Morgunblaðið - 03.07.2010, Blaðsíða 28

28 Umræðan BRÉF TIL BLAÐSINS
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 3. JÚLÍ 2010
Íslenskir stjórn-
málagmenn hafa í
áratugi haldið því
fram að þeir væru að
stjórna þjóðfélaginu
fyrir þjóðina, að þeir
séu sannir og einlæg-
ir þjónar fólksins í
landinu, hvorki meira
né minna en virðast í
reynd hafa rekið eins-
konar Ræningja-
Stjórnkerfi Ríkisins (RSR) þó þeir
hafi sjálfir haldið öfugt.
Og hver er útkoman?
Algert fjármálahrun samfélags-
ins haustið 2008 fær mann til að
halda hið versta og óðaverðbólga í
áratugi sannar að samfélagið er
stjórnlaust. Íslenska krónan hefur
fallið um 2200% síðan danska og
íslenska krónan voru jafnar á síð-
ustu öld.
Verðbólga er ekkert annað en
skekkjan í efnahagskerfinu þar
sem stjórnmálamennirnir eyða
meira en hagkerfið aflar. Ef við
vinnum ekki fyrir eyðslunni og
óráðsíunni í stjórnkerfinu jafn-
óðum þá hafa stjórnmálamennirnir
„þynnt“ krónuna þannig að endar
nái saman. Þetta kallast verð-
bólga.
Þessi eyðsla umfram tekjur
nemur að meðaltali um 8% á ári
eða ca 120 milljörðum og er kallað
verðbólga þegar „þynna“ þarf
gjaldmiðilinn um þessa upphæð á
hverju ári að meðaltali og kallast
„peningaprentun“ á máli Seðla-
bankans.
Á hverju 3ja ára tímabili eyðum
við í þessa „þynningu“ á gjald-
miðlinum álíka upphæð og nemur
allri IceSave-skuldinni. Hvað er
fólk að kvarta undan IceSave ef
unnt er að kasta út um gluggann
svona upphæð á hverju 3ja ára
tímabili?
Til að stjórnmálamennirnir
gætu leikið sér að samfélaginu án
aðhalds og eytt peningum að vild
þá fundu þeir upp þá snilldarað-
ferð að reikna mánaðarlega hækk-
anir í landinu með vísitöluútreikn-
ingi sem er jú ekkert annað en
mæling á því hvað gjaldmiðillinn
hefur „þynnst“ mikið í hverjum
mánuði.
„Þynning“ krónunnar kemur
hinsvegar sem auknar
tekjur fyrir þá sem
stunda útflutning, svo
sem útgerðina í land-
inu, auk líklega aðila
eins og álvera sem að
mestu leyti eru í eigu
útlendinga. Öll sú
skekkja er nið-
urgreidd af þeim sem
greiða verðbætur eða
verðhækkanir í ein-
hverri mynd.
Mánaðarlega eru
útlán lánastofnana
hækkuð sem svarar
hækkun vísitölunnar auk þess sem
öll laun ríkisstarfsmanna og
stjórnenda ríkisins eru hækkuð
eftir vísitölu í viðbót við að allar
eftirlaunakröfur þeirra eru hækk-
aðar með vísitölu meðan almennir
lífeyrissjóðir þurfa jafnvel að búa
við skerðingar.
Almenn laun eru ekki bundin
vísitölu og því býr alþýðan við
mánaðarlegar launaskerðingar
meðan þeir sem stjórna ríkinu búa
allir í verðtryggðu umhverfi. Al-
menningur þarf því að vinna
meira og meira með lægri og
lægri launum til að stjórnendur
ríkisins fái hærri og hærri verð-
tryggð laun.
Stórum hluta af allri skekkjunni
í samfélaginu vegna ofeyðslu
stjórnmálamanna er velt yfir á þá
sem taka lán í samfélaginu og al-
menna launþega sem þurfa að búa
við mánaðarlegar launaskerðingar
í samræmi við hækkun vísitöl-
unnar sem mælir skerðingu og tap
samfélagsins mánaðarlega.
Verðtrygging felur í sér mikla
spillingu og rangindi enda er vísi-
tölukerfið á Íslandi hvergi notað í
hinum vestræna heimi, nema á Ís-
landi. Þetta er bara svo vitlaust að
engri þjóð dettur í hug að bjóða
upp á svona millifærslukerfi hlaðið
af spillingu og gífurlegan þjófnaði
á peningum og verðmætum al-
mennings.
Í landinu hafa verið ýmis verð-
bótakerfi, þar með taldar verð-
bætur í samræmi við hækkun eða
lækkun erlendra gjaldmiðla en sú
aðferð hefur nú verið dæmd ólög-
leg. Nýlega fallinn dómur Hæsta-
réttar kvað uppúr um ólöglega
verðtryggingu lána með tengingu
við erlenda gjaldmiðla.
Enn er eftir að sjá dóma falla
um íslenskar vísitölur. Í þeim mál-
um þarf að láta reyna á það hvað
íslenskir stjórnmálamenn hafi
heimild til að „þynna“ gjaldmið-
ilinn mikið á hverju ári og velta
kostnaðinum yfir á almenning.
Í bankahruninu byrjuðu stjórn-
völd á því að tryggja allar banka-
innistæður fjármálamanna þannig
að allir sem áttu pening í banka
héldu öllu sínu. Peningafólk er
ekki með íbúðalán.
Allt ber að sama brunni að fólk-
ið þarf að bera alla ábyrgð á sam-
félaginu meðan lítil klíka fleytir
rjómann ofanaf öllu saman og
stendur mjög vel saman um hags-
muni sína gegn fólkinu. Eft-
irlaunafrumvarp alþingismanna og
ráðherra var til dæmis skýrt dæmi
um þetta og er þó af mörgu að
taka ef ætti að rekja alla ósvinnu
stjórnmálaelítunnar í garð fólks-
ins.
Fiskveiðiheimildirnar voru gefn-
ar þröngum hópi manna og þannig
missti fólkið í landinu gífurleg
verðmæti, peninga sem hefðu lík-
lega getað haldið ríkissjóði í plús
þrátt fyrir alla eyðsluna og þar
með hefði verðbólgan verið dauð.
En stjórnmálamennirnir kusu að
gefa þessa auðlind frá almenningi
og láta verðbólguna frekar gras-
sera á samfélaginu með óbæt-
anlegum skaða fyrir alla.
Auk þess að útflutningurinn hef-
ur grætt ómælt á öllum gengisfell-
ingunum þá stefnir nú í það að ný-
legur dómur þurrki út öll erlend
lán útgerðarinnar ca 800 til 1000
milljarða sem lendir enn og aftur
á fólkinu auk þess sem stjórn-
málamenn gáfu fiskveiðiauðlindina
frá okkur, ca. 500-1000 milljarða.
Hvað munar um það að gefa út-
gerðinni svo sem 1500-2000 millj-
arða ef unnt er að sjúga þessa
peninga til baka út úr fólkinu án
mótmæla? Já, sæll.
Vísitölusamfélagið
Eftir Sigurð
Sigurðsson » Algert fjármálahrun
samfélagsins haustið
2008 fær mann til að
halda hið versta og óða-
verðbólga í áratugi
sannar að samfélagið
hefur verið stjórnlaust
Sigurður
Sigurðsson
Höfurndur er cand.phil.,
byggingaverkfræðingur.
Það er sorgleg saga í landi sem
ræktar grænmeti, hefur nýjan fisk
og silung auk frábærra matreiðslu-
manna, að hótel skuli bjóða fólki
sem hefur alltaf talið morgunverð
mikilvægustu máltíð dagsins
hrökkbrauð, kornflex og álegg úr
plastumbúðum í morgunverð.
Þessi herlegheit kosta 1200 kr.
pr. mann.
Þjóðverjar og Englendingar sem
hingað koma eru ekki að leita að
lúxushótelum – flestir eru að skoða
landið, fuglalíf og stunda útiveru
og eru klæddir í stíl við það.
Þetta fólk leggur ekki upp í
venjulegan vinnudag heima hjá sér
með kornflex í maganum.
Það borðar heila og holla máltíð.
Edduhótelin virðast vera með
staðlað kex, kornflex, sultu og súr-
mjólk auk kaffis.
Ekkert grænmeti eða ávextir og
brauð sem boðið er uppá skorið
niður þurrt og dautt – ekki einu
sinni tengur til að taka það upp
með.
Við Mývatn, það gósenland sil-
ungs, er hann ekki sjáanlegur
nema hvað ein sjoppa hafði á boð-
stólum hálft silungsflak pönn-
usteikt – en reyndist hrátt með
hveiti utaná og frönskum og kokkt-
eilsósu. Þessi herlegheit kosta
2.900 kr. í
sjoppu,
Þetta er
kannski eðlileg
matseld þar sem
enginn starfs-
maður virðist yf-
ir 18 ára og oft
útlendingar.
Fólk sem
kann að elda
sést ekki, það er
trúlega of gamalt til að fá vinnu.
Það er aðeins þar sem eigendur
sjálfir reka staði að fólk yfir miðj-
an aldur sest að störfum.
Dökkar stúlkur, glaðar og kát-
ar, báru fram heitar vöfflur á
kaffihúsi – þær settu þeyttan
rjóma beint á eldheita vöffluna
sem synti í bráðnu rjómasulli á
diskinum. Þetta kæmi ekki til á
stöðum þar sem unglingar læra
matreiðslu strax í barnaskóla og
síðan áfram.
Það ætti að setja lágmarks-
kröfur um hve lágan standard hót-
el- og gististaðir mega hafa í mat-
reiðslu – og þá sérstaklega
morgunmat.
Eftirlit þarf greinilega að vera
ef við eigum ekki að missa allt álit
almennra ferðamanna.
ERLA MAGNA
ALEXANDERSDÓTTIR,
snyrtifræðingur/listakona.
Við eigum að
þjónusta ferða-
menn – ekki ræna þá
Frá Erlu Mögnu
Alexandersdóttur
Erla Magna
Alexandersdóttir
Ég tek undir orð fyrrverandi
dómsmálaráðherra, Björns
Bjarnasonar í pistli sínum 18.6.,
að það er óskiljanlegt, að Stefán
Haukur Jóhannesson, sendiherra
Íslands gagnvart ESB, haldi því
fram að „að sjálfsögðu muni Ís-
lendingar standa við skuldbind-
ingar sínar“. Sendiherrann
ásamt Össuri Skarphéðinssyni
utanríkisráðherra og Steingrími
Sigfússyni fjármálaráðherra nota
hvert tækifæri sem gefst í er-
lendum fjölmiðlum til að syngja
þennan söng, þrátt fyrir þjóðar-
atkvæðagreiðsluna um Icesave.
Ríkisstjórnin hefur ekki umboð
þjóðarinnar til að halda áfram að
gefa loforð á erlendum vettvangi
um, að Ísland muni borga reikn-
inga Breta og Hollendinga vegna
Icesave. Loforð, sem viðsemjend-
urnir nota sem sönnun fyrir
„skuld“ þjóðarinnar. Á heimavelli
reyna þessir menn að telja fólki
trú um, að engin tenging sé á
milli Icesave-krafna Breta og
Hollendinga og aðildarumsóknar
Íslands að ESB.
Í yfirlýsingu leiðtogaráðs ESB
og í umfjöllun virtra fjölmiðla
sem Financial Times og EU Ob-
server kemur óaðfinnanlega
skýrt fram, að aðild Íslands að
ESB er háð lausn Icesave-
deilunnar. Allir aðrir en ofan-
greindir fulltrúar Íslands virðast
sammála um, hvað sé í gildi: Ís-
land getur ekki orðið aðili að
ESB nema „tekið sé tillit til nú-
verandi skuldbindinga eins og
þeirra sem mælt hefur verið fyr-
ir um af Eftirlitsstofnun EFTA
samkvæmt EES-samningnum
…“ ESA hefur í bréfi til rík-
isstjórnarinnar ásakað Íslend-
inga um að hafa brotið EES-
samninginn með því að hafa ekki
borgað lágmarkstryggingu inni-
stæðueigenda Icesave í Bretlandi
og Hollandi. Íslenskir lögfræð-
ingar, einstakir þingmenn Evr-
ópuþingsins, rannsóknarnefnd
Alþingis ásamt fjölmörgum sér-
fræðingum hérlendis og erlendis
hafa bent á, að ekkert í reglu-
gerð ESB, sem EES-samn-
ingurinn byggir á, geri íslenska
ríkið ábyrgt fyrir skuldbind-
ingum Tryggingarsjóðs inn-
stæðueigenda.
Umsóknarferlið er því ekkert
annað en pólitískt spil stórvelda,
þar sem tekist er á um Ísland,
auðlindir landsins og eigur
landsmanna. Þar má eiga von á
ýmsum „gylliboðum“ í stíl með:
„við skulum taka að okkur að
leysa Icesave-deiluna, ef þið
greiðið atkvæði með inngöng-
unni í ESB“.
Það er sorglegt að horfa uppá
íslensku ríkisstjórnina starfa
sem embættismenn erlendra
kröfuhafa í stað þess að sinna
skyldum við sitt eigið fólk, sem
stendur fyrir laununum.
Ríkisstjórnin einblínir svo á
inngönguna í ESB-klúbbinn, að
orkuauðlindir landsmanna, fisk-
ur hafsins, fyrirtæki og menning
duga varla sem aðgangseyrir. Í
ofanálag verður að greiða með
sóma, siðferði, sjálfsvirðingu,
sjálfstæði og svörnum eiði við
stjórnarskrá Íslands. Þessi und-
irlægjuháttur núverandi ríkis-
stjórnar hefur kostað þjóðina
stórfé og skaðað stöðu landsins á
alþjóðavettvangi. Jafnframt hef-
ur þingræðið beðið álitshnekki
sem og önnur stjórnskipun lýð-
veldisins.
Þessa óheillaferð verður að
stöðva áður en enn stærri vá
skellur á landsmönnum. Ég bið
þingheim að styðja frumvarpið
um að draga til baka aðild-
arumsóknina að Evrópusam-
bandinu.
GÚSTAF ADOLF
SKÚLASON,
smáfyrirtækjarekandi.
Stærsta þjóðþrifaverk-
ið: Afturkalla aðildar-
umsókn að ESB
Frá Gústaf Adolf Skúlasyni
Hið blandaða hag-
kerfi ríkisverndaðra
einkaviðskiptabanka
og ríkisrekinna seðla-
banka er hrunið. Nú
er kominn tími til að
brjóta upp samband
þeirra, afnema rík-
isábyrgðir og rík-
istryggingar á
áhættufjárfestingum
einstaklinga, fyr-
irtækja og banka og
koma á aðskilnaði ríkis og hag-
kerfis.
Það kann að koma einhverjum á
óvart að kerfi útblásins
reglugerðafargans og umsvifamik-
ils opinbers eftirlits með víxl-
tengslum áhættufjárfestinga og
ríkisábyrgða hafi ekki gengið upp.
Þeim hinum sömu skal bent á að
frá því á þriðja áratug síðustu ald-
ar hafa skarpskyggnir hagfræð-
ingar varað við óumflýjanlegu
hruni hins blandaða hagkerfis, því
hið blandaða hagkerfi fengi ekki
staðist til lengdar, ekkert frekar
en sósíalisminn í Sovétríkjunum.
Niðurstaðan af samkvæmisdansi
fjármálakerfis og ríkisvalds er
gjaldþrot hins fyrra á kostnað
hins síðara.
En hvernig á að að-
skilja ríki og hag-
kerfi? Það gerist í
fyrsta lagi með því að
leggja niður seðla-
bankann og afnema
einokun ríkisins á út-
gáfu peninga. Í
frjálsu hagkerfi velur
fólk sér trausta gjald-
miðla sem er erfitt að
fjöldaframleiða, en
hömlulaus seðlaprent-
un rýrir verðmæti
gjaldmiðla í ljósi lög-
málsins um framboð og eftirspurn.
Annað skref í aðskilnaði ríkis og
hagkerfis er tiltekt í hinu mikla
bókasafni sem reglur og lög um
fjármálastarfsemi er á Íslandi og
Vesturlöndum öllum. Stór fjár-
málafyrirtæki hafa fengið hið op-
inbera til að reisa mikla og sam-
keppnishamlandi múra af
skilyrðum og skorðum sem tálma
rekstur fjármálafyrirtækja og
halda nýjum fyrirtækjum frá
markaðnum. Múrana þarf að
brjóta niður og koma þannig á
raunverulegu markaðsaðhaldi og
samkeppni á ný. Opinberar eft-
irlitsstofnanir Vesturlanda hafa
víða komið í stað skynsamlegrar
gagnrýni neytenda og almennings
og hin opinberu afskipti af fjár-
málastarfsemi hafa stuðlað að
mikilli áhættusækni sem skatt-
greiðendur þurfa núna að greiða
fyrir.
Þriðja og seinasta skrefið í að-
skilnaði ríkis og hagkerfis er al-
mennur niðurskurður hins op-
inbera skrifræðisbákns.
Ríkisvaldið á ekki að taka stóra
sneið af minnkandi köku, eins og
staðan er nú um stundir. Miklu
vænlegra er fyrir alla – nema
stjórnlynda sósíalista – að taka
litla sneið af stækkandi köku.
Aðskilnaður ríkis og hagkerfis
er sennilega brýnasta verkefni
stjórnmálanna, þegar við sitjum í
brunarústum hins blandaða hag-
kerfis. Nú er mál að koma þeim
aðskilnaði á dagskrá.
Hrun hins blandaða hagkerfis
Eftir Geir
Ágústsson »Hið blandaða hag-
kerfi ríkisverndaðra
viðskiptabanka og rík-
isrekinna seðlabanka er
hrunið. Nú þarf að koma
aðskilnaði ríkis og hag-
kerfis á dagskrá.
Geir
Ágústsson
Höfundur er verkfræðingur.