
Meira í leiðinniN1 ÞJÓNUSTUSTÖÐVAR
N1 VERSLANIR
Jólagjöf
veiðimannsins
Veiðikortið fæst hjá N1
WWW.N1.IS
SÍMI 440 1000
KJARTAN Magn-
ússon stefnir á 2.
sætið í prófkjöri
Sjálfstæðisflokks-
ins í Reykjavík
fyrir borgarstjórn-
arkosningarnar.
Kjartan hefur
verið borgarfulltrúi frá árinu 1999.
Hann er nú formaður menntaráðs
og íþrótta- og tómstundaráðs
Reykjavíkur.
Kjartan stefnir á 2.
sæti í Reykjavík
JÚLÍUS Vífill
Ingvarsson býður
sig fram í 2. sætið í
prófkjöri Sjálf-
stæðisflokksins í
Reykjavík. Hann
er formaður skipu-
lagsráðs og Faxa-
flóahafna sf. en var áður formaður
menntaráðs Reykjavíkur. Júlíus
Vífill hefur setið í borgarstjórn í
samtals tvö kjörtímabil.
Júlíus Vífill býður
sig fram í 2. sæti
ÞORBJÖRG Helga
Vigfúsdóttir borg-
arfulltrúi, gefur
kost á sér í 2. sæti
á lista sjálfstæð-
ismanna í Reykja-
vík. Hún hefur
verið borgar-
fulltrúi frá 2006, er nú m.a. formað-
ur leikskólaráðs og stýrði áður um-
hverfis- og samgönguráði og
menningar- og ferðamálaráði.
Þorbjörg sækist
eftir 2. sætinu
ÞÓRÐUR Vilberg
Guðmundsson gef-
ur kost á sér í 3.
sæti lista Sjálf-
stæðisflokksins í
Fjarðabyggð.
Póstkönnun um
uppstillinguna fer
fram meðal flokksmanna í byrjun
næsta árs. Þórður sat í menning-
arnefnd Fjarðabyggðar fyrir Sjálf-
stæðisflokkinn 2006-2008.
Þórður Vilberg
sækist eftir 2. sæti
Kosið verður til sveitarstjórna
29. maí á næsta ári. Morgun-
blaðið mun fram að þvı́ birta
reglulega fréttir sem tengjast
framboðum, prófkjörum, kosn-
ingafundum o.fl.
Kosningar
2010
STUTT
Eftir Ágúst Inga Jónsson
aij@mbl.is
LÍFFRÆÐILEGUR breytileiki
hefur verið staðfestur hjá þorski við
Ísland og ef ekki er hægt að tala um
mismunandi undirstofna þá er að
minnsta kosti hægt að tala um mis-
munandi lífssögulega hópa. Þannig
er greinilegur munur á þorski sem
eyðir stærsta hluta ævi sinnar á
grynnri sjó og svo aftur djúpfars-
fiskum. Hugsanlega þarf veiðiráð-
gjöf framtíðarinnar að taka mið af
þessu.
Nýverið var haldin í Háskóla Ís-
lands fjölþjóðleg ráðstefna þar sem
kynntar voru niðurstöður um líf-
fræðilegan fjölbreytileika þorsks.
Fjöldi virtra erlendra og innlendra
vísindamanna tók þátt í ráðstefn-
unni, en fjórir erlendu gestanna áttu
leið hingað til lands ýmist sem leið-
beinendur eða andmælendur við
doktorsvörn Heidi Pardoe daginn
eftir ráðstefnuhaldið.
Guðrún Marteinsdóttir, prófessor
í fiski- og fiskavistfræði við Háskóla
Íslands, segir að þarna hafi komið
fram nýjar niðurstöður sem styrki
fyrri kenningar Vilhjálms Þorsteins-
sonar og Ólafs Karvels Pálssonar um
mismunandi lífsöguhópa eða hugs-
anlega undirstofna.
Kynþroska á mismunandi tíma
„Annars vegar er um að ræða
þorsk sem fer út á djúpsævi og við
höfum kallað djúpfarsfisk,“ segir
Guðrún, sem var ráðstefnustjóri.
„Klara Jakobsdóttir sýndi fram á að
þessi fiskur er hægvaxta og verður
kynþroska 6-9 ára gamall. Hann lifir
hugsanlega lengur heldur en grunn-
farsfiskur, sem eyðir ævinni nær
landi. Sá þorskur vex hraðar og
verður kynþroska töluvert fyrr eða
3-6 ára.“
Guðrún segir þetta mjög merki-
legar niðurstöður og að ekki hafi ver-
ið sýnt fram á þennan breytileika á
eins afgerandi hátt áður. Hún segir
að full ástæða sé til að skoða þennan
breytileika enn betur og hugsanlega
að taka meira tillit til hans. Lífshætt-
ir hjá þessum fiskum virðist það ólík-
ir að þeir veiðist hugsanlega ekki á
sama hátt.
Fram hafi komið í máli Vilhjálms
Þorsteinssonar að djúpfarsfiskar
séu almennt ekki við botn nema á
hrygningartímanum. Á öðrum tím-
um séu þeir mikið á ferðinni upp og
niður í sjónum. Grunnfarsfiskurinn
eyði ævinni nær botni og veiðist því
hugsanlega betur með flestum veið-
arfæðum.
Á ráðstefnunni sýndi Tim Gra-
bowski fram á að að fiskarnir hrygna
á svipuðum slóðum, en djúpfarsfisk-
urinn þó aðeins dýpra. Sá munur er
talinn duga til að halda stofngerð-
unum aðskildum.
Risavaxið verkefni
„Á þessum fræðum þurfum við að
fá meiri skilning,“ segir Guðrún.
„Þetta er risavaxið verkefni, en við
þurfum að skrá framlag þessara
fiska inn í veiðistofninn frá ári til árs.
Veiðiráðgjöfin gæti þá þurft að taka
mið af því hversu mikið er veitt af
hvorri gerð.“
Hún segir breytilega stofngerð
eins og hér við land ekki einsdæmi
og nefnir sem dæmi þorsk við Nor-
eg. Þar sé greinilegur munur á
þorski við strönd landsins og svo aft-
ur á þorski í Barentshafi. Þar hafi
verið sýnt fram á sams konar atferli,
en munurinn sé helst sá, að hér við
land sé miklu meiri skörun.
Ólíkar niðurstöður sérfræðinga
Á ráðstefnunni kynnti Klara Jak-
obsdóttir niðurstöður úr doktors-
verkefni sínu, en hún hefur greint
DNA-erfðaefni úr kvörnum þorska
aftur til ársins 1948. Hennar niður-
stöður benda til þess að djúpfarsfisk-
um hafi fækkað í afla á grunnslóð.
Talið er líklegt að orsakanna sé m.a.
að leita í aukinni sókn togara í fram-
haldi af útfærslu landhelginnar.
Þetta er öndvert við það sem Ein-
ar Árnason hefur komist að, en hans
niðurstöður voru m.a. þær að grunn-
farsþorskar væru í hættu og spáir
hann hröðu brotthvarfi fisks sem að-
lagaður er að grunnsævi.
„Við setjum fram tilgátu um
mögulegt hrun fiskirís. Við finnum
að líkindasvörunarföll fyrir þorsk við
Ísland sýna lækkun lengdar og ald-
urs við kynþroska. Breytingarnar
eru sambærilegar við þær sem urðu
skömmu áður en norðurþorskur við
Nýfundnaland hrundi og styður það
tilgátuna ennfremur. Við getum okk-
ur þess til að ef þegar í stað væru
sett upp stór alfriðuð svæði kynni
það að hjálpa til við að forða hruni,“
segir m.a. í ágripi af fyrirlestri Ein-
ars á ráðstefnunni.
Ólíkt atferli þorska
 Ólík lífssaga á Íslandsmiðum  Munur á djúpfarsþorski og þorski sem lifir á grynnra
vatni  Annar hraðvaxta, hinn hægvaxta  Annar nálægt botni, hinn á ferð um allan sjó
Morgunblaðið/RAX
Fiskar Ekki er víst að þessir tveir þorskar, þó líkir séu, hafi eytt ævinni við svipuð skilyrði.
Vilhjálmur Þorsteinsson fjallaði á
ráðstefnunni meðal annars um
samheldni milli einstaklinga. sem
virðist vera töluverð. Einnig virðist
þorskarnir halda tryggð við hrygn-
ingarsvæði og farleiðir.
Guðrún Marteinsdóttir segir að í
gögnum Vilhjálms megi m.a. sjá að
fiskar sem hafi verið merktir sam-
an finnast aftur saman. Þá virðist
hitastig og dýpisferlar í merkj-
unum vera svipaðir og svo virðist
sem fiskarnir ferðist saman í hóp-
um. Hversu margir fiskar eða hvort
skyldleiki er á milli þeirra er ekki
vitað. „Með aukinni tækni aukast
möguleikar til rannsókna með
hverju árinu, við hefðum trúlega
ekki vitað um allan þennan breyti-
leika í stofngerð nema af því að
tækninni hefur fleygt svo mikið
fram,“ segir Guðrún.
Fjölskyldur ferðast saman
Morgunblaðið/Kristinn
Guðrún Marteinsdóttir prófessor