Dagblaðið Vísir - DV - 28.04.2004, Blaðsíða 23

3>V Fókus
MIÐVIKUDAGUR 28. APRÍL 2004 23 *
T
1955 Fæddur í York,
Pennsylvaníufylki.
1960 Leikskólamynd
af honum ertekin sem
hann síðar notaði sem
hugmynd að verkinu
„Nýi Jeff Koons".
1963 Faðir Koons selur Málverk Jeffs í
verslun sinni.Verkin eru eftirlíkingar af
verkum gömlu meistaranna.
1972 Stundar nám (list og hönnun.
Tileinkar sér ameríska alþýðulist og
myndlist fyrri alda.
1975 Stundar framhaldsnám við Lista-
háskólann (Chicago.
1976 Flytur til mekka nútímamyndlist-
ar, New York.
1977 Byrjar að vinna skúlptúra þar
sem hann endurvinnur tilbúna hluti
(ready-made). Byrjar að vinna hluti sem
hann steypir í stál eins og plastleikföng,
blóm og kanínu.
1979 Fleldur áfram að vinna list„ln-
flatables", hluti sem hann steypir (ryð-
frítt stál; tekatla, frystikistur, brauðrist og
ryksugur.Kiaeðir hluti með plexigleri og
notar flúrljós. Þessa stefnu kallar hann
„The New".Jeff Koons hefur störf á Wall
Street sem verðbréfamiðlari til þess að
fjármagna list sína.
1980 „The New" er sýnt í fyrsta skipti (
glugga Nýja nýlistasafnsin i New York.
1981 Byrjar að vinna með rannsóknir á
þyngdarleysi með Nóbelsverðlaunahafa
í eðlisfræði Dr. Richard Feynman. Verkin
eru í þróun (nokkur ár og voru fyrst
sýnd árið 1985 þar sem meðal annars
þyngdarlausum körfubolta er sökkt í
vökva.
1985 Fyrsta einkasýning Koons í New
York. Sýnir meðal annars árangur sinn af
samstarfinu við eðlisfræðing af tilraun-
um með þyngdarleysi.
1986 Listgagnrýnendur skilgreina nýja
íistfræðilega stefnu„Neo Geo". Jeff
Koons er frumkvöðull stefnunnar, Lux-
ury and Degradation.Sýnir meðal ann-
ars stór málverk sem eru eftirlíkingar af
auglýsingaspjöldum drykkjaframleið-
anda. Framleiðir líka verk sem eru stytt-
ur steyptar (stál sem eru blanda af list
og smekklausum klisjum.Glansandi
gervi lúxus...
1987 Kanína Koons er notuð sem tákn
fyrir sýningu Saatchi-safnsins á amer-
ískri samtímalist í London„New York Art
Now". Koon er helsta stjarnan á Whitn-
ey-tvíæringnum (New York.
1988 Sýnir fígúratlva skúlptúra úr gleri
og postulíni af þekktum ffgúrum; Bleiki
pardusinn, Buster Keaton og Michael
Jackson.Notar spegla og lágkúruleg
efni. Kynhneygð er mikilvægur hluti
sýningarinnar.
1989 Risa auglýsingaskilti (innsetning)
sett upp á Broadway,„Made in Heaven",
með (starring) Jeff Koons og llona Stall-
er(Cicciolina).
1991 Made in Heaven-sýningin opnuð
í gallerf Max Hetzler í Köln og lleana
Sonnabend, New York. Sýningin táknaði
himneska ást. Koons þvertekur fyrir það
að sýningin hafi eitthvað með klám að
gera heldur sé táknræn fyrir allt önnur
gildl.
1992 Alþjóðlegir gagnrýnendur fagna
„Hvolpnum", 12 metra háum skúlptúr,
gerðum úr lifandi blómum.
1997 Fyrsta einkasýningin (Frakklandi
í Galerie Jéröme de Noirmont. Yfirlits-
sýning yfir 30 verk listamannsins frá ár-
unum 1977 til 1992.
1998 „Hvolpurinn" settur upp fyrir
fram nýja Guggenheim-safnið f Bilbao á
Spáni.
1999 Sýning á nýjum verkum,„Easy-
fun" opnar í New York.
2000 Risastór blómaskúlptúr afhjúp-
aður í Frakklandi.
2002 Fær frönsku viðurkenninguna
„Légion d'Honneur" fyrirferil sinn sem
listamaður. Franska sjónvarpsstöðin
ARTE framleiðir ítarlega heimildarmynd
um Koons.
2003 Heimildarmyndin („Jeff Koons.
Un homme de confiance") um ævi og
störf Jeff Koons.
2004 13.ma(- Jeff Koons kemur til (s-
lands. 14. maí - Jeff Koons viðstaddur
opnun á sýningu amerískra samtíma-
listamanna í Listasafni fslands. Sex verk
eftir Koons eru á sýningunni.
Ein skærasta og litskrúðugasta stjarna myndlistarinnar, Jeff
Koons, ætlar að mæta á Listahátíð í Reykjavík sem verður
opnuð 14. maí næstkomandi.
ur sem hefur styrkleika Marcels
Duchamp í hugmyndafræði, vin-
sældir, útgeislun og fjölhæfni
Andys Warhol. Hann er popp- og
kvikmyndastjarna listheimsins og
nýtur þess að vera sá myndlistar-
maður sem hvað mesta athygli fær
hjá íjölmiðlum og notar það óspart
sem hluta af list sinni.
Eitt athyglisverðasta dæmið er
samband hans við klámmynda-
drottninguna Cicciolinu sem hann
giftist árið 1991. Á meðan á hjóna-
bandinu stóð vann Koons talsvert
af skúlptúrum og ljósmyndum þar
sem hann notaði þau hjónin sem
fyrirmyndir, meðal annars gerði
hann myndaseríu af þeim í samför-
um. Margir töldu hjónabandið vera
hugmyndafræðilega listræna inn-
setningu sem vakti gríðarlega at-
hygli nánast daglega á meðan á því
stóð. Þau skildu árið 1992 og stuttu
seinna fæddist þeim sonur. Cicci-
olina flutti til Rómar með barnið og
fékk forræði yfir því eftir langar og
miklar deilur. Koons hélt forræðis-
deilunni áfram og var dæmt for-
ræði yfir drengnum árið 1998.
Ferill Koons dalaði lítið eitt eftir
þessa uppákomu, hann kom svo
ferskur inn að nýju rétt fyrir alda-
mót. Stjarna hans heldur þannig
áfram að skína og það skærara en
nokkru sinni fyrr.
freyr@dv.is
Jeff Koons er fæddur í York í
Pennsylvaníufýlki árið 1955 og er
þarf af leiðandi 49 ára gamall.
Koons er myndlistarmenntaður
New York-búi sem starfaði sem
verðbréfamiðlari á Wall Street í
New York, þar til hann náði fót-
festu með sérstakri myndlist sinni
um miðjan níunda áratuginn.
Koons er í dag einn áhrifamesti
myndlistarmaðurinn á lífi og hefur
markað djúp spor í listasöguna fyr-
ir heldur óvenjulegt framlag sitt.
Fáir myndlistarmenn eru jafn
fjölhæfir og Koons sem vinnur með
alla mögulega miðla; málverk, ljós-
myndir, postulín, kvikmyndir,
skúlptúra og fleira. Allt virðist leika
í höndum hans. Hann er listamað-
•
Er þýskt orð sem notað er í
enskri tungu til þess að sldl-
greina list sem byggist á slæm-
um smekk eða smekkleysi.
Kitsch er þannig sú hugmynda-
fræði í myndlist sem fjallar um
það að vinna með smekkleysið
í myndlistinni og ná að hefja
sig yfir það.
Jeff Koons er fjármálaséní
„Hannerundrabarn í
peningurn, flármála-
séní. Sá um fjár-
mögnun á MOMA í
New York þegar
safnið var sett á
stofn og gerði það
með glæsibrag.
Hann verður ( raun
ekki umdeildur
myndlistarmaður
fyrr en hann fer að
vinna með kitsch í myndlist sinni. Þá
verður hann verulega umdeildur og það
var skemmtilegt hvernig hann dansaði á
þeirri grensu og gerði kitschið að sinu.
Þetta eru þau verk sem hann er þekkt-
astur fyrir. Hann verður í kjölfarið mynd-
listarmaður sem er súperstjarna, svona
svipað og Andy Warhol hafði verið.
Fyrstu ár hans í myndlist eru ákaflega
merkileg fyrir það hvernig hann fjár-
magnar dýra framleiðslu á list sinni með
verðbréfabraski.Verkin seldi hann undir
framleiðslukostnaði."
Jón Óskar Hafsteinsson
myndlistarmaöur
Viö erum eins!
„Ég komst að því
þegar ég var að
vinna verk þar sem
ég blandaði andliti
mínu við þekkta
listamenn með svo-
kallaðri morphtækni
að ég lenti í erfið-
leikum þarsemand-
litsdrættir okkar eru
nánast eins; það er
jafn langt á milli
augna, nef og munnur eins.og svofram-
vegis. Andlit okkar voru þannig nánast
eins upþbyggð. Mér fannst þetta ákaf-
lega merkilegt. Seinna komst ég að því
að við eigum líka sama afmælisdag og
eftir það fór ég að senda honum af-
mæliskort, sem hann hefur reyndar
aldrei svarað."
Erling Klingenberg
myndlistarmaöur
Ratar alltaf réttu leiðina
„Hann tekur svona
radíkal-beygju þegar
hann fer að vinna
með kitsch, það eru
ekki margar leiðir út
úr því en Jeff Koons
tók þessa beygju
sém oftar en ekki er
eins og völundar-
hús sem erfitt er að
komast út úr. Hann
virðist alltaf hafa
fulla stjórn og finna sér leiö út. Menn eru
in og out, og hann datt aðeins út eftir
Cicciolinu-dæmið, féll um sig sjálfan en
rétti svo verulega úr kútnum og kom
sterkur inn um siðustu aldamót. Hann
kemur þá með postulins- og glerverk
sem eru engu lík. Ég ber mikla virðingu
fyrir honum fyrir að rata alltaf réttu leið-
ina. Fólk sem ég þekki sem hefur unniö
fyrir hann ber honum söguna vel."
Magnús Sigurösson
myndlistarmaöur
Ætlaði að sprengja upp
elítu Evrópu
„Hann er stórkostleg-
ur myndllstarmaður,
einn af þessum aðal-
köllum. Hann er ekki
eins sterkur I dag og
hann var fyrir 10-15
árumengóðursamt.
Það er náttúrulega
ótrúleg sagan þegar
„Hvolpurinn" var
settur upp við opn-
unina á nýja Gugg-
enheim-safninu í Bilbao á Spáni. Það var
ekkert til sparað til þess að gera þetta
risastóra hundslíki sem blómasérfræð- —
ingar voru (fleiri mánuði að setja saman.
Tveimur dögum áður en safnið átti að
opna þar sem öll fyrirmenni Evrópu
yrðu, kóngar og drottningar, komst lög-
reglan að því að blómskreytingamenn-
irnir voru allir meðlimir ETA hryðjuverka-
samtakanna. Upphófst mikill skotbar-
dagi þar sem meðal annars tveir lög-
reglumenn létu Kfið.Að lokum náði lög-
reglan að handtaka alla blómaskreyt-
ingamennina.Eftir nánari rannsókn kom
(Ijós að„The Puppie", risavaxni hvolpur-
inn, var troðfullur af sprengiefni sem
hefði ekki einungis þurrkað út kóngafólk
og elitu Evrópu heldur líka eyðilagt ný-
byggt safnið sem að öllum líkindum er
dýrasta bygging Evrópu. Ef þetta hefði
gengið upp, hefði Jeff Koons endanlega
skráð sig á öll spjöld sögunnar."
Sigrún Hrólfsdóttir
myndlistarmaður
r
f