Freyr - 01.01.2000, Blaðsíða 34

Húsin og búrin
Hús fyrir feldkanínur geta eflaust
verið af ýmsum gerðum. I Dan-
mörku eru þær hafðar jafnt í göml-
um fjósum sem loðdýraskálum.
Þar virðast flestir vera a.m.k. með
fullorðnu dýrin á undirburði, oftast
hálmi, enda er hann bæði góður og
ódýr hjá þeim. Dýr á neti þurfa að
geta staðið á einhverju öðru, t.d. í
trékassa með hálmi í. Hann skal
vera þannig staðsettur að kanínan
geti staðið í honum þegar hún er að
éta hey, sjá mynd 3.
Atlæti feldkanína verður að vera
gott, s.s. hrein og þurr búr og ekki
of stórir möskvar í botni búra og
trekk þola kanínur illa.
A Hvanneyri eru feldkanínumar í
loðdýraskála og læðumar í refabúr-
um með hálmi og virðist það gefa
góða raun. Sjáum þó hvað setur á
útmánuðum þegar got em í gangi,
frost verður mikið og jafnvel vind-
kæling.
Ýmsar gerðir búra eru til og
koma margar gerðir til greina.
Byrjendur ættu að kynna sér að-
stæður, s.s. búr hjá nálægum kan-
ínubónda, áður en hafist er handa
við að útbúa aðstöðu heimafyrir.
Fóðrunin
I Danmörku em þessar kanínur
fóðraðar á heilfóðri, en fá þó með
gróft hey eða hálm. Þar sem við
höfum ekki eins ódýrt kjamfóður og
Danir, þurfum við að reyna að hafa
hey meginuppistöðuna í fóðrinu hjá
okkur. Ýmsar aðrar fóðurtegundir
má gefa með, en þó ekki í miklu
magni í einu. Aðgengi að heyinu
þarf að vera gott, alltaf nóg hey hjá
þeim og nógu stórir möskvar í
heykörfunni. Látið ekki kanínumar
éta hey í gegnum þaknet búrsins, því
fylgir of mikið álag á viðkvæma
afturfætur. Nota skal kanínuköggla
2 sem viðbótarfóður með heyi.
Fylgjast þarf vel með verði á
kjamfóðri og að það sé ekki of
gamalt. Best er að
geyma það í lok-
aðri (loftheldri),
ógegnsærri tunnu
á eins köldum stað
og kostur er. Klár-
ið aldrei gamla
kjarnfóðrið án
þess að blanda því
saman við nýtt í
nokkra daga.
Brynningarmál
þurfa að vera í lagi,
helst nipplakerfi
fyrir dýr eldri en
tveggja mánaða.
Hvolparnir þurfa
aðgang að vatni
þegar þeir fara á stjá en þeir fara fyrst
að ráða við nipplana á öðmm mán-
uði. Brynningarkerfi þarf að hafa
dökkar slöngur til að hindra þör-
ungamyndun. Nipplum og vatns-
döllum þarf alltaf að halda hreinum.
Pörun, got og uppeldi
Ekki ætti að nota högna til pör-
unar fyrr en 5 mánaða gamla og
læður ekki fyrr en 6 mánaða.
Kanínulæður virðast ekki hafa
hefðbundinn gangferil eins og
flest önnur húsdýr okkar, því er
litið svo á að læðan sé að ganga
þegar hún þiggur þjónustu högn-
ans. Læða sem er að ganga hefur
þrútna og fjólubláa skeiðarbarma.
Þegar högni riðlar á henni, teygir
hún úr sér og lyftir upp afturend-
anum. Sé hún hins vegar ekki að
ganga, hniprar hún sig saman úti
í horni eða verður árásargjörn
gagnvart högnanum. Læður sýna
manni oft einkenni þess að þær
séu að ganga ef strokið er eftir
hrygg þeirra, tekið ofan í bakið
aftan við herðarnar og þeim lyft
aðeins. Við pörun er læðan ætíð
flutt í búr högnans, þá er hann á
heimavelli, öruggur með sig og
þetta tekur fljótt af. Annars
þyrfti hann að byrja á að skoða
búr læðunnar gaumgæfilega og
lyktarmerkja. Fylgjast verður
með pöruninni og leynir það sér
ekki, þegar högninn hefur læðuna
því að hann stekkur innundir
hana að aftan (oft með hósti eða
stunu) og veltur svo oft út á hlið.
Egglos verður hjá læðum 10-12
tímum eftir pörunina. Meðgöngu-
tíminn er 30-31 dagur.
í Danmörku er það stundað að
para læður aftur 17 dögum eftir got.
Það er gert svo að sem stystur tími
líði milli gota. Þá þarf að venja
hvolpana undan 4ra vikna gamla.
Gott er að vigta alla hvolpa við frá-
færur, þannig gefst samanburður
milli gota. Meðfylgjandi er vaxtar-
kúrfa feldkanínuhvolpa á tilrauna-
stöðinni á Foulum í Danmörku, sjá
mynd 4.
Takist vel til með fóðrun og
uppeldi, ættum við að geta náð
sambærilegum vexti hérlendis.
Við gotið þarf að huga að því að
nóg hey eða hálmur sé í
gotkassanum. Ekki er ráðlegt að
láta gotkassa við eða í búrið of
snemma, þ.e. ekki fyrr en viku
fyrir got því að hann á ekki að
vera heimili læðunnar, heldur
geymslustaður fyrir hvolpana. Vel
hefur reynst að skipta sér sem
allra minnst af hvolpunum fyrstu
tvær vikurnar, en þó er nauðsyn-
legt að skoða gotið og fjarlægja
dauða hvolpa. Læðan á einungis
að fara í kassann 3-5 mín. á sólar-
hring (nóttunni) til að gefa þeim
að drekka. Hún mjólkar hvolpun-
um í um 5 vikur (alls um 7 kg af
mjólk) og þarf hún mikið kjarn-
fóður svo að hún mjólki vel.
Hæstri nyt ná læðurnar um 20
dögum eftir got. Gotkassinn þarf
30 - FREYR 1/2000
3. mynd. Trékassi með hálmi, staðsettur við heykörfu.