Austurland - 08.01.1955, Blaðsíða 4

4
AUSTURLAND
Neskaupstað, 30. des. 1955.
sig. Þegar það hafði lagzt að
bryggju, var ég fljótur að leita
fyrir mér um pláss til Reykjavík-
ur, en þá kom babb í bátinn, allir
um borð í skipinu töluðu danska
tungu, en i henni skildi ég ekki
eitt einasta orð. Samt fór það nú
svo að ég fékk að fljóta með og
var mér vísað á hvílurúm á öðru
plássi, sem var allstór salur aftast
í skipinu með 24 rúmstæðum) og
voru þau flest upptekin þegar far-
ið var af Seyðisfirði.
Komið á Norðfjörð í fyrsta
sinn
Þegar út í fjörðinn kom fór mér
að líða illa og þegar kom út fyrir
land var líðanin þannig, að ég
óskaði þess heitt og innilega að
ég hefði ekki verið svo vitlaus að
leggja á stað í þetta ferðalag, en
nú var of seint að tala eða fást
um slíkt. Allt gekk tíðindalaust
og heilsufarið skánaði þegar inn
á Norðfjörð kom. Það lætur nú
að líkum að Norðfjörður hafi þá
verið svipur hjá því sem nú
eftirtekt, sérílagi vegna þess að
hann gekk við hækjur. Þetta var
ungur og laglegur maður og gat
ég vorkennt honum að vera svona
fatlaður og oft hef ég kennt í
brjósti um hann síðan, þegar hann
hefur verið að skjökla hér um
göturnar í Neskaupstað með sitt
stafprik, sem virðist hafa verið
hans eini stuðningur á lífsleið-
inni.
Strandferðaskipið Hólar er á
leið til Reykjavíkur vorið 1913,
fullskipað farþegum, með danska
áhöfn, það þokast suður með
Austfjörðum og Djúpivogur er
þess síðasta höfn, en þar bætist
því einn farþegi, sem stórvötnin
í Skaftafellssýslu hafa bannað
heimtferðina, það var Sigurður
Eggerz sem þá var sýslumaður
Skaftfellinga í Vík í Mýrdal. Ekki
man ég nú hvaða stórvatn það
var sem hefti för sýslumanns, en
hann tók það ráð að fara austur
á Djúpavog í veg fyrir skipið með
því til Reykjavíkur og landveg
þaðan heim til sín í Vík.
Björgúlfur Gunnlaugsson:
Sveiiapiliur í suðurför
FYRIR 42 árum, eða vorið
1913, seint í aprílmánuði,
tók ég mér ferð á hendur
af Fljótsdalshéraði þar semi ég er
uppalinn, til Reykjavíkur, þá 18
ára gamall sveitardrengur.
Tildrög ferðarinnar
Tildrög ferðarinnar voru þau,
að ég las í ísafold, sem þá var
mjög lesið blað á Héraði, undir
ritstjórn Björns Jónssonar, síðar
ráðherra, að nokkrir ungir menn
og stúlkur, gætu komizt að við að
nema garðyrkju í gróðrarstöðinni
við Reykjavík sem var starfrækt
af Búnaðarfélagi íslands undir
stjórn Einars Helgasonar garð-
yrkjufræðings. Kennsla væri ó-
keypis og námsstyrkur nokkur,
eða nálægt 2 krónum á dag á
meðan námiskeiðið stæði yfir, en
ferðakostnað og fæði áttu nem-
endur að greiða úr eigin vasa.
Þessi auglýsing í ísafold varð
til þess að ég og tveir aðrir ungir
menn úr Vallnahreppi á Fljóts-
dalshéraði, sóttum um dvöl á
námskeiðinu, sem skyldi byrja um
miðjan maímánuð og standa í 2
mánuði. Svar kom um hæl frá
Einari Helgasyni forstöðumanni
Gróðrarstöðvarinnar, að einn af
okkur gæti fengið pláss á nám-
skeiðinu, en ekki allir þrír, þar
semi aðeins væri hægt að taka 14
nemendur og þá væri kappkostað
að taka sem víðast að af land-
inu.
Eg varð svo til þess að fara og
taka þátt í garðyrkjunámskeiði
þessu og skárum við þremenning-
arnir úr því hver skyldi fara með
því að varpa hlutkesti.
Yfir Fjarðarheiði á hestum
postulanna
Ég lagði svo á stað frá Ketils-
stöðum á Völlum, en þar átti ég
þá heima, seint í apríl og var
fyrsti áfanginn til Seyðisfjarðar
yfir Fjarðarheiði og varð ég að
notast við postulahestana, því að
þá voru ekki til bílar á Islandi,
því síður flugvélar og hest átti ég
engan. Leiðin frá Ketilsstöðum og
til Seyðisfjarðar mun vera ná
lægt 40 km. Snjór var á fjöllum,
en ekki í byggð, og sólskin um
daga og góðviðri og var mér ráð-
lagt að ganga yfir heiðina þð
nóttu til því að þá væri minni esja
í snjónum og gangfæri betra.
Fjarðarheiði er allbreið yfir-
ferðar, en ekki mjög hár fjallveg-
ur, en mörgum hefur hún reynzt
þung í skauti og þeir eru ekki
fáir sem aldrei hafa af henni lif-
andi komizt, en nú var komið bros-
andi vor og ég léttur á fæti.
j
Skipsliöfnin skyldi ekki
íslemgku
Eg kom til Seyðisfjarðar um
fótaferðartíma, en ekkert sást
strandferðaskipið og liðu svo
margir dagar eða einir 5—6 frá
áætlunardegi á Seyðisfirði þar til
Hólar, en svo hét skipið, lét sjá
er. Þá voru hér aðeins nokkur
íbúðarhús, aðallega á Nesi og
Tröllanesi. Engin hafskipabryggja
og nokkrar smábáta bryggjur,
Jón fótalausi
Afgreiðsla strandferðaskipsins
gekk þó vel og komu fljótt ára-
bátar út að því ýmsra erinda, og
veitti ég þeim litla eftirtekt nema
einum, en í honum var aðeins einn
maður og sá ég strax að það vant-
aði báða fætur á hann. Það var
gamall Norðfirðingur, semi allir
eldri menn hér kannast við, Jón
Sigurðsson, kallaður fótalausi, en
hann missti báta fætur í sjóhrakn-
ingi, en frá því verður ekki sagt
hér.
Suður með landi
Þegar skipið hafði fengið af-
greiðslu á Norðfirði fór það á-
leiðis suður með landi með við-
komu á flestum höfnum og bar
fátt til tíðinda, nema hvað þessi
alræmda plága, sem kölluð er sjó-
veiki, hélt mér í sínum miskunn-
arlausu fantatökum, þótt hún að
vísu linaði þau nokkuð, meðan
legið var í höfn.
Farþegar komu um borð, aðrir
fóru í land o. s. frv. og má ég
fullyrða að alla leiðina suður bar
mér ekki fyrir augu einn einasta
farþega sem ég þekkti. Á Fá-
skrúðsfirði veitti ég manni, sem
kom þar um borð í skipið, sérstaka
Rok í Eyjum
Skipið létti festum á Djúpavogi
og lagði upp í lengsta áfanga
á milli hafna, eða til Vestmanna-
eyja. Þangað var komið snemma
morguns og var veðrið vont>
austan rok, en hvað mörg vindstig
þá hafa verið á Stórhöfða veit nú
enginn. Ekki fékk skipið af-
greiðslu þann dag, en næstu nótt
lægði veðrið og var þá hafizt
handa um afgreiðslu þess og síðan
lagt upp í síðasta áfangann í ferð-
inni til Reykjavíkur. Mikið var af
úlendum skipum við Vestmanna
eyjar þennan stórviðrisdag sem
Hólar lágu þar. Togarar, hand-
færaskip o. fl. Þeir hafa vitað
hvar þeir áttu að halda sig veiði-
þjófarnir í þá daga, ekki síður en
nú.
Engin bryggja í Reykjavík
Til Reykjavíkur kom skipið kl.
3 að nóttu til. Varpaði það festum
langt frá landi, því að engin var
hafskipabryggja í Reykjavík í
þá daga.
Togast á um tösku
sýslumanns
Brátt fóru farþegar að hafa
sig á stjá og að hugsa til þess
að komast í land, og far I land
fékkst von bráðar, því bátar komu
strax út að skipinu og buðu að
flytja fólk til lands og var sam-
keppni mikil milli þeirra, sérstak-
liega ef ferðalangurinn bar það
með sér að hann gæti borgað vel
farið og veitti ég því eftirtekt að
bátsmenn toguðust á um töskur
sýslumannsins í Vík, enda mun
þar hafa verið einna mest aura
von. Ég heyrði talað um tvo fé-
laga í Reykjavík sem míkið kapp
lögðu á þessa flutninga. Annar
kom um borð í skipið og smalaði
ferðafólkinu í bátinn, eftir því
sem hann gat, mig minnir að hann
héti Steingrímur. Hinn tók á
móti bátunum þegar til lands kom
og innheimti fargjaldið, sem þá
var 1 kr. fyrir manninn, og svo
50 aurar og allt að 2 krónur fyrir
töskur og poka, eftir stærð. Ég
veit ekki betur en að sá félaganna
sem í landi var héti Steindór og
er nú þjóðkunnur fyrir sinn bíla-
rekstur.
Koman til Reykjavíkur og
dvölin þar
Mér þótti dauflegt að koma til
höfuðborgarinnar, enda hánótt og
ekki sjáanlegt að annað lægi fyrir
en rölta aftur og fram um göt-
urnar unz fólk kæmd á fætur, en
þá vildi mér til happs að einn far-
þeginn og samferðamaður að
austan, Guðni bóndi á Karlsskála
við Reyðarfjörð, bauð mér að
fylgja mér á Bergstaðastræti 27,
en þar átti ég vísa fyrirgreiðslu
hjá föðursystur minni, Sigur-
björgu að nafni, sem þar bjó, og
tók hún á móti mér opnum örm-
um. Ferðalagið var á enda, ég var
kominn til Reykjavíkur, fáfróður
og fákunnandi sveitadrengur, pen-
ingalaus en með bréf í vasanum
sem lofaði mér vist um tveggja
miánaða skeið í Gróðrarstöðinni
við Reykjavík.
Næsta morgun fór ég svo að at-
huga um dvöl mína á námskeið-
inu og hélt með leiðsögn suður
Laufásveg og í Gróðrarstöðina. Ég
hitti brátt forstöðumanninn, Ein-
ar Helgason, og tók hann mér eins
og ég væri sonur hans, enda mun
hann hafa verið sérstaklega mikið
valmenni. Hann sagði mér að ég
yrði að kaupa mér fæði niðri í bæ
og benti mér á Iðnó en þar seldi
kona, frk. Hóljnfríður, fæði og
kostaði 1 kr. á dag en fyrstu vik-
una skyldi ég borða hjá sér
ókeypis og vísaði mér heim til sín
í svonefnt Ingólfshús við Laufás-
veg og tók ég því með þökkumi.
Næsta dag byrjaði ég svo að
vinna við garðyrkjustörf í Gróðr-
arstöðinni. Nemendumir voru 14