Fréttabréf Ættfræðifélagsins - 01.05.2004, Blaðsíða 8

Fréttabréf Ættfræðifélagsins í maí 2004
Vatnagarðar við Klepp. Á Kleppi, sem snemma byggðist úr iandi Laugarness, hóf Eiríkur Hjörtsson búskap með fyrstu
konu sinni Guðnýju Eyjólfsdóttur frá Bústöðum. Viðeyjarkirkja blasir við en þar var Hjörtur sonur þeirra skírður
1798. Málverk eftir Eirík Jónsson í eigu Bjargar Guðnnnsdóttur.
ur frá föðurafanum. Mikið samband virðist hafa verið
við afann og ömmuna, þau lögsagnarahjónin Odd og
Oddnýju, og í kirkjubókum sést að Oddur Hjaltalín er
við skím beggja Sesseljanna, dótturdætra sinna.
Ekki er gott að ráða í daglegt líf ungu hjónanna í
Breiðholtinu, en trúlega hefur afkoma þeirra verið
góð, miðað við það sem þá gerðist. Ekki var
ómegðinni fyrir að fara, aðeins þrjú börn á framfæri,
þjóðfélagið stéttskipt, húsmóðirin af góðum ættum
og skyldmenni í áhrifastöðum ef á þurfti að halda
jafnt á veraldlega sem andlega sviðinu.
Móðurbróðir Rannveigar, Sigurður Erlendsson
meðhjálpari frá Götuhúsum, var mikill áhrifamaður
og talinn einn af merkustu mönnum Reykjavíkur á
sinni tíð. Hann var m. a. við að taka út kaupstaðar-
svæðið ásamt sýslumanni árið 1792. Þau Sighvatur
Sighvatsson b. á Grjóta, sonur Gunnhildar eldri og
ættfaðir Einars Benediktssonar skálds, og Rannveig
voru einnig systkinabörn.
Metta hin danska
Vel getur verið að Rannveig hafi fengið eitthvað af
þeim léttleika og gleði sem fylgdi Jóni Oddssyni
Hjaltalín afa hennar, en Rannveig var um tíu ára
þegar hann dó 1755.14 Metta amma Rannveigar og
kona Jóns Hjaltalíns var dönsk og bjuggu þau á
landnámsjörðinni Reykjavík, Vrk, frá um 1730 til
1752 er innréttingarnar hófust „og er hann því í raun
réttri síðasti ábúandinn á jörðinni,“ segir Klemens
Jónsson um Jón Hjaltalín í Sögu Reykjavíkur.
Um ættir Mettu hinnar dönsku er margt á huldu.
Hún hefur verið talin Jensdóttir og á sá Jens að hafa
verið fullmektugur bæjarfógeti í Arósum á Jótlandi.15
Undir það tekur Halldór Ármann Sigurðsson
prófessor í grein sinni um Mettu í Lesbók Morgun-
blaðsins í febrúar 1998. Aðrar heimildir telja að
Metta hafi verið dóttir Hans Jan Sörensen full-
mektugs hirðstjóra utanlands og síðar borgmeistara á
Jótlandi en Klemens Jónsson hefur í bókinni „Saga
Reykjavíkur'1 gert ágæta samantekt um þessa dönsku
konu sem „var síðasta húsfreyja í Reykjavík og átti
heimili í nágrenninu vafalaust um 30 ár.“
Metta mun hafa komið til Islands sem þjónustu-
stúlka með Páli Beyer landfógeta einhvern tíma milli
1702 og 1705. Á Bessastöðum kynnist Metta ungum
vinnumanni, trúlofast honum og þau eiga saman
bam. Klemens Jónsson telur að hún hafi misst heit-
mann sinn í bólunni 1707. Hún trúlofast sr. Runólfi
Hinrikssyni á Sandfelli í Öræfum, trúlega fyrir milli-
göngu amtmannsins, en Runólfur svíkur hana og
giftist annarri. Metta giftist svo Jóni Hjaltalín, trú-
lega fyrir atbeina Páls Beyers.
Klemens Jónsson telur að Metta hafi verið Hans-
dóttir og að faðir hannar hafi trúlega verið „ride-
foged" eða umsjónarmaður á stóreign á Sjálandi. Til
er bréf ritað með hönd Jóns Hjaltalíns manns hennar
dagsett 31. ágúst 1720 í Effersey, þar sem Jón bjó þá.
I bréfinu biður hann amtmann Fuhrmann að vera sér
hjálplegan við að ná föðurarfi hennar hjá stjúpföður
hennar sem bjó nálægt Köge á Sjálandi. Hún þurfi
arfsins sárlega með, „fremmed Kvinde i fremmed
Land“ og þá fimm barna móðir.
I bréfinu kemur fram að foreldrar hennar hafi
verið „temmelig formuende Folk“, og að hún hafi
verið elst systkina sinna. En 1720 þegar bréfið er
skrifað var móðir hennar dáin og stjúpi hennar giftur
http://www.vortex.is/aett
aett@vortex.is