Neytendablaðið - 01.02.1996, Blaðsíða 2

Leiðarinn
Búseti er besti kosturinn
Er húsnæðiskerfið komið í ógöngur?
Hefur meðalfjölskyldan yfirleitt ekki
lengur efni á skjóli fyrir sig og sína?
Neytendablaðið hefur fengið Stefán Ing-
ólfsson verkfræðing til að gera athugun á
þessu og eru niðurstöður hans að mörgu
leyti sláandi. Hér er um mjög ítarlega út-
tekt að ræða, þar sem mældur er allur
kostnaður við hina ýmsu húsnæðiskosti
sem í boði eru.
Búseti kemur, sér og sigrar í þessari
athugun blaðsins. Það er ljóst að í dag er
þessi kostur sá hagkvæmasti fyrir heimil-
in og er sama hvort litið er til félagslegs
hluta Búseta eða þess almenna.
Svo virðist sem félagslega íbúðakerfíð
hafí snúist upp í andhverfu sína og er
húsnæðiskostnaður þar allt of mikill,
ekki síst miðað við að hér er verið að
byggja fyrir þá lægstlaunuðu í þjóðfélag-
inu. Ef horft er til félagslegra íbúða úti á
landsbyggðinni er niðurstaðan enn dap-
urlegri. Þar eru félagslegar íbúðir ein-
faldlega dýrasti kosturinn sem í boði er.
Þegar það liggur fyrir að húsnæðiskostn-
aður fyrir láglaunafjölskyldu er nálægt
40% lægri í félagslegri búsetaíbúð með
húsaleigubótum heldur en í jafnstórri
íbúð innan verkamannabústaðakerfisins
(húsnæðisnefndir), er greinilegt að síðar-
nefnda kerfið er í ólagi.
I athugun Stefáns kemur einnig fram
hörð gagnrýni á rétt neytenda þegar skil-
að er aftur íbúðum í félagslega kerfínu
og skiptir þá ekki máli hvort um er að
ræða Búseta eða húsnæðisnefndimar. Á
vegum Búseta starfa eigin matsmenn
sem meta eignina og „niðurstaða úttekt-
armanna er bindandi fyrir báða aðila
samningsins“ segir í samþykkt Búseta.
Velta má fyrir sér hvort ákvæði sem
• • • • <
£ vo

£:
o H i .
-fsS&' i w
£ k
*o J
Jóhannes Gunnarsson
þetta fái staðist lög. Neytendur hljóta til
dæmis ávallt að hafa möguleika á að
skjóta slíkum ákvörðunum til almennra
dómstóla. Matsmenn húsnæðisnefnda em
að forminu til dómkvaddir, en eru engu
að síður starfsmenn viðkomandi húsnæð-
isnefnda. Vinnubrögð sem þessi kalla
eingöngu á tortryggni og ber að breyta
hið snarasta, því úttektarmenn hljóta
ávallt að vera óháðir báðum aðilum.
Það er ekki síður athyglisvert í athug-
un Stefáns hve miklar tekjur heimili þarf
að hafa til að geta ráðist í íbúðarkaup
með húsbréfum. Samkvæmt athugun
Stefáns á fjölskylda með minna en 150
þúsund króna tekjur á mánuði enga
möguleika á að kaupa á almennum mark-
aði, miðað við húsbréf til 25 ára - ekki
einu sinni lélega tveggja herbergja íbúð -
og þrátt fyrir að hún hafi náð að spara
sem samsvarar 15 prósent af kaupverði.
Með húsbréfum til 40 ára gæti fjölskylda
með þessar tekjur hins vegar keypt sér
lélega tveggja herbergja íbúð. Og það er
fyrst við 200-250 þúsund króna tekju-
mörk sem fjölskylda getur leyft sér þann
„munað“ að búa í þriggja herbergja íbúð.
Það hlýtur því að vera eitthvað bogið við
það kerfí sem við búum við, kerfí sem í
raun byggir á séreignarstefnu. Stórs hluta
af skýringunni gæti verið að leita í allt of
háum raunvöxtum.
Neytendablaðið vonar vissulega að
frumkvæði blaðsins verði kveikja að um-
ræðu sem leitt geti af sér nauðsynlegar
úrbætur í húsnæðismálum. Greinilegt er
að gríðarlega stór hluti heimila í landinu
stendur frammi fyrir miklum vanda
vegna þessarar frumþarfar sinnar.
- Jóhannes er formaður
Neytendasamtakanna
NEYTENDASKRIFSTOFUR -1ÞINA ÞAGU
Höfuðborgarsvæðið
Skúlagötu 26,101 Reykjavík
Opið virka daga kl. 9-16,
s. 562 5000 Fax 562 4666
Vesturland
Furugrund 17, s. 431 1402
og 431 3069 Fax 431 2841
Starfsmaður:
Árný Ármannsdóttir
Vestfirðir
Pólgötu 2, s. 456 5075
Fax. 456 5074
Starfsmaður:
Aöalheiður Steinsdóttir
Opið virka daga kl. 13-16
Norðuriand
Glerárgötu 20, pósthólf 825,
Akureyri. Opiö kl. 9-13 virka
daga, símatími kl. 11-13, s. 461
1336 Fax 461 1332
Starfsmaður:
Vilhjálmur I. Árnason
A ustur-Skaftafellssýsla
Víkurbraut 4, Flöfn
s. 478 2295 ,Fax 478 1538
Starfsmaður:
Birna Arnaldsdóttir
Opið 9-12 mánudaga
Suðurland
Eyrarvegi 29, Selfossi. Opið
þriðjudaga og fimmtudaga kl.
10-12, s. 482 2970
Fax. 482 2775
Starfsmaður:
Halldóra Jónsdóttir
Suðurnes
Hafnargötu 90, pósth.
315, Keflavík.
Opið þriðjudaga og fimmtudaga
kl.10-12 s. 421 5234,
Fax. 421 5234
Starfsmaður:
Edda Kristjánsdóttir
Stjórn Neytendasamtakanna
Jóhannes Gunnarsson,
formaður
Þuríður Jónsdóttir,
varaformaður
Viktor Kjartansson, gjaldkeri
Gissur Pétursson, ritari
Drífa Sigfúsdóttir
Ingveldur Fjeldsted
Mörður Árnason
Raggý Guðjónsdóttir
Steindór Karvelsson
Vilhjálmur Ingi Árnason
Þorgerður Einarsdóttir
Þorlákur Helgason
Formenn neytendafélaga
Neytendafélag
höfuðborgarsvæðisins
Jón Magnússon
Neytendafélag Akraness
Ásdís Ragnarsdóttir
Neytendafélag Vestfjarða
Aðalheiður Steinsdóttir
Neytendafélag Akureyrar
og nágrennis
Vilhjálmur I. Árnason
Neytendafélag Fljótsdalshéraðs
Oddrún Sigurðardóttir
Neytendafélag
Austur-Skaftafellssýslu
Birna Arnaldsdóttir
Neytendafélag Suðurlands
Sigurbjörg Schiöth
Neytendafélag Suðurnesja
Halldór Levý Björnsson
Neytendasamtökin eru landssamtök neytendafélaga sem eru starfandi
víða um land. Þeim sem ekki eiga kost á þjónustu neytendaskrifstofu í
sínu héraði er bent á að leita til skrifstofu Neytendasamtakanna að Skúla-
götu 26 í Reykjavík. Skrifstofan er opin virka daga klukkan 10-12:30 og
13-15. Sími 562 5000. Grænt númer 800 6250
2
NEYTENDABLAÐIÐ - Febrúar 1996