Litli Bergþór - 01.12.2010, Blaðsíða 28

þessi störf, við að stinga upp hús hjá Jóni Vídalín og
við gróðurhúsabyggingu hjá Skúla í Hveratúni.
Fyrsta sumarið í Laugarási var ég gæslumaður í
Krossinum (Sumarbúðum Rauða-krossins í
Laugarási), sá um ljósavélarnar. Ég lenti líka
fljótlega í því að vinna á ýtu sem þeir áttu Loftur á
Felli og Bjössi í Skálholti.
Skálholt
Svo fékk ég vinnu í Skálholti. Við Ingólfur á Iðu
tókum að okkur að byggja skála fyrir væntanlegan
vinnuflokk við uppgröft og kirkjubyggingu, en
Brynjólfur Melsted, verkstjóri hjá Vegagerðinni, tók
að sér verkstjórn við skálann og keyrði allt efni í
hann. Við þekktumst síðan ég var 17 ára í vegavinnu
frá Sandlækjarholtinu að Stóru Laxá. Ingólfur fékk
svo vinnu á vörubíl og hætti, svo þá var ég einn eftir
það. Skálinn var notaður á fyrstu Skálholtshátíðinni
1956. Þarna bjuggu fornleifafræðingar, innlendir og
útlendir. Asa frá Holti í Stokkseyri var ráðskona, en
eldhús og ráðskonuherbergi var líka í skálanum, sem
var 5-6 m breiður og um 30 m langur.
Þegar farið var að byggja og allt komið á fullt, átti
að staðsetja Biskupshúsið. Og þá var eini staðurinn,
þar sem það skyggði ekki á aðrar byggingar, þar sem
skálinn stóð. Þá átti að flytja skálann, en hann
slitnaði í sundur! Stubbur úr honum var þó notaður
sem skýli við kirkjubygginguna.
Verkstjóri við húsið hans Bjössa (Skálholtsbýlið)
var Jón Sæmundsson og sótti ég um vinnu hjá
honum. Hann vildi ekki ráða mig, en Leo, málarinn
sem málaði húsið hans Bjössa að innan, vildi fá mig
til að mála. Hann þekkti mig frá Laugarvatni, en
hann var bakari þar. Kona hans, Steinunn, var
ráðskona hjá Grími á Syðri-Reykjum.
Svo fór ég að vinna við aðrar byggingar, það þurfti
að byggja verkfærahús hjá Bjössa. Kristinn Sæ-
mundsson frá Ósabakka tók að sér skemmuna og ég
vann með honum. Þeir bræður, Jón og Kristinn,
drukknuðu um veturinn í Hvítá, fóru niður um vök.
Þá kom Tómas í Auðsholti og við kláruðum skemm-
una.
Svo fór ég að vinna við kirkjubygginguna. Það var
flokkur frá Almenna byggingfélaginu sem tók verkið
að sér, smiðir frá Selfossi, Eyrabakka og Reykjavík.
Ég gekk inn í það. Við vorum sex smiðir frá þessu
félagi, sem unnum við uppslátt og við að steypa upp
á fyrstu hæð.
Friðgeir Kristjánsson, smiður frá Hvoli í Ölfusi, ég
og fleíri heimamenn, steyptum upp turninn næst, svo
var þakið sett á kirkjuna næsta sumar. Við Friðgeir
áttum eftir að vinna oft saman síðar við að byggja
fjós og fleira vítt og breytt um sveitir, m.a. byggðum
við yfir Sigurð á Villingavatni.
Það var Hörður Bjarnason, sonur Bíó-Bjarna frá
Galtafelli, sem var arkitekt að kirkjunni, en Guðjón
Arngrímsson var ráðsmaður og hafði eftirlit með
byggingarframkvæmdunum. Herði fannst Guðjón
Skálholtsorðan
og forsetabréfið.
vilja ráða of miklu og rak hann, en Guðjón lét Sigur-
björn biskup ráða sig aftur til að vakta staðinn allan
by ggingartímann!
Þegar verið var að steypa kirkjutuminn var Hörður
arkitekt í Bretlandi og erfitt að ná í hann til að
ákveða hæðina á turninum. Þurfti að bíða þangað til
hann kom heim, til að ákveða endanlega hæð.
Ég varð handlangari þegar farið var að múra
kirkjuna. Hrærði múr í tvo múrara og halaði múr-
föturnar upp á einfaldri trissu. Náði að hafa við
þeim! Þegar kom að því að innrétta kirkjuna, vildu
þeir Guðjón, Tryggvi yfirsmiður, vinur hans úr
Hafnarfirði og Magnús Már, formaður byggingar-
nefndar í Skálholti, hafa mig með. Þess vegna vann
ég áfram við innréttingu á kirkjunni. Við hellulögn-
ina inni í kirkjunni varð ég aðstoðarmaður Þóris
Bergsteinssonar, hellulagnarmeistara og þótti nokkuð
góður í að skera hellurnar til. Þeir voru ánægðir með
mig karlarnir og vildu hafa mig í vinnu, og það var
gott. Vinnan við kirkjuna var samt oft stopul, það
voru engir peningar og aðallega unnið á sumrin.
Yfirsmiður við byggingu prestssetursins í Skálholti
hét Stefán og hafði verið yfirsmiður við byggingu
Aratungu og félagsheimilisins í Arnesi m.a. Hann
féll frá meðan verið var að byggja prestssetrið og
Guðmundur Sveinsson frá Ósabakka tók þá að sér að
klára verkið. Og þegar kirkjan var búin, var byrjað á
skólabyggingunni.
Við Ingólfur á Iðu byggðum líka upp Sumarbúð-
irnar í Skálholti. Skálinn var fluttur innan úr Búrfelli,
einhverjir Selfyssingar gáfu húsið til þess að börnin
hefðu góða aðstöðu. En mötuneytið var fyrst í kjall-
aranum á Biskupshúsinu.
Ég held ég geti sagt að það séu bara tvö hús í
Skálholti, sem ég hef ekki unnið við, Organistahúsið
og Rektorshúsið. Reyndar ekki Oddsstofu heldur.
En af því að ég þekkti innviðina í öllum húsum var
ég oft síðan kallaður í Skálholt ef eitthvað var að. Sr.
Guðmundur Óli kallaði reyndar alltaf á Ingólf á Iðu
Litli-Bergþór 28