Ritmennt - 01.01.1999, Blaðsíða 55

RITMENNT
ÞORGEIR í LUNDINUM GÓÐA
Enda þótt íslensk tunga væri Þorgeiri
ekki munntöm síðari hluta ævinnar bar
hann jafnan hinn hlýjasta hug til ættjarðar
sinnar svo að vitnað sé til orða Jóns bislcups
Helgasonar.69 Þorgeir sýndi það í verlci með
því að gefa ættlandi sínu bókasafn sitt eftir
sinn dag. Hinn i8. júní 1871 skrifaði Marie
Guðmundsen, elclcja Þorgeirs, stjórn Stifts-
bókasafnsins og greindi henni frá því að Þor-
geir hefði oft látið þá óslc í ljós að bólcasafn-
ið yrði sent til íslands. Með því gæti hann
eftir andlát sitt orðið ættjörð sinni að gagni
og því markmiði yrði best náð með því að
ánafna Stiftsbólcasafninu bælcurnar sem
væru á sjötta hundrað bindi. Marie lét setja
bælcurnar í sex lcassa og fól íslenslcu stjórn-
ardeildinni í Höfn að annast um að lcoma
þeim í áfangastað
idet jeg anmoder den ærede Bestyrelse om at
modtage Samlingen, som et Beviis paa den Kjær-
lighed og Interesse, min afdöde Mand nærede for
sin lcære Födeö, slcal jeg lcun tilfoie at det vilde
være mig lcjært, om Samlingen maatte lcunne
udgjöre en særlig Afdeling af Stiftsbiblioteket, og
betegnes med Giverens Navn, forsaavidt intet
Særligt maatte være til hinder derfor.
Marie gerði slcrá yfir bækurnar og baðst af-
sökunar á að hún væri ófullkomin því að
hún væri óvön slílcu starfi en úr því mætti
bæta.-70
Það kom í hlut Jóns Árnasonar að veita
bókasendingunni viðtöku og lijá stiftsyfir-
völdum fékk hann „uppteiknun" sem náði
aðeins yfir 269 nr. af hinum sendu bókum.
Til viðbótar lcomu 163 nr. af prentuðum
bólcum og tíu handrit upp úr ltössunum.
Hinn 31. júlí 1871 sltrifaði Jón forstöðu-
nefnd stiftsbókasafnsins og greindi frá þcssu
og fleiru sem áfátt var og ónákvæmt og
sendi uppteiknun yfir bælturnar og handrit-
in sem vantaði í afhendingarsltrána sem
fylgdi sendingunni.71
Hinn 2. nóvember s.á. var Þórður Jónas-
son kosinn formaður stjórnarnefndar safns-
ins og það ltom í hans hlut að sltrifa Maríu
þaltltarbréf fyrir bóltagjöfina. Með henni
hefði safninu ásltotnast álitlegur ritaulti og
mörg góð rit sem það vantaði og hefði eltlti
efni á að útvega sér. Bréfinu lault með þess-
um orðum:
Samkvæmt óslt yðar mun bóltunum verða raðað
í bóltasafninu - á dómltirkjuloftinu - sem sér-
staltri deild, og mun þar yfir verða sett látúns-
plata með áletruðum nöfnum gefendanna, svo að
þau geymist í verðsltulduðum heiðri og þaltklátri
endurminningu.72
Vanefndir urðu á að uppfylla þessa óslt. Þrjá-
tíu árum síðar var bóltagjöfinni sltipt upp
eftir efni í deildir safnsins. Tveimur árum
eftir að bóltagjöfin barst safninu voru tvítök
úr henni seld á opinberu uppboði að fengnu
leyfi stiftsyfirvalda.
í Minningarriti Landsbóltasafnsins ltomst
Jón Jacobson landsbóltavörður svo að orði
um bóltaltostinn frá Þorgeiri:
Gjöf þessi var sérstaklega miltilsverð fyrir safnið
vegna þess, að í henni var megnið af bókum
þeirn, sem Fornfræðafélagið hafði gefið út,
óflekkaðar og í ágætu bandi, og eru rnargar
þeirra enn þann dag í dag geymdar meðal tvítaka
þeirra í Landsbókasafninu, sem ekki má lána
út.73
69 Islendingar í Danmörku, bls. 19.
70 Bréf og skjöl Landsbókasafns 1871.
71 Sama handrit.
72 Jón Jacobson. Landsbókasafn íslands 1818-1918,
bls. 113.
73 Sama rit, bls. 114.
51