Nýr Stormur - 01.10.1965, Blaðsíða 9

• r )
i »
FÖSTUDAGUR X. október 1965

MANNKYNS
SAGA
í DAGBLAÐAFORMI
|
KJOTKATLAR
EGYPTALANDS
MeSfram ánni Níl er dal-
ur, níu hundruð kílómetra
langur. Breidd dalsins er mis.
munandi, en hann mun vera
að jafnaði um 50 km breiður.
í okkar heimshluta
mun þetta vera fyrsti staður-
■inn, sem byrjað var á ræktun
korns. Áður en akuryrkjan
hófst var Nílardalurinn þak-
•inn reyrskógi og papDÍrssefi
og villtu fugla- og dýralífi. En
svo byrjuðu bændurnir að
ryðja dalinn. Frjósemi jarðar
var óhemjuleg og bændunum
fjölgaði.
Brátt nægði hin náttúrlega
frjósemi ekki til að fullnægja
þörfum hins sívaxandi mann
fjölda, og bændurnir fundu
upp á því að veita ánni Níl
yfir landsvæðið til að auka
frjósemi þess. Til þess grófu
þeir áveituskurði.
Til að auka auðæfi lan'ds.
ins létu guðirnir ána flæða
yfir bakka sína einu sinni á
ári. Þegar flóðin sjatna kemur
landið upp vott og fullt af
áburði og uppskeran marg-
faldast. Með skurðunum
stækkuðu bændurnir ræktaða
landið, sem var blessað með
flóðunum og framleiddu brátt
meira magn af korni en þeir
sjálfir þurftu að nota. Það,
sem umfram var, létu þeir
öðrum í té gegn greiðslu í
vörum, sem þeir framleiddu
ekki sjálfir.
Egyptar söfnuðu þannig auð
æfum, og auðsöfnun þeirra
byggðist á áveitukerfinu. Ríka
nauðsyn bar til, að það færi
ekki úr skorðum. Það þurfti
því gott skipulag samvinnu
og stjórn til að halda hinni
miklu framleiðslu í horfinu,
koma henni á markað o.s.frv.
Störfin urðu því fleiri en
ræktunin og uppskeran sjálf.
Smátt og smátt mynduðust
þorp og borgir.
Sama þróunin varð í undir
irlendinu við fljótin Eufrat og
Tigris. Hinar miklu sléttur
Sýrlands urðu auðræktanleg-
ar, þegar veitt var á þær vatni
með skurðum .Óræktuð jörð
in breyttist i gullna akra,
pálmatrén uxu hvarvetna, og
vegir voru gerðir frá byggð
til byggðar.
Landið milli þessara fljóta
bar einnig ríkulegan ávöxt.
Búfjárrækt og veiðiskapur
óx hröðúm skrefum. Allt
þetta þarfnaðist skipulagning
ar og stjórnar sem engan
hafði dreymt um áður. Milli
hinna tveggja þróuðu heims
hluta er mikil verzlun til sjós
og lands ,og það er augljóst,
hvað hin mikla skipulagning
ber og mun bera í skauti sínu
Frá hinum stóru kornfram-
leiðslulöndum eru vörur flutt
ar út og aðrar vörur inn. Allt
miðjarðarhafssvæðið hefur
dregizt inn í verzlunarkerfi,
sem aldrei hefur fyrirfundist
áður. Nú eru styrjaldir ekki
lengur háðar eingöngu til að
komast yfir kvikfénað ná-
grannanna, eða flytja heim j
ánauðugar konur og þræla, I
heldur líka og jafnvel fyrst J
og fremst til þess að ná valdi
á verzlunarleiðum til sjós og
lands, ná yfirráðum yfir verzl
uninni, eyðileggja verzlunar-
samkeppni nágrannanna.
Maður sigrar fjandmanna-
ríki þ.e.a.s. keppinauta sína
um verzlunina, brennir verk
smiðjur þeirra, fellir pálm-
ana, eyðileggur áveitustíflur
þeirra og dælur, drepur bænd
ur þeirra eða nemur þá brott
sem þræla ásamt handverks-
mönnum og konum og hverju
því, sem að gagni má koma,
því að í dag er kornræktin
ekki lengur smábúskapur
heldur landbúnaðarfram-
leiðsla í stórum stíl. Það eru
ekki syngjandi bændur, sem
opna dyrnar á morgnana og
heilsa sólinni, þakka guðun-
um, fórna jörðinni af öli sínu
til þess að fá góða uppskeru
og ganga með hakann á öxl-
inni út á akurinn ,eða spenn
ir konu sína fyrir heimatilbú-
inn plóg sinn§ Slíkt á sér auð
vitað stað, en fyrst og fremst
skín sólin á nakin bök þræla
er streytast áfram undir svipu
fógetans, þrælar, sem erfiða
við hina stórfelldu fram-
leiðslu. Ekki til að metta
munna þeirra sjálfra, heldur
til að skipta á og öðrum verð
mætum, er síðan hafna í fjár
hirzlum ,,ríkisins“. Veröldin
er ný og töfruð af óstöðvandi
framþróunin, sem hefur í för
með sér stöðugt ný og ný ríki
og valdsvæði, með tilheyrandi
styrjöldum. Manneskjan sjálf
stendur vanmáttug og ráðvillt

?
Furöulegt fjall
Memphis, Egyptalandi 2300 f. Kr.
íbúar Egyptalands eru núorðn
ir fjórar milljónir, samkvæmt upp
lýs. egypsks stjórnarembættis
manns. Þorp og borgir eru um
tuttguu þúsund.
Ur, Sumeria 2100 f. Kr.
Tilbúið fjall.
Nýlega hefir verið lokið við
sérstæða byggingu hér í Ur. Byggð
hefir verið hóll eða hæð, sem er
50x70 metrar í ummál og 20 metra
hátt. Gengið er upp á hæðina á
steinlögðum tröppum, en uppi á
henni hefir verið byggt musteri
úr leir, sem brenndur var í sólinni.
Hér uppi eru guðirnir tilbeðnir
og gangur stjarnanaa rannsakað
ur og hér eru leyndarmál ríkisins
geymd. Fólk hér er að sjálfsögðu
mjög stolt yfir þessari byggingu,
sem engan á sinn líka hér í land-
inu.
Byggingin minnir á ‘lítið fjall,
gert af manna höndum.
ELDUR!
Fyrir 70 b. árum íundu menn
upp á því að gera eld. Menn
irnir höfðu þekkt, eldinn
lengi, en urðu að varðveita
hann með því að notfæra sér
skógarelda og eldingar. Eld-
inúm var síðan haldið lifandi
og hefir vafalaust þurft til
þess mikla þolgæði. Nú er
ekki þörf á þessu lengur. Og
aðferðin er einföld en hún er
sú að þegar tveim spítum er
nuddað hratt við hverja aðra
myndast hiti og þarf ekki
annað en þurrt lauf við hend
ina. Slðar komust menn úpp
á lagið að kveikja eld með
því að slá saman tinnusteini.
Velmegunin eykst
SFINX GEGN
ILLUM ÖNDUM
Gizeh, Egyptalandi 2300 f. Kr.
Karfe faraaó, hefir byggt geysi
stórann Sfinx til að vernda graf
hýsi sitt gegn illuin öndum.
Myndin er höggvin út í stórt
bjarg og, síðan er ,byggt líkan af
ljóni og myndin er höfuð þess.
Líkanið er 60 metra langt og 25
metra hátt og 10 metrar frá enni
til höku.
Myndin er af morgunguðnum
Harmachis. Listamaðurinn hefir
fylgt hefðbundnum stíl og guð
inn í ljónslíki með mannshöfuð.
Á milli hinna voldugu framfóta
dýrsins er lítið hof eða musteri.
Ýmsar Sfinx myndir hafa konu
höfuð og ljónsskrokk, eða líkama
annara dýra. Sum eru með vængi
og önnur hafa hala, eins og slöng
ur.
í öllu falli minna hinar ýmsu
Sfinz höggmyndir á trúar-
Abraham fer
til Kanaan
FYLGJENDUR HANS TRÚA AÐEINS Á EINN GUÐ
Haran. Babylon 1600 f. Kr.
Hebrahöfðingi nokkur, að
nafni Abraham hefir ákveðið
að flytjast með fjölskyldu sína
og alla ættkvísl til Kanaans-
lands, sem líka er kallað fyrir-
heitna landið. Abraham er leið
togi sterkra trúarhreyf. hér,
Áhangendur þessarar trúar full
yrða að aðeins einn guð sé til,
gagnstætt því sem aðrir trúa.
Þessi gu.ð á að hafa skapað
himinn og jörð og allt sem
fyrirfinnst á henni. Hann heit
ir Jahve og á heima á himn
um uppi og er tilbeðinn á mjög
einfaldan hátt, án mustera og
presta.
☆
Hin ægilegu
villidýr forn-
aldarinnar eru
horfin.
Myndin er af
hinum rjsa-
vaxna mammút.
☆
hugmyndir okkar í sambandi við
dýrin, svo sem hundinn köttinn,
ljóðið íbisfuglinn og haukinn. í
hinum ýmsu landshlutum eru á-
kveðin dýr heilög. Til dæmis naut
ið í Memphis og kálfur i Helio-
polis. Hin heilögu dýr eru höfð
i musterunum og dauðahegning
liggur við að drepa þau og mörg
þeirra eru smurð eftir dauðann.
4 milljónir
Theben, Egyptal. 1801 f. Kr.
Áveitukerfið skipulagt.
Eitt af mestu vandamálum í
sambandi við hið egypska á-
veitukerfi var leyst af Amenem
het III. faraaó, sem nú er ný-
látinn. Amencmhet fullgerði
hina miklu stíflugerða við
Moerisvatnið, sem er mjög
vatnsmikið eftir hin árlegu
flóð í Níl. Stíflugarðarnir gera
það að verkum að unnt er að
viðhafa nákvæma vatnsmiðlun,
þannig að ávcituskurðirnir eru
ekki eins háðir hinum árlegu
flóðum og er því hægt að
veita vatninu yfir ræktarlönd
in eftir þörfum á mismunandi
árstíðum.
Sfærsti pýramídi heims.
Framhald af bls. 8
sem heimurinn hefur enn séð og
þrátt fyrir sorgina, lítum við með
stolti á þetta mikla minnismerki,
sem þegnar hans hafa reist hon-
um.
100 þúsund þrælar í vinnu.
Um 100 þúsund þrælar unnu
samtímis við byggingu pýramíd-
ans. Þeir hafa búið í kofum við
rætur pýramídans og þúsundir
annarra þræla hafa fært þeim mat
og matbúið fyrir þá. Að sjá fyrir
daglegum þörfum svo margra
starfsmanna, hefur kostað óhemju
mikið og ástæða er til að ætla,
að tæplega verði reist minnis-
merki, sem jafnist á við þetta.
Sum björgin í þessum pýra-
mída vega um 1600 tonn og
hafa verið dregin hundruð
kílómetra liingað á sleðum.
Það er sagt, að 2000 manns hafi
verið í tvö ár að koma einum
slíkum steini á leiðarenda.
Með meiri viðhöfn hefur eng-
inn jarðneskur höfðingi verið
jarðsettur. Hver hlið pýramídans
er 230 metrar á iengd og hæð
hans er 146 metrar. Efnið mun
vera um 2% milljón kúbikmetrar.